مهدی بکایی متولد سال 1357 در شهر مقدس قم، یکی از اولین افرادی است که نشانگان تجاری اپل را به بازار ایران معرفی کرد، او پس از سال‌ها فعالیت در این حوزه، نظرات قابل تأملی پیرامون فعالیت‌های اپل در ایران دارد. در ادامه مصاحبه سایبربان با وی را بخوانید.
-
لطفاً درباره سابقه حضور اپل در ایران توضیحاتی را برای مخاطبان سایت ارائه نمائید
من در سال 1378 واردعرصه بازار اپل شدم و در ابتدا با محصولات صوتی مانند آیپاد که دارای طراحی خاص و کیفیت صدای بی نظیری بود، شروع به فعالیت کردم. محصولات اپل در ایران هنوز جا نیفتاده بود و فقط افراد حرفه ای در بخش صدا و تصویر از این محصولات استفاده می کردند.
همانطور که می دانيد اپل تنها شرکت در دنیا است که محصولات نرم افزاری و سخت افزاری را خودش طراحی می کند و این نکته بسیار حائز اهمیت است. یکی از دلایلی که مرا به سمت بازار محصولات اپل برد همین موضوع بود، چون برای بخش حرفه ای جامعه بسیار مفید بود و به صورت یک محصول عمومی شهرت نداشت.
اپل سال ها فعالیت داشت تا زمانی که آیفون معرفی شد و این همه گیری به ویژه در ایران، اتفاق افتاد. چون محصولات اپل از جمله نوت بوک و آی مک، سی پی یو مخصوص خود را داشت به همین دلیل یک دو قطبی جذاب در بازار ایجاد کرده بود و محصولات ویندوز و اپل را کاملا از هم متمایز کرده بود.
با گذشت زمان اپل در سال 1382 سی پی یو اینتل را ایجاد کرد که هم زمان دو سیستم عامل را در بر می گرفت و همین موضوع باعث شد تا از نظر"نرم افزاری" نگرانی های موجود برطرف شود.
واردات محصولات اپل در ابتدا به صورت مسافرتی و بدون جعبه با قیمت های بسیار گزاف توسط یک یا دو شرکت که نام نمی برم، صورت می‌گرفت و به صورت رسمی در جریان نبود.
بعدها در شروع فعالیت تجاری ام، برخی افراد با ما تماس گرفته و مدام شکایت می کردند که چرا محصولات در بازار با این قیمت ها عرضه می شود ... !
در اولین اقدام قیمت ها را کاهش دادیم و با یک سود معقول و مناسب، فعالیتمان را شروع کردیم، در این زمینه تا به امروز مشغول هستم اما در سال 1395 تقریباً شبه بازنشسته شدم، چرا که یک سیستم بر مبنای قدرت و ثروت ایجاد شد و مقابله با این سیستم دیگر ممکن نبود، تنها به چند شرکت مجوزهای فروش را دادند که این موضوع از آیفون 7 به بعد همراه با آغاز رجیستری شروع شد.
اولین شرکتی که در نمایشگاه الکامپ با محصولات اپل حضور داشت ما بودیم که مورد استقبال مردم قرار گرفت. اما هدف اصلی ما از ورود به بازار اپل، کیفیت بالا، سیستم نرم افزاری فوق العاده قوی، حرفه ای و کاربردی و عمر طولانی مدت و بدون دردسر آن بود. مثلا یک محصول اپل را حدود 10 سال می توان استفاده کرد.
-
به نظر شما اپل چگونه در برندسازی تا این حد موفق شد؟
بخش اعظم این ماجرا به استثمارگری آمریکا مربوط می شود، نکته بعد اینکه آن ها همیشه در صنعت آی تی در صدر بوده اند البته کره ای ها هم برای مدتی وارد شدند اما باز هم دو شرکت مایکروسافت و اپل بودند که در ظاهر رقابت داشتند و اکثر درآمدها به حساب این دو رفت.
برند سازی هدفمند است، چیزی که در کشور ما گم شده و به آن توجهی نمی شود با این که دم از تولید داخلی می زنیم اما حمایتی از دولت ها نمی بینیم. شما فیلمی در هالیوود نمی بینید که از محصولات اپل در آن استفاده نشود. اپل صرفا یک گوشی موبایل نیست، بلکه یک هنر و علم است، یک تخصص برای رسیدن به ثروت جامعه و به جایی می رسد که سرمایه و نقدینگی شرکت اپل از دولت آمریکا بیشتر می شود.
