به گزارش کارگروه شبکه های اجتماعی سایبربان ، بزرگ‌ترین شرکت‌های فناوری در جهان از پیگردهای قضایی و قانونی مصون نیستند و از روش‌های متنوعی برای وادارکردن آنها به رعایت قانون و عدم نقض حریم شخصی و قوانین داخلی هر کشور استفاده می‌شود.در ادامه برخی از برخوردهای قضایی و قانونی و انتظامی صورت‌گرفته با این شرکت‌ها و مالکان آنها و برخی هکرها و مجرمان سایبری مشهور را مرور می‌کنیم.
روزی که موسس تلگرام دستگیر شد
اوائل شهریورماه امسال خبر دستگیری پاول دوروف مؤسس تلگرام مثل بمب در رسانه‌ها منفجر شد. مجله فوربس ثروت او را بیش از ۱۵ میلیارد دلار تخمین می‌زند و با این ثروت در رده‌بندی این مجله در رتبه ۱۲۰ ثروتمندترین مردم جهان قرار گرفته است.منتقدان باور دارند امکانات متنوع تلگرام آن را به بستری برای انتشار محتوای هرزه‌نگارانه و کودک‌آزاری، ترویج خشونت و کلاهبرداری و فروش مواد مخدر و غیره مبدل کرده است. پس از بارها طرح شکایت از پاول دورف، بنیان‌گذار تلگرام در کشورهای مختلف و درخواست از او برای حذف محتوای نامناسب، سرانجام وی شامگاه شنبه در فرودگاه لوبورژه در حومه پاریس بازداشت شد. بازداشت او بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌ها و فضای مجازی داشت. مقامات فرانسوی مدعی شده‌اند که دورف به دلیل ضعف نظارت بر محتوا و عدم تمایل برای همکاری با سیستم قضایی این کشور، در اتهاماتی همچون قاچاق مواد مخدر، پول‌شویی و به اشتراک گذاشتن تصاویر مستهجن کودکان در پیام‌رسان تلگرام شریک جرم است.
تحقیقات قضایی در مورد او در فرانسه بیشتر بر نبود ناظران و تعدیل‌گران محتوا در پیام‌رسان تلگرام متمرکز است. سفارت روسیه در پاریس بلافاصله پس از این رویداد، مقامات فرانسوی را به دلیل نبود شفافیت در مورد دلایل بازداشت او و تسهیل‌نکردن دسترسی کنسولی متهم کرد. برخی از شهروندان روسی هم به نشانهٔ اعتراض، موشک‌های کاغذی (آیکون تلگرام) را به سمت سفارت فرانسه در روسیه پرتاب کردند. بسیاری از ناظران نیز این رویداد را نشانه بی‌توجهی به آزادی بیان در غرب دانسته و هدف از این دستگیری را وادارکردن دوروف به ارائه دسترسی به زیرساخت‌های تلگرام برای جاسوسی سایبری از کاربران در غرب دانستند.به‌هرحال رسیدگی به این پرونده ادامه دارد و دوروف فعلاً باید در فرانسه باقی بماند. پاول دوروف در صورت محکومیت ممکن است با ۲۰ سال زندان روبه‌رو شود.
پایان قلدری ایلان ماسک در برزیل
در شهریورماه و تابستان سال جاری ایلان ماسک درگیر یک نبرد قضایی دامنه‌دار با دستگاه قضایی کشور برزیل شد. وی که ابتدا حاضر به حذف مطالب دروغ و پست‌های حاوی نفرت‌پراکنی از ایکس به درخواست مقامات قضایی این کشور نبود، بعد از فیلترشدن ایکس در برزیل و مسدودشدن حساب‌های ایکس و اسپیس ایکس در این کشور و برداشت جریمه از آنها از مواضع قلدرانه خود کوتاه آمد. دادگاه عالی برزیل پس از این تحول اعلام کرد شبکه اجتماعی ایکس مسیر خود را تغییر داده و شروع به رعایت احکام دادگاه کرده است، بنابراین اجازه ازسرگیری خدمات در این کشور را خواهد داشت.الکساندر دی موراس، قاضی دادگاه عالی که ماه‌ها درگیر اختلاف با ماسک بود، هم به ایکس چراغ‌سبز نشان داد تا عملیات تجاری خود را در بزرگ‌ترین کشور آمریکای لاتین از سر بگیرد.
