آیا آمریکا از رفع فیلتر پلتفرم‌ها در ایران استقبال می‌کند؟

به گزارش کارگروه فناوری اطلاعات سایبربان، در دنیای امروز که شبکه‌های اجتماعی به ابزارهای اصلی انتشار اخبار تبدیل شده‌اند، آنچه مخاطبان می‌بینند یا نمی‌بینند، دیگر تصادفی نیست. الگوریتم‌های پیچیده‌ی پلتفرم‌ها در پس پرده، تصمیم می‌گیرند کدام روایت در کانون توجه قرار گیرد و کدام روایت به حاشیه رانده شود. عملیات طوفان الاقصی و جنایت‎های اخیر رژیم صهیونیستی در غزه ، یکی از تازه‌ترین میدان‌هایی است که این نبرد دیجیتال در آن به وضوح دیده می‌شود. آمارها نشان می‌دهد تیک‌تاک در انتشار محتوای حامی فلسطین به‌شدت فعال بوده، درحالی‌که اینستاگرام به‌دلیل حذف یا محدودسازی محتواهای فلسطینی، به جانبداری از رژیم کودک‌کش اسراییل متهم شده است.

تیک‌تاک؛ صدای بلند فلسطین در میان نسل جوان

مطالعات و داده‌های مختلف نشان می‌دهد که در پلتفرم تیک‌تاک، محتواهای حامی فلسطین نسبت به محتوای طرفدار اسرائیل، هم از نظر تعداد و هم از نظر میزان بازدید، برتری قابل توجهی دارند. این روند به‌طور خاص در ۲۰ روز نخست آغاز حمله فلسطین به اسرائیل بسیار مشهود بود؛ جایی که نه تنها تعداد پست‌های حامی فلسطین به مراتب بیشتر از پست‌های طرفدار اسرائیل بود، بلکه هر پست مرتبط با فلسطین، بازدید بسیار بیشتری دریافت کرد. این موضوع در تصویر آماری که در گزارش‌های اخیر منتشر شده نیز تأیید می‌شود؛ در تصویر زیر ستون بنفش تیره تعداد بازدید نسبت به تعداد پست طرفداران فلسطین، ستون بنفش کم‌رنگ تعداد بازدید به تعداد پست طرفداران اسرائیل و ستون‌های طوسی تعداد پست‌های هرکدام در پلتفرم تیک‌تاک را نشان می‌دهد. این آمار مربوط به بیست روز آغاز حمله فلسطین به اسرائیل است. البته باید توجه نمود که این آمار در برهه‌هایی پس از دوران اولیه به نفع محتواهای اسرائیلی نیز می‌شود.

با این وجود، این وضعیت محدود به تعداد پست‌ها یا بازدیدها نمی‌شود و ابعاد گسترده‌تری نیز دارد. برای مثال، مطالعات جدید نشان داده است که کاربران آمریکایی به‌طور متوسط به ازای هر بازدید از محتوایی در دفاع از اسرائیل، ۵۴ محتوای حامی فلسطین را مشاهده می‌کنند. این آمار در نوع خود تأمل‌برانگیز است، چراکه نشان‌دهنده نقش گسترده این پلتفرم در انتشار روایت‌های طرفدار فلسطین است. به‌علاوه، داده‌های دیگری نشان می‌دهد که اگر یک کاربر آمریکایی به‌مدت ۳۰ دقیقه در تیک‌تاک به گشت‌وگذار بپردازد، احتمال روبه‌رو شدن او با محتوای یهودی‌ستیزانه حدود ۲۰ درصد خواهد بود. . مطالعات اخیر نشان داده‌اند که محتوای مرتبط با فلسطین در تیک تاک 27 برابر بیشتر از محتوای اسرائیلی دیده شده است.تحقیقاتی که در دانشگاه Northeastern انجام شده نیز ابعاد دیگری از این ماجرا را روشن می‌کند. بر اساس این مطالعات، تعداد پست‌های حامی فلسطین در این بازه زمانی ۱۷۰,۴۳۰ پست بوده که مجموعاً ۲۳۶ میلیون بار مشاهده شده است؛ در مقابل، تعداد پست‌های حامی اسرائیل تنها ۸,۸۴۳ پست بوده که مجموعاً تنها ۱۴ میلیون بازدید داشته است. سناتور پیت ریکتز، از ایالت نبراسکا، اخیراً در سخنانی در خصوص تیک‌تاک و تأثیر آن بر افکار عمومی جوانان آمریکایی هشدار داده است. به گفته وی، اکثر جوانان اخبار خود را از تیک‌تاک دریافت می‌کنند و هشتگ‌های طرفدار فلسطین به طور قابل توجهی بیشتر از سایر محتوای خبری در این پلتفرم دیده شده است .

