علوم شناختی در مورد «همستر» چه می‌گوید؟

به گزارش کارگروه فناوری اطلاعات سایبربان ؛ علی افشاری‌مهر کارشناس حوزه علوم شناختی، در پاسخ به این سوال که پلتفرم‌هایی مثل تلگرام در پس ارائه بازی‌هایی مثل ناتکوین یا همستر به دنبال چه چیزی هستند؟ اظهار کرد: طبیعتا درباره پدیده‌های نوظهور نمی‌توان با قطعیت صحبت کرد و بیشتر بر پایه تحلیل و دانسته‌های علمی است اما اگر با جسارت و ریسک پذیری بالا صحبت کنیم، بیشتر نکاتی که گفته می‌شود بر اساس مشاهدات عینی صورت گرفته شده در گذشته است.‌ اگر قرار باشد به مسائل مرتبط با نات‌کوین و همستر بپردازیم ابتدا باید بدانیم رمز ارزها چه چالش‌هایی را برای نظام پولی و بانکی دنیا ایجاد کرده‌اند.وی افزود: به زبان ساده اگر بخواهم بگویم رمزارزها پدیده‌ای هستند که یکی از مهمترین ابزارهای قدرت دولت‌ها و نهادهای بین‌المللی مثل بانک جهانی را به چالش می‌کشند. در سیستم بانکی حاکم بر دنیای امروز، پول یا سرمایه نقدی که بسیاری از رفتارها،سبک زندگی، قواعد و قوانین نسبت به دوره‌ی پیشامدرن را کنترل می‌کند، ابزار تعین‌ کننده و جدی برای دولت‌ها محسوب می‌شود.افشاری مهر ادامه داد: نظام بانکی پشتوانه‌ی بسیاری از قوانین در دنیا بوده و دنیاست دور خوردن این پدیده و تعمیر این نظام تبعات بسیار گسترده‌ای در دنیا دارد، این تغییر می‌تواند به نفع دنیایی باشد که دولت‌ها در آن نقش کمتری داشته و شرکت‌های بین‌المللی می‌توانند راحت‌تر و با واقع قدرت بیشتر افراد و سبک زندگی آنها را مدیریت کنند.

وی گفت: در دنیایی که مدتها قدرت در دست دولت‌ها بوده ضمن اینکه اساسا در اقدامی یکجانبه گرایانه یک دولت متمرکز مثل بانک‌های کشورهای استعماری، قدرت‌های دولتی محلی را کنترل می‌کردند، ولی با ایجاد چنین پدیده‌های اساسا دیگر دولت‌ها حتی دولت‌های بزرگ دیگر خیلی قدرت خاصی نداشته و این قدرت در اختیار شرکت‌هایی قرار گرفته که سهم بیشتری در سرمایه‌گذاری رمزارز دارند و دنیا دنیای بی‌قاعده‌تری خواهد بود از نظر کنترل و قانون پذیری.افشاری مهر ادامه داد: نکته‌ی دوم این است باید به نقش پول و اقتصاد به نسبت دنیای واقعی و دنیای مجازی دقت کنیم زیرای یکی از مسائلی که می‌تواند افراد را از دنیای مجازی بیرون کشیده، وادار به پذیرش زندگی در دنیای واقعی و داشتن شغل واقعی مقید می‌کند مسئله اقتصادی و رفع نیازهای مادی است. حالا هر چقدر قدرت دنیای مجازی و تامین نیازهای اقتصادی ما بیشتر شود طبیعتا عناصری که ما را به دنیا واقعی کمتر قدرت در دنیای مجازی افزایش پیدا می‌کند.افشاری مهر تاکید کرد: در واقع توسعه‌ی رمزها یکی از اهرم‌های اصلی است که به نفع دنیای فیزیکی کار می‌کرد تا به حال یعنی اقتصاد را به نفع دنیای مجازی تغییر داده و ما را به سمت این که بیشتر در دنیای مجازی زندگی بکنیم سوق می‌دهد. در نتیجه رمزارزها و کسب آنها سودآوری خوبی برای شرکت‌های حوزه‌ی آی سی تی در بخش‌های مختلف داشته و به آنها کمک می‌کند سود و بهره‌وری بیشتری داشته باشند.