موراس در این مورد گفت که ایکس تمام شرایط لازم برای شروع مجدد فعالیت در کشور را برآورده کرده است.ماسک که ابتدا این دستورها را سرکوبگری و موراس را دیکتاتور خوانده بود، در هفته‌های بعد موضع خود را تغییر داد. ایکس شبکه اجتماعی او مجبور شد حساب‌های مشخص شده توسط دادگاه را مسدود، نماینده‌ای محلی انتخاب و جریمه‌های معوقه را پرداخت کرده است.موراس هم در واکنش با رفع فیلتر ایکس ظرف مدت 24 ساعت موافقت کرد. ماسک پیش از آن با دولت‌های استرالیا و انگلیس هم درگیری‌های مشابهی پیدا کرده بود که به دنبال جلوگیری از گسترش انتشار اطلاعات نادرست آنلاین بودند. وزیر ارتباطات برزیل در این مورد گفت که تصمیم ایکس برای پرداخت جریمه‌ها و رعایت دستورات دادگاه، پیروزی برای این کشور است. ژوسلینو فیلو در بیانیه‌ای گفت: ما به جهان نشان دادیم که قوانین ما باید توسط هر کسی رعایت شود.نبرد قضایی ایکس و برزیل و تعلیق اولیه ایکس پس از صدور حکم موراس صورت گرفت که پیش‌گام یک مبارزه محلی علیه استفاده سیاسی از اطلاعات نادرست بوده است.حکم او بعداً توسط یک هیئت ۵ نفره از دادگاه عالی و رئیس دادگاه به‌اتفاق آرا تأیید شد. لولا دا سیلوا، رئیس‌جمهور برزیل نیز از این اقدام حمایت کرد و گفت افرادی که در برزیل کسب‌وکار دارند باید از قوانین محلی پیروی کنند و جهان مجبور نیست فقط به این دلیل که ماسک ثروتمند است، ایدئولوژی افراطی وی را تحمل کند. بااین‌حال، قضات در آن زمان اشاره کردند که اگر ایکس از احکام آنها پیروی کند، آماده بازنگری در تعلیق خواهند بود. این شرکت در ابتدا گفت که از آنها پیروی نخواهد کرد زیرا غیرقانونی هستند.
برزیل ششمین بازار بزرگ ایکس در سطح جهانی است و طبق داده‌های پلتفرم استتیستا، تا آوریل(فروردین-اردیبهشت) حدود ۲۱.۵ میلیون کاربر در این کشور داشت. در طول دوره تعلیق، بسیاری از کاربران ایکس به سکوهای رقیب مانند بلواسکای و تردز متعلق به متا مهاجرت کردند.ایکس تا اواسط اوت(مرداد_شهریور) نماینده قانونی در برزیل داشت. اما وقتی به دلیل دستورات دادگاه که آن را دستورات سانسور نامید، تصمیم گرفت دفاتر خود را در این کشور تعطیل کند، نظرش را تغییر داد. بدون اینکه کسی را برای پذیرش مسئولیت‌های قانونی برای شرکت در سطح محلی تعیین کند.
جدیت ترکیه در فیلتر سایت ها و نرم افزارهای متخلف
ترکیه از جمله کشورهایی است که سایت ها و پیام‌رسان‌هایی را که متخلف تشخیص می‌دهد، فیلتر می‌کند. از جمله دو هفته قبل این کشور به دنبال یک تصمیم قضایی، دسترسی به پیام‌رسان دیسکورد را مسدود کرد. دیسکورد پلتفرم چت گروهی با قابلیت پخش زنده و ارسال پیام متنی، صوتی و تصویری است. ییلماز تونچ، وزیر دادگستری ترکیه، گفت که دادگاهی در آنکارا، به دلیل وجود شواهد کافی مبنی بر ارتکاب جرایم سوءاستفاده جنسی از کودکان و فحشا تصمیم به قطع دسترسی به دیسکورد در ترکیه گرفته است.تونچ همچنین طی پستی در ایکس گفت: ما مصمم هستیم که از جوانان و کودکان خود در مقابل مطالب مضر شبکه‌های اجتماعی و اینترنت که جرم محسوب می‌شوند، محافظت کنیم. ما هرگز اجازه نخواهیم داد که تلاش‌هایی برای تزلزل در بنیان‌های ساختار اجتماعی ما صورت گیرد.
