یادداشتی بر فیلم سینمایی مگان(M3GAN)
درباره کارگردان
جرارد جانسون، نویسنده و کارگردان42 ساله نیوزلندی است. کمدیThe Jaquie Brown Diaries(2008) و البته Housebound(2014) شناختهشدهترین آثار آقای جانسون تا پیش از سال 2022 میلادی است. جانسون همچنین قسمتهایی از فصل اول The New Legends of Monkey را کارگردانی کرد که در سال 2018 پخش شد. سال گذشته میلادی، جیمز وان تهیهکننده سینمایی «مگان –M3gan» با جانسون به منظور کارگردانی این پروژه به توافق رسید. جیمز وان معتقد است جانسون از توانایی بالایی در ایجاد تعادل میان عناصر ترسناک و کمدی برخوردار است. فیلمنامه M3gan را نیز آکلا کوپر براساس داستانی از جیمز وان، به رشته تحریر درآورده است. امی دونالد، آلیسون ویلیامز، رونی چنگ، ویولت مکگرو، برایان جردن آلوارز، آرلو گرین، جن ون اپس، استفان گارنو مونتن، مایکل ساکسنته و کیمبرلی کراسمن به ایفای نقش در این فیلم پرداختهاند. سه کمپانی Atomic Monster، Blumhouse Productions و Divide/Conquer تولید و انتشار فیلم را برعهده داشتهاند. فیلم سینمایی «مگان» سرانجام در 6 ژانویه سال 2023 میلادی توسط کمپانی یونیورسال پیکچرز Universal Pictures در سینماهای آمریکا و توسط کمپانی United International Pictures (UIP) در چرخه اکران آرژانتین قرار گرفت. M3gan با بودجهای در حدود 12میلیون دلار تا این لحظه بیش از 160میلیون دلار فروش داشته است.
داستان فیلم
یک تصادف ناگوار رانندگی، کیدی کوچک را از نعمت پدر و مادر محروم میکند. خاله کیدی یعنی جما به عنوان سرپرست جدید او انتخاب میشود. جما متخصص هوش مصنوعی در حوزه اسباب بازیهای کودکان است. او در مرحله آزمایش یکی از جدیدترین محصولات شرکت فانکی یعنی مگان قرار دارد. مگان به گونهای طراحی شده تا کمبودهای ناشی از فقدان والدین را به طور کامل برای کودک رفع کند. جما تعامل میان کیدی و مگان را به عنوان فاز تحقیقاتی و البته تبلیغاتی پروژه انتخاب میکند.
ارتباط گرم میان کیدی و مگان باعث دلگرمی جما و البته تعجب ناظران پروژه میشود. طمع تولید انبوه و کسب سود بالا از نسخههای متعدد مگان، مسئولین شرکت فانکی را خیلی سریع وادار به برگزاری مراسم رونمایی از مگان میکند. اما آنچه درون پردازنده مگان در حال انجام است، وحشتناک است. مگان با کلونسازی رفتاری آنچه پیرامونش در حال انجام است و با شعار حفاظت از کیدی در حال تبدیل شدن به یک جانی است. اولین قربانی مگان، سگ خانوم همسایه است؛ سگ بخت برگشته، دست مگان را که وارد حریم همسایه شده گاز میگیرد و همین مورد، سند قتل حیوان را امضا میکند. مگان که قدرت یادگیری و آنالیز بسیاری بالایی دارد، دو قتل دیگر نیز مرتکب میشود. درحالیکه چند ساعت بیشتر تا مراسم رونمایی باقی نمانده، جما متوجه جنایات کیدی میشود و عروسک را غیرفعال میکند؛ غافل از اینکه...
نفرین سایبری!
