یادداشتی بر فیلم سینمایی دنیا را پشت سر بگذار(Leave the World Behind)
درباره کارگردان
سم اسماعیل، تهیهکننده، نویسنده و کارگردان 46ساله امریکایی است. اسماعیل که دارای اصالتی مصری است بیشتر به جهت ساخت سریال محبوب «آقای روبات – mr.robot» شناخته میشود. «بازگشت به خانه – Homecoming» نیز یکی دیگر از آثار مشهور این سینماگر صاحب سبک است. شاخصه اصلی آثار سم اسماعیل را تکنولوژی و رابطه پیرامونی جامعه با آن تشکیل میدهد. ریشه این رفتار در کودکی اسماعیل نهفته است. او نخستین کامپیوترش را در 9سالگی خرید و مدتی بعد برنامهنویسی را آغاز کرد. سم به دلیل هک ایمیلهای مدرسه مدتی را نیز در تعلیق از دبیرستان گذراند. او در دانشگاه نیز در رشته فیلم و علوم رایانهای تحصیل کرد. اسماعیل در دوره اینترنت دایالآپ یک اپ مرتبط با این زیرساخت را طراحی و ارائه کرد که با ظهور adsl عمر چندانی نداشت. با این اتفاق سم جایگاه خود به عنوان مدیر ارشد فناوری شرکت را ترک کرد و به دوره نویسندگی خلاق کالج دارتموث پناه برد. آقای کارگردان سال2001 به لس آنجلس نقل مکان کرد و با حضور در کنسرواتورAFI و سپس فارغالتحصیلی در رشته کارگردانی به صورت آکادمیک به دنیای فیلم ورود کرد.
جدیدترین ساخته سم اسماعیل با عنوان«دنیا را پشت سر بگذار - Leave the World Behind» محصول 2023 توسط سه کمپانی Esmail Corp و Higher Ground Productions و Netflix Studios تولید شده است. باراک اوباما مشاور سم اسماعیل در این فیلم بوده است. فیلمنامه بر اساس کتابی با همین نام نگارش یافته. فیلمنامه اثر توسط خود اسماعیل و مدیریت فیلمبرداری توسط تاد کمپبل به انجام رسیده است. فیلم اولینبار در تاریخ 25 اکتبر سال 2023 میلادی در جشنواره بینالمللی فیلم AFI Fest در آمریکا حضور پیدا کرد؛ سپس در 22 نوامبر در سینماهای منتخب کشور آمریکا اکران شد؛ Leave the World Behind در نهایت 8 دسامبر سال 2023 میلادی توسط سرویس استریم نتفلیکس در آمریکا، انگلستان، کانادا، استرالیا، برزیل، ایتالیا و ... منتشر شد. جولیا رابرتس، ماهرشالا علی، ایثن هاک، میهالا هرولد، فرح مکنزی، چارلی ایوانز، کوین بیکن، ونسا اسپیلاگا در این فیلم به ایفای نقش پرداختهاند.
داستان فیلم
داستان فیلم از یک تعطیلات آخر هفته آغاز میشود؛ از یک تعطیلات ناتمام در لانگآیلند. آماندا مادر یک خانواده چهار نفری است. او سفر غیرمنتظرهای برای خانواده ترتیب داده؛ خانواده در ویلای اجارهای خارج شهر مستقر میشود؛ چند ساعت اول شرایط عادی به نظر میرسد؛ در حالیکه آماندا، کلی، رز و آرچر کنار ساحل درحال تفریح هستند، یک نفتکش عظیمالجثه به سرعت به سمت ساحل نزدیک میشود. کشتی غولپیکر با تمام قدرت وارد ساحل میشود و در نهایت روی شنها متوقف میشود. این تنها اتفاق عجیب این آخر هفته نیست؛ اینترنت و تمام راههای ارتباطی و شبکههای تلویزیونی نیز قطع شدهاند. حتی حیوانات جنگل اطراف ویلا نیز، رفتار متفاوتی از خود نشان میدهند. این وسط فقط حضور صاحب ویلای اجارهای کم بود! جرج اسکات و دخترش با حضور در ویلا، تقاضای اقامت در خانه خودشان را دارند. درخواستی که ابتدا با مخالفت آماندا رو به رو میشود اما با پادرمیانی کلی به انجام میرسد.