نسل جوان در مرکز این جنگ روایت‌ها

یکی از مهم‌ترین دلایل تأثیرگذاری محتوای فلسطینی در تیک‌تاک به ترکیب جمعیتی کاربران این پلتفرم برمی‌گردد. بر اساس آمارهای موجود، کاربران تیک‌تاک عمدتاً جوانان هستند؛ به‌طوری‌که ۶۹ درصد از کاربران بزرگسال این پلتفرم در گروه سنی ۱۸ تا ۳۴ سال قرار دارند. این گروه سنی به‌طور خاص، بیشترین تأثیرپذیری را از محتواهای اجتماعی و سیاسی دارند و به‌سرعت نسبت به مسائل مختلف واکنش نشان می‌دهند. به‌طور جزئی‌تر، حدود ۳۳.۳ درصد از کاربران در گروه سنی ۱۸ تا ۲۴ سال و ۳۶.۱ درصد در رده سنی ۲۵ تا ۳۴ سال قرار دارند. در مقابل، درصد کاربران بالای ۴۵ سال در تیک‌تاک به‌شدت کاهش می‌یابد؛ به‌طوری‌که تنها ۸ درصد از کاربران این پلتفرم در رده سنی ۴۵ تا ۵۴ سال و تنها ۷.۲ درصد از کاربران ۵۵ سال به بالا هستند.این ترکیب جمعیتی باعث شده که نسل جوان به‌طور ویژه در معرض محتواهای مرتبط با فلسطین و اسرائیل قرار گیرد و در نهایت نیز تأثیرپذیری بالای این گروه از پلتفرم‌هایی مانند تیک‌تاک، نگرانی‌هایی را در میان نهادهای سیاسی و اجتماعی آمریکا به وجود آورده است.جاناتان گرینبلات، مدیر اجرایی اتحادیه ضد افترا (ADL)، در یک اظهارنظر از نگرانی‌های خود درباره محتوای فلسطینی و طرفدار حماس در تیک‌تاک و نگرش‌های غالب جوانان نسل زد (Gen Z) نسبت به مسائل فلسطین و اسرائیل سخن گفته است. به گفته او، تیک‌تاک به‌عنوان یک پلتفرم تاثیرگذار، در حال گستر ش دیدگاه‌های ضد اسرائیلی است و نسل زد بیشتر از سایر نسل‌ها به این محتوا توجه می‌کند.

این نگرانی‌ها در میان گروه‌های مختلف، از جمله رسانه‌ها و سیاست‌مداران آمریکایی، درباره تأثیرات این نوع محتواها و نحوه انتشار آن در پلتفرم‌های اجتماعی شدت یافته است و نگرانی از تأثیرات اجتماعی و سیاسی پلتفرم‌هایی مانند تیک تاک و چالش‌هایی است که امنیت ملی آمریکا از این طریق با آن مواجه است.

