آموزش مجازی دانش آموزان و آسیب های اجتماعی

به گزارش کارگروه فناوری اطلاعات سایبربان ؛  شبکه دو سیمابرنامه صبحانه ایرانی  با حضور سرهنگ رجبی رئیس مرکز تشخیص و پیشگیری پلیس فتا به موضوع آموزش مجازی دانش آموزان و آسیب های اجتماعی پرداخت.

سوال: گاهی شاید برای شما پیش آمده که یک وقت‌هایی اعلان پیامکتان به صدا در بیاید و وقتی سمت گوشی می‌روید پیامکی را ببینید که مثلا گفته شما این مقدار پول جایزه برنده شدید از فلان موسسه یا بانک حتی از صدا و سیما و گفتند بیایید ما این را به شما بدهیم که بار‌ها و بار‌ها پلیس فتا در برنامه‌های مختلف رسانه ملی و جا‌های مختلف اعلام کردند که اکثر این‌ها جعلی است و دارد از شما کلاهبرداری می‌شود و جدی نگیرید، ولی متاسفانه خیلی‌ها هنوز به این هشدار‌ها توجه نمی‌کنند. جناب سرهنگ ابتدای صحبت مقداری در مورد بچه‌ها صحبت کنیم، بعد از این که ویروس کرونا وارد ایران شد آموزش بچه‌ها هم بصورت مجازی پی گیری شد یعنی الان به نحوی این آموزش دارد پیگیری می‌شود و بستر آموزش مجازی فراهم شده که سنگ هم از آسمان ببارد آموزش تعطیل نمی‌شود. این بستری که الان فراهم شده و چاره‌ای ندارند بچه‌ها جز اینکه وارد فضای مجازی شوند و سروکار داشته باشند با فضای اینترنت و فضای مجازی، این طبیعتا یک سری آسیب‌ها و تخلفاتی هم در فضای مجازی ایجاد کرده و یک سری سوأ استفاده‌هایی هم ممکن است از والدین و دانش آموزان شده باشد، این چنین چیزی بوده است؟