تراژدی در حال شکلگیری است. صبح روز بعد آماندا پیامهایی مبنی بر حمله سایبری و احتمال وقوع یک جنگ تمام عیار دریافت میکند. همزمان یک پهپاد نیز برگههایی با تیتر مرگ بر امریکا در منطقه پخش میکند. کمی آنطرفتر و در چند قدمی جرج اسکات یک هواپیما به زمین برخورد میکند! سیگنالهای ماهوارهای نیز از کار افتادهاند و ... .
کارگردان یا فیلسوف بیمار
شاید تا سه دهه گذشته، رسیدن به پاسخ چگونگی رقم خوردن آخرالزمان کار سختی بود. احتمالا ذهن سمت بلایای عجیب و غریب طبیعی میرفت! یک زلزله مهیب یا یک شهاب سنگ غول پیکر زمین را نابود کند! مدرنترین جواب میتوانست یک جنگ اتمی باشد! مثلا کره شمالی! این احتمالات در دنیای ماقبل اینترنت، مطرح بود! در ایامی که سایبر محدوه جغرافیایی کمتری را پوشش میداد؛ به بیان بهتر، اینها پاسخهای آنالوگ بودند؛ پاسخهای جهان آفلاین.
سم اسماعیل اما فیلسوف دنیای سایبر است؛ او حتی از نولانها در این زمینه مریضتر است! اگر نولان مریض فیزیک باشد، سم اسماعیل بیمار اورژانسی سینمای سایبری است. بیماری اینجا اتفاقا مزیت به حساب میآید؛ از فیلمسازان سالم فیلم خوب بیرون نمیآید؛ هر چه فیلم خوب در سینما دیدهایم دستپخت همین بیماران دوست داشتنی است. بنابراین برای رمزگشایی از تفکر سم اسماعیل بلد بودن نقد فیلم به تنهایی کافی نیست! بسیاری از منتقدین داخلی با دیدن «دنیا را پشت سر بگذار» ارور دادند! فیلم شبیه چند صفحه کد برنامهنویسی است. بعضی کدها سینماییاند و راحتتر قابل درک هستند؛ مثل دکوپاژهای متفاوتی که در طول فیلم میبینیم؛ از بازی با دو رنگ آبی و قرمز تا تغییرات نامحسوس تابلوی نصب شده در عمارت ویلا.
یکی از زیباترین سورپرایزهای سم اسماعیل در «دنیا را پشت سر بگذار» پلانهایی است که بعد از قطع اینترنت و خاموشی تقریبی تکنولوژی رقم میخورد؛ جاییکه حیوانات مجددا شجاعت ورود به قلمرو انسانها را پیدا میکنند. گویا زمین به تنظیمات کارخانه بازگشته! گوزن و آهو جزو حیواناتی به شمار میروند که انسان گریز هستند؛ با این حال میبینیم با خاموشی سیگنالها آنها هم شجاعت نزدیکی به انسانها را دوباره در خود احساس میکنند. در طرف مقابل ضعیف شدن انسان بدون تکنولوژی را مشاهده میکنیم؛ در سکانسی که کلی بدون کمک مسیریاب خودرو گم شده و قادر به پیدا کردن راه خانه نیست. به روایت سم اسماعیل، دنیای بدون تکنولوژی انسانها را نیز بهم نزدیکتر میکند؛ انسانها بدون تکنولوژی بیشتر به هم نیازمند هستند؛ پس به هم نزدیکتر خواهند بود. نزدیکی میان آماندا و اجی.اچ اسکات پس دافعه ابتدایی میان آنها در همین راستاست. نیاز حتی دیدگاهها را اصلاح میکند؛ فاصله میان رنگین پوست و سفید پوست را از بین میبرد. نژادها یکی میشوند؛ همه از نژاد انسان.
آخرالزمان ممکن است به همین سادگی اتفاق بیافتد. کافیست چند ساعت اینترنت دنیا قطع باشد. کافیست چند ساعت شبکه برق از دسترس خارج شود. نیازی به برخورد شهاب سنگ برای نابودی زمین نیست. وابستگی بی حد و حصر زندگی امروز به تکنولوژی این خطر بالقوه را اکنون و همیشه با خود به همراه دارد. جهانی پر از هواپیما، کشتی و خودرو را در نظر بگیرید که برای لحظهای ارتباطات ماهوارهای شان قطع شود؟ آیا نیازی به یک بمباران هسته ای برای پایان این دنیاست؟! من این طور فکر نمیکنم!