این تصمیم برای ممنوعیت دسترسی به دیسکورد پس از خشم عمومی ناشی از قتل دو زن توسط یک مرد ۱۹ ساله در اوایل مهرماه اتخاذ شد. در پی این حادثه، محتوای شبکه‌های اجتماعی نشان می‌داد که برخی از کاربران دیسکورد، این قتل را ستایش می‌کردند که این امر منجر به خشم عمومی علیه برخی از گروه‌ها در این پلتفرم شد.پیش از این آژانس خبری تاس روسیه نیز گزارش داد که رگولاتور ارتباطات روسیه پس از اینکه دیسکورد را به دلیل عدم حذف محتوای ممنوعه جریمه کرده بود، به دلیل نقض قوانین تصمیم به مسدودی آن گرفت.ترکیه در تابستان برای مدتی اینستاگرام را هم به علت حذف فرسته یکی از نزدیکان اردوغان در حمایت از فلسطین برای مدت کوتاهی فیتلر کرد. اینستاگرام در ترکیه بیش از 57 میلیون نفر کاربر دارد و ازاین‌حیث رتبه دوم را دارد. عبدالقادر اورالوغلو، وزیر حمل‌ونقل و زیرساخت ترکیه در این مورد گفت که پس از موافقت اینستاگرام برای همکاری با مقامات جهت رفع نگرانی‌های دولت، این سکو رفع فیلتر می‌شود. اورالوغلو در ایکس اعلام کرد اینستاگرام قول داده تا ضمن همکاری، خواسته‌های ما در مورد جرایم کاتالوگ را نیز برآورده کند. جرایم کاتالوگ در قوانین ترکیه شامل جرایم خاصی مانند جرایم سازمان‌یافته، تروریسم، قاچاق انسان و مواد مخدر و پول‌شویی می‌شود. اما از سوی دیگر ظاهراً قرار است پست‌هایی که مخالف قوانین ترکیه باشند هم حذف شود. پلتفرم آنلاین ساخت بازی روبلاکس و 27 مورد از وی پی ان های محبوب نیز در ترکیه از مردادماه مسدود شده‌اند. ازجمله این وی‌پی‌ان‌ها می‌توان به نورد ،اکسپرس ،سرف شارک ، پروتون و هاید می اشاره کرد.
ترکیه متا را نیز جریمه کرده بود. رگولاتور رقابت ترکیه پس از تکمیل دو تحقیق جداگانه درباره اشتراک‌گذاری داده در فیس‌بوک، اینستاگرام، واتس‌اپ و تردز جریمه‌ای ۱.۲ میلیارد لیره‌ای (۳۷.۲۰ میلیون دلار) برای شرکت متا پلتفرمز تعیین کرده بود.هیئت رقابت ترکیه در آذرماه سال قبل به دلیل نقض احتمالی قوانین رقابت در نتیجه مرتبط شدن پلتفرم‌های تردز و اینستاگرام تحقیقی را آغاز کرد. این هیئت در اسفند گذشته طی اقدامی موقت اشتراک‌گذاری داده بین ۲ پلتفرم را متوقف کرد. متا در فروردین‌ماه سال جاری شمسی اعلام کرد به طور موقت تردز را در ترکیه تعطیل کرده تا از دستور مذکور پیروی کند.
جدال طولانی دولت آمریکا و تیک‌تاک
تیک‌تاک یکی از شبکه‌های اجتماعی بسیار محبوب در آمریکا به‌خصوص در میان نوجوانان و جوانان است که توسط شرکت چینی بایت دنس مدیریت می‌شود و دولت امریکا مدعی است اطلاعات خصوصی کاربران آن و به‌خصوص مردم آمریکا توسط این شرکت در اختیار دولت چین قرار می‌گیرد. همین مسئله زمینه‌ساز یک درگیری قضایی و حقوقی طولانی‌مدت میان تیک‌تاک و دولت آمریکا شده است.دولت آمریکا بارها برای مسدودکردن تیک‌تاک خیز برداشته و شهریورماه نیز دادگاهی برای بررسی این مسئله در آمریکا برگزار شد. تیک‌تاک به دنبال جلوگیری از اجرای قانونی است که می‌تواند این اپلیکیشن مورداستفاده ۱۷۰ میلیون آمریکایی را از ۱۹ ژانویه(۲۹ دی) از دسترس خارج کند.این قانون به بایت‌دنس تا 29 دی مهلت می‌دهد تیک‌تاک را به یک شرکت آمریکایی بفروشد یا با ممنوعیت فعالیت روبرو شود. اگر مشخص شود که بایت‌دنس در مسیر فروش پیشرفت کرده امکان تمدید ۳ماهه مهلت اجرای این قانون وجود دارد.