در آمریکا هم آزمون و خطا صورت گرفته اما با مدیریت بهتر، اپل سال ها فعالیت داشت مثل هزاران محصولی که در کشور ما خرید و فروش میشد و متاسفانه من تحلیلی در مورد اپل از اقتصاددانان نشنیدم که چرا اپل اینگونه برند برتر شده است. فروش فقط دلیل اصلی نیست، باید مسئولین ما کنار شعارها در عمل هم حرفی برای گفتن داشته باشند.
-
به نظر شما چند درصد از مردم ایران به دلیل مد بودن از محصولات اپل استفاده می کنند؟
بخش اعظم اپل مد بودن آن است، و حداقل 50 درصد افراد به همین دلیل این برند را انتخاب می کنند، زیرا همان نشان سیب اپل بیانگر یک سطح بالا در جامعه است و برخی افراد حتی پول قرض می گیرند تا این محصول را تهیه کنند. این اتفاق نه تنها در ایران بلکه در همه جا هست اما در کشور های جهان سوم بیشتر مشهود است.
-
اپل در حال حاضر چند درصد از بازار ایران را در اختیار دارد؟ آیا هر آن چه در سبد محصولات اپل وجود دارد در ایران موجود می باشد؟
همه محصولات اپل در بازار ایران موجود است. تفکیک محصولات اپل در ایران به دو بخش گوشی و محصولات آی تی مربوط می شود، اما به صورت تخمینی حدود 30 تا 35 درصد از بازار این عرصه در ایران به اپل اختصاص دارد.
-
محصولات اپل توسط چه شرکت هایی وارد کشور می شوند؟
در حال حاضر روی محصولات غیر از گوشی هیچ نظارت و کنترلی نیست! اما برای گوشی های تلفن همراه هوشمند، حدود 70 شرکت هستند که زیر نظر وزارت صمت فعالیت می کنند.
آخرین وضعیت رجیستری آیفون 14 در ایران به چه شکلی است؟
یک طرح و یک اتفاق ویژه در کشور ما رخ داد بنام رجیستری تلفن همراه، یکی از بهترین طرح های کنترلی ممکن بود، دولت هم کمک بزرگی به مردم کرد، آن هم این بود که اپل 12 ماه محصول را گارانتی میکرد ولی در کشور ما 18 ماه گارانتی می شد.
متاسفانه ما داریم بعضی از خطاها را تکرار می کنیم، به برخی از شرکت ها با نظرگرفتن المان های مخصوص مجوز داده شده است. هر گوشی پس از روشن شدن یک IMEI دارد و با این طرح رجیستری تکلیف مصرف کننده روشن بود. این طرح به صورت آزمایشی از آیفون 7 شروع شد و تا آیفون 13 به صورت رسمی به درستی انجام شد.
اما چه اتفاقی باعث شد آیفون 14 رجیستر نشود؟
در مورد اول گفتند؛بخاطر دسترسی به اینترنت ماهواره ای است اما این قابلیت در کشور ما وجود ندارد!
در مورد دوم اعلام کردند که گوشی بالای 600 دلار اجازه واردات ندارد، اما چگونه تلفن همراه سامسونگ با قیمت 1200 دلار سه روز بعد از معرفی با گارانتی در بازار ایران عرضه شد !
نکته بعد اینکه مگر اپل یک برند آمریکایی نبود، پس چگونه آیفون 13 پرومکس در بازار به مراتب موجود شد، در صورتی که خود اپل این محصول را نداشت اما در کشور ما به وفور در دسترس بود.
با این ممنوعیت آماده سازی بستر قاچاق فراهم شد، در صورتی که مسیر ایجاد شده بود و داشتیم درست حرکت می کردیم، اما دوباره به تکرار خطا بازگشتیم. با این کار گارانتی هم از بین رفت، ما چه زمانی از محدود کردن ها و امر و نهی های نادرست به نتیجه رسیدیم؟ الان کسی که آیفون 14 را خریداری کرده می خواهد از تکنولوژی روز دنیا استفاده کند، ما که نمی توانیم جلوی تکنولوژی بایستیم.
مورد بعدی این که برخی افراد از فروش آیفون 13 بهره زیادی بردند، چرا باید یک تلفن همراه هوشمند سامسونگ که از نظر قیمت "دلاری" با آیفون برابر هستند، در بازار ایران 52 میلیون تومان فروخته شود اما آیفون حدود 100 میلیون تومان باشد!
تلفن همراهی که گارانتی دارد پس قاچاق نیست و دولتی وارد شده و قانون را رعایت کرده، پس این تفاوت قیمت محصولات از کجا آمده؟ هیچ شخصی هم پاسخگو نیست، در ماه آینده آیفون 15 به زودی معرفی خواهد شد در صورتی که تکلیف آیفون 14 هنوز در کشور ما مشخص نیست.
