اطلاعات شخصی کاربران، ابزار جدید تبلیغات گوگل و فیسبوک

 تا کنون تصور بر این بود که مطالب قدیمی که در شبکه‌های اجتماعی به دست کاربران منتشر می‌شود پس از مدتی به تاریخ پیوسته و دیگر به هیچ کاری نمی‌آید. اما به نظر می‌رسد که مدیران شرکت‌های تبلیغاتی برای این اطلاعات شما هم نقشه‌هایی دارند: درآمدزایی به واسطه‌ی نمایش اطلاعات شخصی شما در تبلیغات.

شرکت گوگل روز جمعه اعلام کرد که به زودی اطلاعات کاربران همچون نام، عکس‌ها و نظرات آن‌ها در مورد موضوعات مختلف را در تبلیغات خود مورد استفاده قرار می‌دهد. البته گوگل نخستین شرکتی نیست که این کار را می‌کند و فیسبوک مدتی است که به این نوع تبلیغات روی آورده است. فیسبوک روز پنج‌شنبه اعلام کرده بود که قصد دارد تا اطلاعات شخصی کاربران را در سطح وسیع‌تری در تبلیغات استفاده کند و بدین‌ترتیب عرصه را بر افرادی که قصد مخفی ماندن در این شبکه‌ی اجتماعی دارند تنگ‌تر کند.

هر دوی این شرکت‌ها از این تغییرات با عنوان به‌روز‌رسانی‌های کوچک یاد می‌کنند. حتی اگر این‌طور باشد باز هم نمی‌توان این حقیقت را کتمان کرد که شرکت‌های بزرگ برای درآمدزایی از هیچ کوششی فروگذار نمی‌کنند و حتی اگر لازم باشد اطلاعاتی که کاربران در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک می‌گذارند را هم دستمایه‌ای برای رسیدن به این هدف قرار می‌دهند.

به اعتقاد کارشناسان، این کار به هیچ وجه به مذاق کاربران خوش نمی‌آید و صحیح نیست، چرا که کاربران این اطلاعات را بر پایه‌ی یک اعتماد در این سرویس‌ها منتشر کرده و از این کار هدفی جز تبلیغات دارند. حال اگر شرکتی بخواهد این اطلاعات را در تبلیغات خود به کار گیرد به نوعی حریم خصوصی کاربر را نقض کرده است و گستره‌ی مخاطبین وی را بسیار بیش از آنچه که مقبول وی است گسترش داده است.

در همین زمینه، دکتر دبورا پیل1، از روانشناسان معروف آمریکایی در این باره اظهار می‌دارد: «ما خود مرزهای خودمان را تعیین می‌کنیم و هرگز دوست نداریم که دولت، گوگل یا فیسبوک این کار را برای ما انجام دهند.»

با وجود شرکت‌های بزرگ راه خود را می‌روند و بر خلاف خواست کاربران عمل می‌کنند. گوگل این شیوه‌ی جدید تبلیغاتی را در قالب به‌روز‌رسانی قوانین کاربری خود به اطلاع کاربران رسانده و به صراحت اعلام کرده است که اطلاعات پروفایل کاربران بزرگسال را به همراه مطالبی که در Google Plus و سایر سرویس‌های گوگل همچون Youtube منتشر می‌کنند در تبلیغات مورد استفاده قرار خواهد داد.

از روز ۱۱ نوامبر که این سیاست جدید در تبلیغات اعمال شود، گوگل اطلاعات کاربران را در شبکه‌ی تبلیغاتی خود منتشر خواهد کرد؛ شبکه‌ای متشکل از حدود ۲۰۰ میلیون وب‌گاه که بر اساس تخمین‌ها حدود یک میلیارد بازدیدکننده دارند. اگر برای مثال یک کاربر محصولی الکترونیکی را در گوگل پلاس دنبال کند، ممکن است اطلاعات وی همچون نام و عکسش در تبلیغات آن محصول به عنوان یک طرفدار و مصرف‌کننده‌ی خشنود نمایش داده شود  تا کاربران دیگر با دیدن آن به خرید محصول موردنظر ترغیب شوند.

