یادداشتی بر فیلم سینمایی خالق(The Creator)
کابوس ادامهدار!
تسلط هوش مصنوعی بر انسان و در اختیارگیری فرمانروایی زمین توسط کامپیوترها کابوسی است که چند دهه افکار اندیشمندان و متخصصین امور رایانهای را به خود مشغول کرده. اینکه ساخته دسته آدمی روزی از او پیشی بگیرد و برای خالق خود تصمیمساز شود یک تراژدی آزاردهنده است. ایلان ماسک یکی از مخالفین سرسخت هوش مصنوعی معتقد است: «بسیاری از هوشمندان به ارزیابیهای من در مورد هوش مصنوعی بیاعتنا هستند، چون گمان نمیکنند که رایانه بتواند در هوشمندی به پای آنها برسد. اما این یعنی غرور بیجا و به هیچ وجه درست نیست. ما به سوی وضعیتی میرویم که در آن هوش مصنوعی خیلی باهوشتر از انسان خواهد شد و به نظر من در عرض کمتر از پنج سال آن وضعیت فراخواهد رسید. نه آن که در عرض پنج سال همه چیز زیر و رو شود، ولی اوضاع ناپایدار یا عجیب و غریبی پیش خواهد آمد».
این چهره برجسته بینالمللی سال 2016 نیز هشدار داده بود که: «انسان میتواند برای روباتهایی که قدرت را تسخیر میکنند تبدیل به حیوان خانگی شود.» از آن زمان ایلان ماسک به طور مرتب خواستار تنظیم فناوری هوش مصنوعی شده است. استیون هاوکینگ فقید نیز در مصاحبه با مجله «وایرد» گفت: «هوش آدمی با هوش کامپیوترهای مدرن تفاوت چندانی ندارد. مشکل در اینجاست که هوش مصنوعی بسیار خطرناک است. آدمی به تنهایی قادر به حکمرانی بر زمین نیست. بسیار محتمل است که روباتها این کار را بهتر از انسانها انجام دهند و در نهایت آدمی برای روباتها باری اضافی خواهد بود».
او همچنین درباره احتمال بوجود آمدن وضعیتی که در آن هوش مصنوعی بینیاز از حضور آدمی پویا خواهد بود گفت: «اگر آدمیان میتوانند ویروس برای کامپیوترها طراحی کنند، روزی خواهد آمد که فردی توانایی ساخت هوشی مصنوعی را خواهد داشت که بینیاز از انسانها خود را بازسازی کند. این گونهای تازه از زندگی خواهد بود که از زندگی نوع بشر پیشی خواهد گرفت».
درباره کارگردان
گرت ادواردز نویسنده و کارگردان 48 ساله انگلیسی است. شهرت ادواردز به فیلم سینمایی «هیولا2010» باز میگردد. ادواردز در ادامه مسیر سینمایی خود، سال 2014 گودزیلا را روانه پرده سینماها کرد. تازهترین اثر این کارگردان با عنوان «خالق - The Creator» چند هفتهای است که اکران خود را در امریکای شمالی و انگلستان آغاز کرده است. ادواردز پس از پشت سر گذاشتن چند تلاش سینمایی در حوزه گودزیلاها، حالا در چالش هوشمصنوعی خود را آزموده است. فیلمنامه The Creator را نیز گرت ادواردز و کریس ویتز به صورت مشترک، به نگارش در آوردهاند. جان دیوید واشینگتن، جما چان، الیسون جنی، کن واتانابه، استرگیل سیمپسون، مارک منچاکا، مادلین یونا ویلز، عمار چادا-پاتل و مکنزی لنسینگ از شناختهشدهترین هنرپیشههای حاضر در «خالق» هستند. موسیقی متن فیلم نیز توسط هانس زیمر ساخته شده است. گریگ فریزر و اورن سافر، مدیریت فیلمبرداری این پروژه 80 میلیون دلاری را برعهده داشتهاند. فروش The Creator تا لحظه نگارش این یادداشت، 100 میلیون دلار را پشت سر گذاشته است.
داستان فیلم
ماجرا در سال 2070 میلادی رقم میخورد. ایامی که زمین به دو قطب موافق و مخالف هوش مصنوعی تقسیم شده است. رهبری مخالفین را ایالات متحده امریکا بر عهده دارد. پنج سال قبل شهر لسانجلس با دستور هوش مصنوعی مورد اصابت موشک اتمی گرفت و جمعیت زیادی نابود شدند. پس از این اتفاق، امریکا با راهاندازی یک ایستگاه فضایی نظامی با نام "نومد" در جو زمین در راستای نابودی نیرماتا، خالق و رئیس روباتها فعالیت میکند. روباتها در ناحیه وسیعی با عنوان آسیای جدید مستقر شدهاند. آنها بصورت مسالمتآمیز با ساکنین منطقه آسیای جدید درتعامل هستند.