یک هیئت ۳ نفره از دادگاه تجدیدنظر آمریکا در منطقه کلمبیا، دادخواست ارائه شده توسط تیک‌تاک و بایت‌دنس که در ماه می(اردیبهشت-خرداد) برای صدور حکم موقت جلوگیری از اجرای این قانون ارائه شده بود را بررسی کردند.قضات از اندرو پینکاس، وکیل تیک‌تاک، در مورد این استدلال که دولت آمریکا ثابت نکرده که تیک‌تاک خطرات امنیت ملی ایجاد می‌کند سؤالاتی پرسیدند. آنها همچنین استدلال تیک‌تاک در مورد نقض متمم اول قانون اساسی آمریکا را شنیدند. پینکاس، اشاره کرد که هیچ دلیل واضحی برای ممنوعیت احتمالی تیک‌تاک وجود ندارد.دانیل تنی، وکیل دادگستری آمریکا در واکنش گفت: تیک‌تاک اطلاعات زیادی را جمع‌آوری می‌کند و از آن برای ارزیابی اینکه چه نوع ویدئوها و محتوای دیگری موردعلاقه کاربران هستند استفاده می‌کند. همین داده‌ها برای یک دشمن خارجی بسیار ارزشمند است.تیک‌تاک و وزارت دادگستری از دادگاه خواسته‌اند تا حکم خود را تا ششم دسامبر(۱۶ دی‌ماه) صادر کند که می‌تواند به دادگاه عالی ایالات متحده اجازه دهد هرگونه تجدیدنظر را قبل از اجرای ممنوعیت تیک‌تاک بررسی کند.
مقابله با آسیب شبکه‌های اجتماعی آمریکایی به سلامت روان کودکان
اعتیادآور بودن بسیاری از شبکه‌های اجتماعی و ضربه‌زدن به اعتماد نفس و سلامت روحی و روانی کاربران به‌خصوص در میان گروه‌های سنی کودک و نوجوان، موجب نگرانی بسیاری از کشورهای جهان شده است. ریک آدامز، شهردار نیویورک، بهمن‌ماه سال قبل اعلام کرد چندین شکایت از مدارس و سازمان‌های درمانی دریافت کرده که می‌گویند شبکه‌های اجتماعی و سکوهای مجازی تیک‌تاک، اینستاگرام، فیس‌بوک، اسنپ‌چت و یوتیوب به‌سلامت روان نوجوانان و کودکان ایالات متحده آسیب رسانده‌اند.
به گفته وی شاکیان نیویورکی شکایت خود را در شعبه دادگاه عالی کالیفرنیا، یعنی ایالتی که محل استقرار شرکت‌های غول فناوری است به ثبت رساندند. شاکیان اعلام کردند که متا، اسنپ، بایت‌دنس، گوگل و دیگر شرکت‌های فناوری، به‌صورت عامدانه چندین قانون شهری مربوط به مزاحمت عمومی و سهل‌انگاری فاحش را از طریق طراحی و بازاریابی محصولات اعتیادآور خود نقض کرده‌اند. آنها تصریح کردند مدارس نیویورک و سازمان‌های خدماتی مختلف بهداشتی و اجتماعی به‌شدت تحت‌تأثیر کودکانی قرار گرفته‌اند که از پیامدهای منفی سلامت روان ناشی از استفاده از رسانه‌های اجتماعی متأثر شده‌اند. شهردار نیویورک در بیانیه‌ای با تأیید این بحران ناشی از شبکه‌های اجتماعی گفته است: ما از طرف میلیون‌ها نیویورکی اقدام جسورانه‌ای انجام می‌دهیم تا این شرکت‌ها را به خاطر نقششان در این بحران پاسخگو بدانیم و اقدامات لازم برای جلوگیری از این رویه خطرناک برای سلامت عمومی را در دستور کار قرار می‌دهیم.شکایت نیویورکی‌ها بازتکرار اتهاماتی بوده که علیه متا، اسنپ، تیک‌تاک و آلفابت (شرکت مادر گوگل) در سال 1401 و 1402 نیز مطرح شده بود. چندین مدرسه و حتی خانواده‌ها و افراد این اتهام را مطرح کرده بودند که محصولات این شرکت‌ها مخرب سلامت روحی و روانی هستند؛ چراکه طوری طراحی شده‌اند که مخاطب را ترغیب می‌کنند که بیشتر در سکوهای مذکور بماند. اتهام‌ها البته به مصادیقی نیز اشاره داشتند که به آسیب‌های روحی و جسمی مختلف و حتی خودکشی و مرگ افراد منجر شده‌اند.