این شیوه‌ی تبلیغاتی به‌خصوص سبب می‌شود تا آشنایان و بستگان فرد موردنظر جذب محصول مذکور شده و ضمن کلیک بر روی تبلیغات موردنظر و پر کردن جیب‌های گوگل، محصول موردنظر را به سایر اطرافیان هم توصیه نمایند. تبلیغات اجتماعی امروزه بازاری ۹/۵ میلیارد دلاری دارد و ۸ درصد مجموع بازار تبلیغات را تشکیل می‌دهد.

بسیاری کاربران با این امر مخالفند و معتقدند که نباید بدون اجازه‌ از مطالب آن‌ها در تبلیغات استفاده شود. همین امر باعث شد تا برخی کاربران ناراضی پای فیسبوک را به دادگاه بکشند.

گوگل و سایر شرکت‌ها باید بدانند که دنبال کردن یک محصول از سوی کاربر و اظهار نظر در مورد آن در فضای مجازی همیشه به معنای تأیید آن محصول از سوی کاربر نیست.

البته گوگل اعلام کرده است که در آینده امکان کنار کشیدن از این طرح را برای کاربران فعال خواهد کرد. این شرکت همچنین از اطلاعات افراد زیر ۱۸ سال در تبلیغات استفاده نمی‌کند. همچنین مطالبی که مخاطبین خاصی دارند هم در تبلیغاتی مورد استفاده قرار می‌گیرند که فقط آن افراد قادر به دیدنشان هستند. البته این‌ وعده‌ها هنوز عملی نشده‌اند و در حال حاضر گوگل اطلاعات کاربران را به تشخیص خود در تبلیغات نمایش می‌دهد.

گوگل تا کنون نحوه‌ی ارائه‌ی اطلاعات شخصی کاربران به شرکت‌های مختلف برای استفاده در تبلیغات را مشخص نکرده است، اما در پاسخ به نگرانی‌های احتمالی در زمینه‌ی نقض حریم خصوصی به کاربران اطمینان داده است که اطلاعات آن‌ها اعم از نام و عکس فقط در صورت تأیید خودشان در تبلیغات نمایش داده خواهد شد.

هرچند گوگل پلاس در مقایسه با فیسبوک کاربران بسیار کمتری دارد (۱۹۰ میلیون در برابر ۱/۲ میلیارد کاربر)، اما با وجود این گستردگی خدمات گوگل و نفوذ بی‌رقیب آن سبب می‌شود تا مسئله‌ی نمایش اطلاعات کاربران در تبلیغات نگران‌کننده باشد.

فیسبوک از مدتی قبل این مدل را در تبلیغات خود پیاده‌سازی کرده و به طور مثال اگر شما در مطالب فیسبوک  خود از محصولی خاص تعریف نمایید، فیسبوک می‌تواند آن مطلب را به عنوان تبلیغات به شرکت مذکور فروخته و برای سایر کاربران نمایش دهد. متأسفانه بر خلاف گوگل، فیسبوک به کاربران خود اجازه نمی‌دهد که از این طرح کناره‌گیری نمایند.

اوضاع توییتر در این زمینه کمی بهتر است. چرا که پیش از فروش توییت‌های کاربران به شرکت‌ها، از آن‌ها می‌خواهد تا ابتدا از نویسنده‌ و صاحب توییت اجازه بگیرند.

به نظر می‌رسد که با توجه به اقدام‌های این‌چنینی شرکت‌های بزرگ، استفاده‌ی کاربران از شبکه‌های اجتماعی و سایر سرویس‌های مشابه فقط زمانی با امنیت کامل همراه خواهد بود که از به اشتراک گذاشتن هرگونه اطلاعات حیاتی در این وب‌گاه‌ها خودداری نمایند. نباید چنین تصور شود که چون فقط دوستان و آشنایان مخاطب شما هستند دیگر خطری حریم خصوصی شما را تهدید نمی‌کند. فراموش نکنیم که شرکت‌های بزرگ در همه حال منافع خود را به منافع کاربران ترجیح می‌دهند.