سرهنگ رجبی: بچه‌های ما عصری را دارند تجربه می‌کنند که عصر مجازی شده‌ای است و اجتناب ناپذیراست و کرونا باعث شد که سرعت ورود بچه‌ها به این فضا و مدیریت خانواده‌ها کاهش یابد، چون در خیلی از حوزه‌های تخصصی، متخصصین می‌گویند بچه‌های ۷ سال به بعد در مقطع سنی دبستان خودشان به تنهایی وارد شبکه نشوند و با نظارت والدین از اینترنت استفاده کنند، ولی ما مجبور شدیم برای این که فضای آموزشی را ادامه دهیم به بچه‌ها موبایل دادیم و حتی برایشان موبایل شخصی خیلی از خانواده‌ها برای بچه هایشان خریدند و والدینی بودند که هردو شاغل بودند و اینترنت در اختیار بچه بود و عملا خیلی از این نظم رفتاری در استفاده از فضای مجازی و شبکه‌ها بهم ریخت و مشکلات جدی درست شد، خوشبختانه در کشور ما ابتکاری تحت عنوان شاد بوجود آمد که سعی شد این مخاطرات را به حداقل برساند با ایجاد فضای مخصوص بچه‌ها و تحت نظارت آموزش و پرورش و ابتکار خوبی بود. ولی به هر حال ما با حضور بچه‌ها در فضای مجازی دو آسیب داریم یک سری آسیب‌هایی که آسیب‌های رفتاری می‌شود و برمی گردد به حضور شبکه‌ای حالا در هر پیام رسانی یا هر محیطی باشد و یک سری هم جرائم و اتفاقاتی که در این محیط‌ها می‌افتد. اجازه دهید آن بخشی که بیشتر شایع است یا همان آسیب‌ها را مطرح کنیم، حضور بچه‌ها در فضای مجازی یک سری آسیب‌های واقعا جدی برایشان به همراه دارد خصوصا وقتی مدیریت نشده باشد و خانواده رویش نظارت نداشته باشند من از شایع‌ترین حالتش بگویم یعنی این که اصلا هیچ خطری هم اگر حتی وجود نداشته باشد کم تحرکی مهمترین آسیبی است که در مورد بچه‌ها اتفاق می‌افتد ما می‌بینیم که بچه‌ها ساعت‌های متمادی باید در وضعیت نامناسب موبایل را دستشان بگیرند خیلی بچه‌ها میز تحریر یا پایه موبایل ندارند، نشست‌های طولانی فرم نامناسب آسیب‌هایی دارد که فارغ از این که سن کودک و فرزند ما چه باشد این برایش وجود دارد و حتما خانواده‌ها باید به این نکته توجه کنند که بعد از زمان آموزش که بچه مجبور است این فضا را تجربه کند حتما فعالیت‌های جسمی را برایش برنامه ریزی کنند که این آسیب‌ها می‌تواند شایع شود حالا از تغییر حالت‌های ستون فقرات گرفته تا چاقی و مشکلات چشم متاسفانه وجود دارد و باید به آن توجه جدی شود. یکی دیگر از آسیب‌هایی که برای بچه‌ها وجود دارد که باز این‌ها جنبه فعالیت‌های شبکه‌ای در آن جدی است، آزار و اذیت‌های گروه‌های همسال که مثلا وقتی شما مدرسه می‌روید همیشه احتمالا دانش آموزان درشت تری وجود دارند که بزرگتر از سنشان هستند و به بقیه همکلاسی هایشان زورگویی می‌کنند وجود دارد و طبیعت زندگی در مدارس است،وقتی این فضا به فضای مجازی هم کشیده می‌شود و آن قلدری سایبری می‌تواند مشکلات روانی را هم بوجود بیاورد. یک فرد وقتی که در معرض کلمات نامناسب قرار می‌گیرد کلمات خشونت آمیز، مسخره کردن یا توهین قرار می‌گیرد آثار روحی و روانی برایش به وجود می‌آورد وقتی می‌آید در فضای مجازی دنباله دار می‌شود آن فضا در مدرسه تمام می‌شود و وقتی که در فضای مجازی می‌آید و سمت هم سالان هم حتی است و ربطی ندارد که این بستر کجا است حتی در شاد باشد یا هرجای دیگر باشد این استمرار آزار کلامی خودش می‌تواند یک سری تبعات جدی داشته باشد یا متاسفانه ما خیلی از خانواده‌ها این را نمی‌دانند حتی به این نکته توجه ندارند که چنین آسیبی ممکن است وجود داشته باشد و خیلی از بچه‌ها حتی این آزار‌های کلامی را پیش خودشان نگه می‌دارند و، چون خانواده با فرزندش صحبت نکرده، انتقال هم نمی‌دهد و سعی می‌کند خودش این مشکل را حل کند این آثار و تبعات جدی دارد از نظر استرس و اضطراب بچه و افت تحصیلی و به انحراف کشیده شدن بچه برای این که خودش را اثبات کند و این را ما هم در فضای واقعی هم داریم و هم در فضای مجازی هم داریم برای این که یک کودک خودش را در چشم همکلاسی‌ها و دوستانش خودش را جسور معرفی کند دست به کار‌هایی می‌زند که از فضای عقلی خارج است و این به واسطه سنش است و این فضا می‌تواند تشدیدش کند، یعنی اگر والدین حواسشان نباشد خود این می‌تواند هدایت کند متاسفانه بچه‌ها را به رفتار‌های پر خطر. باز مثلا یکی از چیز‌هایی که همین فضای استفاده از موبایل ناخودآگاه درست می‌کند واقعا اعتیاد اینترنتی است قطعا شما و بینندگان عزیز دیدند بچه‌هایی را که برای موبایل گریه می‌کنند و این واقعا نشانه اعتیاد اینترنتی است بچه مثلا نمی‌رود بازی کند می‌رود می‌چرخد دوباره می‌آید موبایل دستش می‌گیرد تنوع بازی‌ها، این‌ها نشانه‌های خوبی نیست که متاسفانه این استمرار آموزش فضای مجازی این‌ها را به وجود می‌آورد، ما مجبور هستیم که آموزش را ادامه دهیم و ابزاری بهتر از این در حال حاضر وجود ندارد، ولی باید بدانیم این مخاطره کنارش است یعنی اگر فرزند ما صبح چندین ساعت در موبایل است این را جزو بخشی بگذاریم که از موبایل استفاده می‌کند سخت گیری بیشتری میکنیم در زمان‌های دیگر که از موبایل کمتر استفاده کنیم، به نسبت زمانی که مثلا بچه صبح تا ظهر مدرسه است مثلا در روز یک ساعت قرار است موبایل بگیرد و بازی کند این زمان را حواسمان باشد که اعتیاد اینترنتی تشدید می‌شود و این طور نیست که بگوییم فقط برای آموزش می‌بیند، نه، وابستگی اش به آن ابزار هوشمند به شدت افزایش می‌یابد یا یکی از خطراتی که اعتیاد اینترنتی دارد کاهش حافظه است، این‌ها اثبات شده وقتی که یک فردی در دوره نوجوانی این علائم را دارد در دوره بزرگسالی احتمال این که به سمت جرم کشیده شود زیادتر است، چون بحث‌های روان شناسی و جامعه شناسی دارد که فردی که نمی‌تواند خودش را با جامعه تطبیق دهد در سن نوجوانی، وقتی به سن بزرگسالی می‌رسد یک آدم ضد جامعه می‌شود، چون نمی‌تواند ارتباط برقرار کند این مهارت ارتباط برقرارکردنش به صورت لایک و کامنت است الان نمی‌تواند در مواجهه واقعی با دیگران تعامل بگیرد و نمی‌تواند با دیگران درست صحبت کند و مهارت‌های کلامی اش کاهش می‌یابد و به همین خاطر است که روانشناسان می‌گویند کسی که زیاد از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کند یک فرد منزوی است برخلاف این که ممکن است دنبال کننده‌های زیادی داشته باشد، ولی در محیط واقعی می‌رود یک فرد منزوی است در یک سلول تنهایی خودش قرار می‌گیرد این فرد وقتی نمیتواند در جامعه تعامل درستی انجام دهد ممکن است که رفتار‌های ضداجتماعی از خودش بروز دهد که بخشی از این رفتار‌ها ممکن است به جرم تبدیل شود به همین خاطر است که موضوع توجه به کودکان از سنین کودکی برای پلیس مهم است، چون یک امر پیشگیرانه است و ما باید مهارت‌هایی را به بچه‌ها آموزش دهیم مثل مهارت‌هایی که ما برای راهنمایی و رانندگی به بچه‌ها یاد می‌دهیم این فرزند ما بزرگ می‌شود و خودش قرار است راننده شود پس این مهارت‌ها جدی است اگر پلیس به حوزه آسیب‌های اجتماعی ورود می‌کند آسیب‌های فضای مجازی از این جنبه‌های پیشگیرانه است.