آموزش و تبلیغ ۲بازوی مهم برای جلب جامعه به سمت رمزارزها

وی افزود: به قول رییس کمپانی نتفلیکس که گفته بود ما تنها یک رقیب داریم و آن خواب است یعنی همین مولفه‌های دنیای فیزیکال که ما را وادار می‌کند در دنیای مجازی نباشیم به نوعی رقیب این پلتفرم‌ها بوده و هر چقدر مولفه‌های زندگی واقعی به دنیای مجازی منتقل شود به نفع شرکت‌ها خواهد بود.کارشناس حوزه علوم شناختی ادامه داد: همین الان هم در کشور ما علی‌رغم تلاشی که توسط این کمپانی‌ها و تبلیغات بزرگ صورت می‌گیرد، به دلیل ابهام درباره آینده وجود دارد موجب شده تا اقبال به سمت رمزارزها و استقبال جوانان ایرانی به آن خیلی نبوده است.وی تاکید کرد: با بررسی این عدم استقبال، بدون شک یکی از نیازهای رسیدن به رمزارزها مساله‌ی آموزش و تبلیغ است، یکی از بهترین بسترهای آموزشی در دنیای امروز آموزش مبتنی بر سرگرمی است در واقع در دنیای امروز، بازی ابزار تعلیم و تربیت جدی برای تربیت مغز بوده و کارکردهای خاص خود را دارد. حالا اگر بخواهیم فرد یا افرادی را به سمت استفاده از رمزارزها بیاوریم تا به آن علاقمند و درگیر شوند بازی یکی از بهترین بهترین بسترها خواهد بود که می‌تواند این فراگیر نبودن را تغییر داده و دریچه‌ای خواهد بود برای اینکه این پدیده فراگیر شده و عمومی شود.

هزینه دادن برای القا یک باور

افشاری مهر ادامه داد: در گام اول شرکت‌های دارنده رمز ارز توانستند اعتماد جامعه نخبگانی حوزه فناوری اطلاعات را توانست تا حدی به دست آورد و علی‌رغم همه‌ی نوسانات بازار نسبتا سودآوری از خود نشان دهد.وی افزود: در گام بعدی برا اینکه استفاده از رمز‌ارز فراگیر شود نیاز به آموزش و جلب نگرش مثبت است که با بازی محقق می‌شود.افشاری مهر با بیان اینکه نیاز فناوری‌ها به نوآوری است، گفت: امروز فناوری که نوآوری نداشته و نتواند ارزش افزوده بیشتری به خود اضافه کند محکوم به مرگ و فنا است در نتیجه تلگرام نیز از این قاعده مستثنی نیست.کارشناس حوزه علوم شناختی تاکید کرد: فناوری که نوآوری نداشته باشد به زودی مورد کپی برداری تکنولوژی‌ قرار می‌گیرد، ضمن اینکه سود اصلی در زمانی است که پدیده‌ای نوظهور باشد و به دلیل عدم شناخت مخاطب می‌تواند سود هنگفتی برای صاحبان پلتفرم خواهد داشت. نشریه اکونومیست هم چندی پیش به پایان عمر پیام‌رسان‌ها اشاره کرد بود و حالا آنها باید به سمت تغییرات بزرگ حرکت کنند.افشاری مهر گفت: به نظر میرسد در مجموع اینها مزیت‌هایی است که برای دنیای کمپانی‌های چند ملیتی بزرگ که اقتصادشان بر پایه دیجیتال است و از این راه سود می‌برند و اتفاقا به دنبال دور زدن دولت‌ها و محدودیت‌ها هستند و می‌خواهند سبک جدیدی از قدرت و مولفه قدرت را به دنیا معرفی کنند، در نتیجه این بازی و بازی‌های شبیه به آن بخشی از روند انتقال انسان از زیست حقیقی به دنیای مجازی خواهد بود.