چرا مردم باید تاوان تصمیمات غلط و اشتباه مسئولین را بدهند، مسئولینی که حتی پاسخگوی درست هم نیستند. وزیر ما اسم این برند را به کارنمی برند در صورتی که 400 هزار گوشی از این برند وارد کشور شده است.
برای اتفاقات اقتصادی یک شبه نمی توان تصمیم گرفت، نیاز به کارگروه های مختلف و نظرات متعددهست که بتوانیم به اقتصاد درست تری برسیم. اگر صرفاً از یک گروه استفاده شود، رویه به همین شکل خواهد بود.
آمریکا دشمن کشور ما است، این موضوع بسیار واضح است، اما آمریکا صاحب تکنولوژی برتر در جهان می باشد. ما زمانی می توانیم حرفی برای گفتن داشته باشیم که کشور ما هم در دنیا صاحب تکنولوژی قوی باشد.
داریا همراه و صنعت تولید داخلی تلفن همراه هوشمند
در حال حاضر می گویند تلفن همراه هوشمند ایرانی تولید شده، خب یک سوال؟! یک نماینده از این شرکت بیاید و بگوید کدام قطعه این تلفن همراه هوشمند، ایرانی می باشد؟
ما صنعت خودرو را گذراندیم و مردم دیگر توان تفکر و تحمل این را ندارند که یک اتفاق جدید با این رویه بیفتد، چرا مدام آزمون و خطا می کنیم، آیا ما سی پی یو تولید کرده ایم؟ الان مثل گذشته نیست و مردم با یک سرچ ساده می فهمند، این کارها عواقب دارد و باعث سرخوردگی همه ما می شود.
اگر داريا بخواهد با اين سياست كه سایربرند ها را با محدوديت مواجه كند خود را مطرح کند، به نظر من قطعاً شکست خواهد خورد. اما اگر ما سی پی یو تولید کردیم وحتی اگرعالی هم نبود باید تحت حمایت واقع شود. در این دوره چنین اتفاقاتی به خوبی رقم نمی خورد شاید این محصول را در اختیار برخی ارگان ها قرار دهند و فروش هم برود اما این شرایط فروش برابر نیست، بلکه باعث ترویج اقتصاد رانتی شده و شکست خواهد خورد.
شرکت ایران خودرو یکی از بدهکار ترین شرکت هاست در صورتی که از آن حمایت های زیادی صورت گرفت. چرا به این حال و روز افتاده؟ همه می دانیم اما درس نمیگیریم، این حرکت در حوزه تلفن همراه هوشمند هم به همین شکل خواهد شد، چون خود این شرکت ها باید در بازار رشد کند نه این که به زور بخواهند آن ها را نگه دارند.
در صنعت آی تی هر گونه مقابله ای محکوم به فناست، ما توانستیم جلوی اینستاگرام را بگیریم؟ نه و حتی باعث ایجاد فروش فیلتر شکن هم شدیم، پس صنعت آی تی متفاوت است و دسترسی به آن آسان می باشد. در صورتی که دیدیم کشورهایی که به ظاهر دم از حمایت مردم ایران در ماجراهای سال گذشته می زدند هم در زمینه اینترنت ماهواره ای و اینترنت رایگان و... هیچ کار خاصی نتوانستند انجام دهند.
-
تاثیرات عدم واردات آیفون 14 بر بازار موبایل چقدر بوده است؟
عدم ارائه گارانتی باعث آسیب دیدن مردم و ورود غیرقانونی 400 هزار تلفن همراه آیفون 14 به کشور شد و همچنین ده هزار میلیارد تومان برای دولت خسارت به بار آورد. عجیب تر اینکه پول رجیستری پرداخت می شد، نظارت هم بود، اما این اشتباه صورت گرفت و این اقدام باعث ایجاد شرایط قاچاق شد و طبیعتا به شرکت های دارای مجوز آسیب های بسیاری خواهد رسید.
-
به نظر شما آیفون 15 آیا این مشکلات خواهد شد؟
فکر میکنم باید یک کارگروهی تشکیل شود و تکلیف آن دسته از افرادی را که 400 هزار گوشی آیفون 14 خریداری کردند، مشخص شود. باید زودتر برنامه ای مشخص شود و اعلام کنند که آیفون 15 رجیستری می شود یا نه و اگر نمی شود چرا به آن در سامانه آنتن داده خواهد شد!