سوال: بصورت مصداقی اگر بخواهیم صحبت کنیم چه جرم‌هایی را شما این چند وقت شاهد بودید که وجود داشته است؟
سرهنگ رجبی: صحبت‌هایی که کردیم بیشتر آسیب‌های اجتماعی است و کمتر جنبه پلیسی پیدا می‌کند، ولی یکی از چیز‌هایی که بسیار جدی است بحث نقض حریم خصوصی است، ما متاسفانه در طول سال پرونده‌های متعدد داریم به خصوص من به خانواده‌هایی که دختر نوجوان دارند خواهش می‌کنم که بیشتر به این موضوع توجه کنند فرزندان شما خصوصا در سن نوجوانی و اوایل سن بلوغ تمایل بیشتری برای جلوه گری دارند و این که خودش را می‌خواهد بروز دهد این یک ویژگی ذاتی است که در سن نوجوانی وجوددارد فضای مجازی اگر که مهارت رویش وجود نداشته باشد این فرزند با یک درخواست خیلی ساده ممکن است تصاویر خصوصی و شخصی خودش را منتشر کند که از این جنبه متاسفانه ما آسیب دیده خیلی داریم که وقتی تصاویر خصوصی از خودش یا خانوادش منتشر می‌کند در آن عواطف و احساساتی که قرار میگیرد همان تصاویر ممکن است برایش به عنوان تهدید و آزار و اذیت و موجب اخاذی شود و مشکلات این چنینی که ما از این جنبه که به آن نگاه می‌کنیم از نظر جرمی و شکایتی که به سمت پلیس می‌آید شایع‌ترین بخشش این مورد است. البته این بخش نوجوان‌ها بود که عرض کردم.

سوال: درباره پیامک‌هایی که روی گوشی‌های موبایل می‌آید که مثلا فلان قدر جایزه برنده شدید در مواجهه با این‌ها چه کنیم؟

سرهنگ رجبی: تمام این‌ها کلاهبرداری است باور نکنید، هیچ پیام مسابقه، هیچ پیام گنجی، هیچ پیام تغییر یارانه، من مامور پست هستم، من ابلاغ کننده فلان سازمان هستم هیچ کدام صحت ندارد، هر پیامکی که با سرشماره شخصی برای شما می‌آید قطعا مشکل دارد هیچ سازمان دولتی با شماره.۰۹ برای شما پیامک نمی‌دهد در اینترنت جستجو کنید سرشماره آن سازمان را به شما می‌گوید و می‌تواند از روش مطمئن و وب سایت این کار را انجام دهید. سوال: من چند روز پیش درب سازمان خودمان بزرگواری را دیدم که شخصی آمده بود که از طرف شبکه دو سیما قرار است مبلغ زیادی به ایشان از طرف همکاران ما جایزه داده شود و بعد نشان همکاران ما دادند و دیدند که کاملا کلاهبرداری بوده و متاسفانه حسابشان از سمت کلاهبرداران خالی شده بود خواهش می‌کنم اصلا به این پیامک‌ها اعتماد نکنید چه از طرف سازمان صدا و سیما و چه از طرف جا‌های دیگر اگر قرار باشد هدیه‌ای تعلق بگیرد مطمئن باشید که خودتان را حضوری می‌خواهند.