عمومی سازی منابع برای جلب اعتماد در آینده

افشاری مهر ادامه داد: نظرات مختلفی برای موضوع وجود دارد اما نظریه‌ای که به این مدل از پدیده‌ها باز میگردد و اصطلاح جالبی هم ندارد «رفتار گله‌ای» است؛ رفتاری که تحت تاثیر رفتار دیگران بوده و خیلی فکر شده و پیش‌بینی شده نیست و صرفا چون دیگران انجام می‌دهند من هم انجام میدهم، به نوعی چون می‌ترسیم که از دیگران عقب بمانیم همان رفتار را تکرار می‌کنیم. وی افزود: شاید به نوعی هنجار ذهنی و اجتماعی بوده و مهمترین نکته آن تفاوت واقعیت و ادراک مجازی است. در حقیقت شاید تاثیر یک اتفاق مجازی در دنیای حقیقی ۱۰درصدی باشد اما تصور ما این است که بخش بزرگی از جامعه درگیر آن هستند در نتیجه من فکر میکنم قرار است استفاده از یک ابزار مجازی در آینده فراگیر شود و من همین امروز آن را دنبال می‌کنم، ما نمونه این رفتار را در بورس هم دیدیم، ما می‌بینیم که اگر سهم شرکتی در حال پایین آمدن باشد ما شروع به فروختن سهم خودمان کرده و فکر می‌کنیم که حالا که همه سم خود را بیرون کشیده‌اند من هم باید این کار بکنم. این رفتار تا نابودی یک سیستم هم می‌تواند پیش برود.کارشناس حوزه علم شناختی تصرسح کرد: در ادبیات و فرهنگ فارسی هم اصطلاحی وجود دارد تحت این عنوان که «هیچ ارزانی بی علت نبوده و هیچ گرانی بی حکمت نیست» در نتیجه کاربران وقتی هزینه‌ای برای انجام کاری می‌دهند به آن اعتماد بیشتری هم دارند، شما تصور کنید کاربران زیادی در طول شبانه روز برای کاری وقت می‌گذارند و هزینه می‌کنند در نتیجه آن را رها نمیکنند، حتی ممکن است شواهد منفی زیادی از آن اتفاق ببیند اما به دلیل هزینه انجام شده شواهد را انکار کرده و نمی‌پذیرند.

لذت و سود فوری عامل اقبال بازی‌واره‌های مجازی

وی یادآورد شد: در موضوع رمزارز می‌توان گفت چیزی شبیه قمار کردن است که هزینه‌ی زیادی شخص میدهد و باز دوباره ممکن است دوباره به سمت قمار باز گردد، در اینجا هم همین مصداق وجود دارد، فرد وقت و هزینه زیادی برای آن پرداخت می‌کند در نتیجه نگرش مثبتی به آن دارد و ممکن است مدتها هزینه پرداخت کند در نتیجه درگیر رمزارز و پول‌های مجازی خواهند شد.افشاری مهر افزود: از سوی دیگر بحث لذت و سود فوری است، شاید کسی که مثلا ساعت‌ها وقت بگذارد برای بازی‌های این چنینی اگر آن را مقایسه کند با شغل یا حرفه خود ضرر کند اما وقتی به سود فوری و پاداش نمادینی که دریافت می‌کند هر چند بسیار ناچیز باشد.وی تصریح کرد: در روانشناسی بحث در واقع تخفیف زمانی هست با پاداش‌های کوچکتر و زودتر و پاداش‌های بزرگتر ولی دیرتر ترجیح میدهیم و دقیقا تلگرام از این ویژگی ذهن استفاده کرده است.