چند سال قبل، یکی از درجهداران نومد طی یک پروسه مخفی، موفق به نفوذ در حلقه اصلی نزدیک به نیرماتا شده بود. گروهبان جاشوا از طریق ازدواج با مایا به نزدیک ترین فاصله ممکن به نیرماتا دست یافته بود که یک حمله از پیش اعلام نشده توسط نومد، محاسبات جاشوا را بهم ریخت. شب حمله، مایا از نفوذی بودن جاشوا مطلع شد و او را ترک کرد. پنج سال پس از این اتفاق و در حالیکه جاشوا تحت مراقبتهای روانپزشکی قرار دارد، برای عملیات جدید فراخوانده میشود. گویا ردی از مایا نیز به دست آمده و برخلاف تصور جاشوا، همسرش همچنان زنده است.
هدف این عملیات نابودی پیشرفتهترین سلاح نیرماتاست. جاشوا پس از نفوذ مجدد به آسیای جدید با آلفائو، سلاح پیشرفته نیرماتا روبهرو میشود؛ سلاحی عجیب و در ظاهر یک کودک خردسال چشم بادامی... .
سلاح عاطفهمند!
تولید فیلم سینمایی «خالق - The Creator» پروسه عجیب و غریب و طولانی مدتی را پشت سرگذاشته است. فوریه 2020، گرت ادواردز برای کارگردانی یک پروژه علمی تخیلی بینام، برای کمپانی Regency Enterprises فراخوانده شد. همزمان کری هارت به عنوان تهیهکننده برای پروژه انتخاب شد. یک سال بعد، جان دیوید واشنگتن برای ایفای نقش اول فیلمی که حالا قرار بود "عشق حقیقی" نام بگیرد برگزیده شد. ژوئن همان سال اما شروع بد بیاریها برای عشق حقیقی قبلی و "خالق" فعلی بود. جما چان، دنی مکبراید و بندیکت وانگ برای ایفای نقش وارد مذاکره شدند؛ تعارضات دربرنامهریزی تولید باعث وقفه در تولید بود تا اینکه 17 ژانویه 2022 درنهایت ضبط پروژه در تایلند آغاز و در 30 می به پایان رسید.
ای کاش ادواردز در این مدت تاخیر دو ساله، دستی بر سر و روی فیلمنامه میکشید تا امروز به جای مواجهه با یک فیلم متوسط، با اثری به یاد ماندنی روبهرو میشدیم. فیلم از لحاظ کارگردانی، فیلمبرداری و جلوههای ویژه محصول روپایی است. اما پرداخت نشدن گراف داستانی ضربه مهلکی به آن وارد کرده است. The Creator میتوانست از کلیشههای تکراری که به وفور در چند سال گذشته تجربه کردهایم عبور کند؛ اما موفق به این مهم نمیشود. همچنان قرقره فرمولهای تکراری به ذوق میزند. ایده دستمالی شده حضور هوش مصنوعی در یک جغرافیای بکر طبیعی به واقع مخاطب را زخم کرده است! حتی تزریق روباتهایی با ظاهر راهبان بودایی نیز از "سه" بودن آن نکاسته.
یکی از جذابیتهای از دست رفته فیلم، پرداخت نشدن کاراکتر آلفائو(الفی) است؛ کودکی که به عنوان مهمترین سلاح نیرماتا معرفی شده و مانند صاحب نفسان کبریایی دارای کراماتی است! آلفائو در واقع یک کپی از فرزند سقط شده جاشوا و مایاست که با شبیهسازی به تولید رسیده است؛ اما اینکه این خاصیت سلاح بودن چگونه در او نهاده شده و قابلیت دستکاری در طبیعت یافته، یک خطی جذابی است که کاملا رها شده؛ اساسا مگر نطفه جاشوا چه ویژگی منحصربهفردی داشته که کلون آن اینچنین "نظر کرده" است؟! اگر او بواسطه هک به این قدرت دست یافته پس منطقی نبود که فقط یک نسخه از آن به عنوان سلاح ناجی جریان هوش مصنوعی معرفی شود! اساسا هک برای موجود سایبری باید آب خوردن باشد نه یک ویژگی نایاب! اتفاقا اشک ریختن یک روبات یا سیگار کشیدن آن فعالیت خارق العادهتری از هکر بودن آن است!
با همه این تفاسیر ساخته گرت ادواردز حداقل در بازه زمانی پنج سال گذشته در جایگاه بالاتری از نود درصد تولیدات این ژانر قرار میگیرد. فیلم ارزش هزینه زمانی حدود 140 دقیقه را داراست. اگر علاقهمند به تماشای فیلم سینمایی «خالق - The Creator» هستید، نسخه زیرنویس و دوبله فارسی آن در پلتفرمهای پخش فیلم در دسترس قرار دارد.