مگان تعبیر رویای کودکی بسیاری از ماست؛ همان پاسخ نیاز به داشتن یک حامی مطیع؛ یک طرفدار. خیلی از ما در دوره کودکی و تا پیش از نوجوانی یک مگان داشتهایم. عروسکی که اگر چه در ظاهر حرف نمیزد و تکان نمیخورد؛ اما در رویای ما چیزی شبیه به همین اتفاقات مگان هوشمند رقم میخورد. با او حرف میزدیم، از خرابکاریهایمان میگفتیم، راز دارمان بود و حتی از ما مراقبت میکرد. مگانهای دوران ما هیچ خطری نداشتند، چرا که تواناییشان محدود به چارچوب خیال بود. آنها قهرمانان تخیل ما بودند.
احتمالا با دیدن پوستر یا مطالعه خلاصه داستان فیلم سینمایی «مگان –M3gan» یاد آثار مشابه این ژانر از جمله «آنابل» یا «چاکی» افتادهاید. پربیراه فکر نکردهاید؛ تشابهاتی وجود دارد؛ با این تفاوت که اینبار نفرینی در کار نیست؛ بلکه خودآگاهی یک هوش مصنوعی به فاجعه ختم میشود؛ در «مگان –M3gan» نفرین عروسک، خودآگاهی اوست؛ جرارد جانسون با تکیه بر داستان کودکانه فیلم توانسته از میدان مین "چرا"ها و "چگونه"های منتقدین عبور کند. چون در ژانر نوجوان هستیم، بسیاری از باگهای منطقی را نادیده خواهیم گرفت. فیلم میان ترس، کمدی و مدت زمان اثر، ارتباط قابل قبولی برقرار کرده است. فیلم حتی در القای پیام اخلاقی اصلیاش هم متعادل عمل کرده؛ پیام جرارد جانسون و همکارانش به بیننده این است که هیچ چیز و هیچ کس، پرکننده جای والدین برای کودک نیست؛ نه پدربزرگ، نه خاله، نه دایی و صد البته نه هوش مصنوعی! درحوزه تربیتی شاید بتوان روی پدربزرگ و خاله و ... حساب کرد؛ اما روی هوش مصنوعی هرگز. هوش مصنوعی در حوزه تربیت میتواند به بدترین بچه کوچهای تبدیل شود که هم نسلان ما را در کودکی از همنشینی با آنان نهی میکردند!
«مگان –M3gan» ادامهدار خواهد بود؛ تکلیف کدهای دزدیده شده توسط یکی از مهندسین شرکت تا پایان فیلم مشخص نشد. از طرف دیگر در پلان پایانی فیلم دیدیم که دستیار هوشمند خانگی جما توسط مگان هک شده و این عروسک مخوف در کالبد تازهای به حیات خود ادامه میدهد. این یادداشت را با دو اظهار نظر مهم در مورد گسترش هوش مصنوعی به پایان میبریم؛ اولی از استیون هاوکینگ فقید و نقل قول دوم از ایلان ماسک. «هوش آدمی با هوش کامپیوترهای مدرن تفاوت چندانی ندارد. مشکل در اینجاست که هوش مصنوعی بسیار خطرناک است. آدمی به تنهایی قادر به حکمرانی بر زمین نیست. بسیار محتمل است که روباتها این کار را بهتر از انسانها انجام دهند و در نهایت آدمی برای روباتها باری اضافی خواهد بود».
«بسیاری از هوشمندان به ارزیابیهای من در مورد هوش مصنوعی بیاعتنا هستند، چون گمان نمیکنند که رایانه بتواند در هوشمندی به پای آنها برسد. اما این یعنی غرور بیجا و به هیچ وجه درست نیست. ما به سوی وضعیتی میرویم که در آن هوش مصنوعی خیلی باهوشتر از انسان خواهد شد و به نظر من در عرض کمتر از پنج سال آن وضعیت فرا خواهد رسید. نه آن که در عرض پنج سال همه چیز زیر و رو شود، ولی اوضاع ناپایدار یا عجیب و غریبی پیش خواهد آمد».