حس عقب ماندگی در فناوری عامل پذیرش هر پدیده جدید

افشاری مهر درباره بازی‌های جدید با رویکرد رمزارز گفت: در خصوص ناتکوین و همستر که نوعی بازی‌وار محسوب می‌شوند و یک پدیده جدید است، این پدیده نسبت به خیلی از بازی‌ها که به طور معمول ما را درگیر می‌کند شکایت خاصی از سوی کاربر وجود ندارد زیرا پایه آن مبتنی بر یک اعتمادی است که به یک پاداش اقتصادی بیرونی داده می‌شود و مثل بازی‌های دیگر نیست که در درون خودش ما را درگیر کند.کارشناس حوزه علوم شناختی درخصوص بازی‌واره‌ها گفت: بازی همستر و ناتکوین روش متفاوتی است، پاداشهای جز به جز، چالش‌های روزانه، پاداش‌های غیرقابل پیش بینی مثل کد مورس که در آن را قرار گرفته شده شرایطی شبیه به قمار را برای بازیگران خود ایجاد می‌کند، در واقع افراد به آن اعتیاد پیدا کرده و در آن فضا می‌مانند.وی افزود: نکته‌ی دیگه این است که آیا این اتفاق که پیشینه‌ای داره تلاش قبلی انجام شده یه بازی ساخته شده مردم تلاش کرده و مبلغی پول دریافت کرده‌اند کم و زیاد آن هم مهم نیست؛ مهم اینست که افراد به اطمینان رسیده‌اند که در این مسیر ولو بسیار کم به چیزی خواهند رسید د نتیجه به یک اعتماد اولیه رسیده‌اند، در این صورت ما باید پیش‌بینی کنیم که احتمالا این مدل از بازی‌های مبتنی بر رمز ارز تقویت شده و در آینده نمونه‌های دیگر منتشر خواهد شد.افشاری مهر افزود: ایرانی‌ها به طور کلی هر اتفاق جدیدی در دنیای فناوری را خیلی سریع‌تر و بیشتر دنبال می‌کنند و شاید به این خاطر که به نوعی احساس عقب‌ماندگی در علم و فناوری طب ۲۰۰ سال گذشته به صورت فرهنگی داشته ما همیشه دوست داریم که با فناوری بخشی از آن حس عقب‌ماندگی را جبران بکنیم.

وی تصریح کرد: برای خودمان عزت نفس بخریم و اضطراب اینکه نکند من از سایرین عقب مانده و به روز نباشم موجب می‌شود سراغ آن برویم. ما در بسیاری از فناوری‌ها مثل استفاده از گوشی‌های هوشمند، تلویزیون‌های هوشمند و مواردی از این دست قبل از اینکه نیازش وجود داشته باشد مردم ما برای آن پول هزینه کرده و عجله دارند که مالک آن باشند، این ضعف عمومی در جامعه‌ی ما وجود دارد و به جای اینکه به سمت تولیدات قوی و تاثیرگذار باشیم به دنبال خرید هستیم.

نقش رسانه در گسترش پدیده‌های ویروسی

وی درخصوص روش‌های کاهش آسیب افراد در جامعه نیز تاکید کرد: برای کاهش آسیب اولین گزینه‌ای که به ذهن سیاست گذار می‌رسد آموزش است اما واقعیت این است که آموزش لازم اما کافی نیست، من فکر میکنم در مواجه با پدیده‌های این چنینی رسانه‌ها شتابزده عمل نکنند، ممکن است بخش بزرگی از جامعه از اتفاقات مطلع نباشد و واقعا ضرورتی ندارد که در پلتفرم‌های داخلی با ضریب بالا به آن می‌پردازند که موجب شود جمعیت بیشتری به این پدیده ویروسی دامن بزنند.کارشناس حوزه علوم شناختی یادآور شد : نکته بعدی تربیت است که با آموزش تفاوت دارد، کودکانی که از ابتدا با محتوای دیجیتال بزرگ شده و بر اساس مطالعات مدارهای عصبی مغز کودکان، اعتیادی بار می‌آید.

وی خاطرنشان کرد: به عنوان نمونه برای ملموس شدن این مسئله میتوان به یکی از اسناد سیاستی در ایالت متحده برای فراگیرشدن استفاده از رابطهای کاربری مغز-ماشین اشاره کرد.پیشنهاد این اندیشکده تمرکز بر توسعه نسل اول bci برای بازی کودکان و استفاده اقشار آسیب پذیر مثل سالمندان بود تا اعتماد عمومی را جلب کند.همچنین سینما باید برای جلب مردم دنیا به این فناوری امریکایی سرمایه گذاری کند تا در ۲۰۴۰ به شکوفایی برسد و به نظر می‌رسد چنین تجویزی برای رمزارزها درحال پیاده شدن است.