اینستاگرام؛ سانسور سیستماتیک و حمایت از اسرائیل

در مقابل فضایی که در تیک‌تاک برای انتشار محتوای حامی فلسطین ایجاد شده، اینستاگرام به‌عنوان زیرمجموعه شرکت متا سیاستی کاملاً متفاوت در پیش گرفته و بارها به سانسور و محدودسازی محتوای فلسطینی متهم شده است. گزارش‌های اخیر نشان می‌دهد که این پلتفرم با استفاده از الگوریتم‌های خود، به‌طور هدفمند محتواهای مرتبط با فلسطین را حذف یا محدود می‌کند. بر اساس داده‌های مجموعه رصد حقوق بشر که مبتنی بر گزارشات مردمی فعالیت می‌کند ، از ماه اکتبر تا نوامبر ۲۰۲۳، تعداد ۱,۰۵۰ محتوای حامی فلسطین توسط اینستاگرام حذف شده است که تنها یک مورد از این محتواها شامل خشونت بوده است . به گفته این مجموعه، این اعداد تمام محتوای فیلتر شده را نشان نمی‌دهد؛ چراکه بعد از این مطالعات نیز گزارش‌های بسیاری در این رابطه رسیده است. در مقابل، تنها یک پست حامی اسرائیل از این پلتفرم حذف شده است. گردآوری داده این مطالعات با اعلامیه‌ای عمومی به زبان‌ها ی انگلیسی، عربی و عبری انجام شده است.این اقدامات تبعیض‌آمیز حتی به تشخیص لهجه‌های مختلف عربی نیز کشیده شده است. الگوریتم‌های اینستاگرام تلاش می‌کنند میان لهجه‌های مختلف عربی و به‌طور خاص لهجه فلسطینی تمایز قائل شوند تا بتوانند محتوای فلسطینی را با دقت بیشتری هدف قرار دهند. نمونه‌ای از این رویکرد، ترجمه نادرست عنوان «فلسطینی» به انگلیسی به صورت «Palestinian terrorist» بود. هرچند متا بابت این اتفاق عذرخواهی کرد، اما این ماجرا واکنش‌های گسترده‌ای را به دنبال داشت.

اینستاگرام برای سرکوب محتوای فلسطین چه می‌کند؟

اینستاگرام برای برخورد با محتوای حامی فلسطین از مجموعه‌ای از روش‌های محدودسازی استفاده می‌کند که شامل حذف مستقیم محتوا، بستن صفحات و ایجاد محدودیت‌های مختلف در فعالیت کاربران می‌شود. یکی از رایج‌ترین روش‌ها، اعمال Shadow banning است که طی آن میزان بازدید از محتواهای کاربران به‌شکل چشمگیری کاهش پیدا می‌کند. طبق مطالعات، هر یک از این اقدامات حداقل ۱۰۰ بار در مورد محتواهای مرتبط با فلسطین دیده شده است.این روند نه تنها نگرانی‌هایی را درباره جانبداری این پلتفرم از اسرائیل به وجود آورده، بلکه سؤالات مهمی را در مورد نحوه عملکرد الگوریتم‌های اینستاگرام و تأثیر آن‌ها بر افکار عمومی مطرح کرده است.

الگوریتم‌ها روایت‌گر آینده‌اند

جنگ روایت‌ها دیگر تنها در میدان نبرد و رسانه‌های سنتی اتفاق نمی‌افتد؛ پلتفرم‌هایی مثل تیک‌تاک و اینستاگرام با الگوریتم‌های خود تصمیم می‌گیرند کدام صداها شنیده شوند و کدام صداها خاموش بمانند. درحالی‌که تیک‌تاک به بستری برای انتشار محتوای حامی فلسطین تبدیل شده، اینستاگرام با حذف و محدودسازی، روایت‌های فلسطینی را به حاشیه رانده است. این روند نه‌تنها نشانگر قدرت بی‌سابقه این پلتفرم‌ها در شکل‌دهی افکار عمومی است، بلکه زنگ خطری است برای جهانی که در آن الگوریتم‌ها می‌توانند آینده روایت‌ها را رقم بزنند.حال سوال مهمی که باید به دنبال پاسخ آن بود این است که آیا در چنین شرایطی آمریکا از رفع فیلتر پلتفرم ها در ایران استقبال می‌کند؟