یادداشتی بر فیلم سینمایی خوک – PIG

داستان فیلم

فیلم سینمایی «خوک» با شبکه‌های اجتماعی آغاز شده و با نمایش سیطره آن در زندگی امروز انسان، به پایان می‌رسد. کارگردان «خوک» در اولین صحنه فیلم، دختران دبیرستانی را نشان می‌دهد که از دنیای مجازی و اینستاگرام می‌گویند. فضایی که قصه‌ها، ایده‌ها و حتی صحنه قتل و حیات آدمی را برای کاربران باز تعریف می‌کند.

فیلم سینمایی «خوک» تماشاگر را با ابعاد زندگی کارگردانی به نام حسن کسمایی (با بازی حسن معجونی) آشنا می‌کند. فیلم‌سازی که در حال حاضر در لیست ممنوع الکارها قرار دارد و برای بقای شغلی خود تلاش می‌کند؛ ممنوع الکاری او را وادار به ساخت تیزرهای تبلیغاتی کرده است. در همین حین قاتلی سریالی در شهر، دست به کشتن کارگردانان مشهور می‌زند. ابراهیم حاتمی‌کیا، رخشان بنی‌اعتماد، حمید نعمت‌الله و مانی حقیقی جزو مقتولان هستند. سَرِ تمامی کشته‌ها از بدن جدا شده و واژه «خوک» بر پیشانی آن‌ها حک می‌شود. هر چقدر کارگردان مشهورتر باشد، احتمال قربانی شدن او بیشتر است. در این بین کسمایی از این وضعیت ناراضی است. او که انسان خودشیفته‌ای هم است و خود را از بقیه فیلمسازان بالاتر می‌داند، ناراحت است که چرا قاتل سراغ او نمی‌رود! در نهایت و بواسطه اتفاقات و جنجال‌هایی که در شبکه‌های اجتماعی رخ می‌دهد، قاتل سراغ او می‌آید و ... .

قاتل زنجیره‌ای!

فیلم سینمایی «خوک» به صراحت نقش شبکه‌های اجتماعی مثل اینستاگرام و توئیتر را در اهمیت یافتن مردم عادی نشان می‌دهد. مردمی که بدون هیچگونه پشتوانه علمی، صاحب نظر شده، طرفدار پیدا می‌کنند و می‌توانند زمینه‌ساز حاشیه‌های فراوان و پیامدهای منفی برای دنیای واقعی شوند. «خوک» آدم‌هایی که تحت تاثیر ارتباطات دنیای جدید قرار گرفته‌اند را بی‌ثبات در عقیده نشان می‌دهد. آدم‌هایی که در لحظه سمت و سوی فکری خود را عوض کرده و به راحتی، تمام چیزهایی را که تا پیش از این برایشان ارجحیت داشته است را رها می‌کنند.

«خوک» یک کمدی سیاه است و مانند فیلم قبلی مانی حقیقی «اژدها وارد می‌شود»، فضایی سورئالیستی دارد. انتخاب چنین فضایی برای فیلمی که قرار است از آسیب‌ها و پیچیدگی‌های دنیای جدید ارتباطات بگوید، پربیراه نیست. سازنده در تشریح دنیای امروز دچار سردرگمی است. دنیایی که منبع و مرجع ایده‌ها و تصمیماتش، خواسته‌های کاربران مشهور یا همان شاخ‌های اینستاگرامی است. این موج، سوار بر فضای مجازی در دنیای «خوک»، واقعیت‌ها را دگرگون کرده است.

 در جایی از فیلم که سلبریتی‌ها، کسمایی را متهم به قتل کارگردان‌ها کرده‌اند، او نیز شروع به انتشار بیانیه اینستاگرامی کرده و در ویدئوی خود می‌گوید: «‌نمی‌دونم برای چی باید برای شما توضیح بدم؟! چون من نه شما رو می‌شناسم و نه می‌فهمم‌تون و نه خودم رو ملزم به پاسخگویی به شما می‌دونم. ولی به شما توضیح می‌دم که من قاتل نیستم. من نمی‌دونم چند نفرید و صداتون چقدر بلنده و چقدر قلدرید، ولی می‌دونم که اشتباه می‌کنید و به من تهمت می‌زنید.»

 کسمایی از دست شاخ‌های اینستاگرامی و فضای جدیدی که زندگی او را دچار تغییر کرده است کلافه شده، تا حدی که انتهای فیلم، خودش را در اختیار شرایط این دنیای جدید قرار می‌دهد. مردی که حالا برای مردم قهرمان شده و عبارت "خوک" بر پیشانی‌اش حک می‌شود.

مامور امنیتی به عنوان بخشی از تصمیمات حاکمیت در فیلم تصویر می‌شود؛ نماینده دستگاهی امنیتی، که در مقابل شرایط پیش آمده توسط کاربران شبکه‌های اجتماعی کاملا منفعل است. در جایی از فیلم، همین مامور امنیتی به کسمایی - که از دست کاربران شبکه اجتماعی کلافه شده است - می‌گوید: «واسه چهار تا آدم روانی تو توییتر خون خودتون رو نباید کثیف کنید» ولی کسمایی که متهم به قتل شده به مامور امنیتی می‌گوید: «آقا چرا متوجه نیستین؟ برای من یه دادگاه غیررسمی ترتیب دادن!» این بخش از کمدی سیاه «خوک»، طعنه‌ای است به عدم سیاستگذاری‌ها در مقابل پیچیدگی های فضای مجازی.

سینمای ایران از ورود به وقایع این روزهای دنیای سایبر، همچنان پرهیز دارد. فیلم سینمایی «خوک» هم فقط بخشی از نفوذ و تاثیر فضای مجازی به اجتماع امروز ایران را به تصویر می‌کشد. همچنان آسیب‌ها و شرایط زیست جدید در دنیای سایبر از نقاط مغفول سینمای کشور ما است و شاید در سال‌های بعد شاهد فیلم‌هایی باشیم که صریح‌تر در این باره سخن بگویند؛ و صد البته که نپرداختن به این سوژه، از پرداخت ساده‌انگارانه و سوژه سوزی بسیار بهتر خواهد بود!