گوگل پلاس رسما به‌تاریخ پیوست؛ بررسی دلایل شکست پروژه‌ای بزرگ
به گزارش کارگروه شبکه‌های اجتماعی سایبربان؛ گوگل‌پلاس (+Google) بهعنوان سرویسی نوآور در سال ۲۰۱۱ با وعده‌هایی هیجان‌انگیز برای رقابت با غول‌هایی نظیر فیسبوک و توییتر معرفی شد. درواقع، این سرویس چهارمین تلاش گوگل برای موفقیت در حوزه‌ی شبکه‌های اجتماعی بود.
با وجود همه‌ی وعده‌های گوگل، سرویس گوگل‌پلاس نتوانست توجه شمار زیادی از مردم، به‌ویژه کاربران توییتر و فیسبوک را به خود جلب کند؛ حتی اقدامات بعدی گوگل، مانند تلاش برای محبوبیت این سرویس از طریق یوتیوب، نیز نتوانستند به بقای آن کمک کنند.
تا پایان سال ۲۰۱۱، تحلیلگران متعددی معتقدند بودند گوگل‌پلاس آینده‌ی درخشانی در پیش ندارد. بااین‌حال، گوگل همچنان به این سرویس متعهد ماند تا اینکه نهایتاً در سال ۲۰۱۸ و در پی فاش‌شدن اطلاعات کاربران، تصمیم گرفت به زندگی گوگل‌پلاس برای همیشه پایان دهد.
گوگل‌پلاس چه سرویسی بود؟
گوگل‌پلاس در ژوئن۲۰۱۱ معرفی شد و آغاز‌به‌کار کرد. در ابتدا، عضو شدن در این سرویس فقط از طریق دعوت‌نامه امکان‌پذیر بود تا اینکه نهایتاً در اواخر ۲۰۱۱، به‌صورت عمومی برای همه در دسترس قرار گرفت. گوگل‌پلاس اکثر ویژگی‌های شبکه‌های اجتماعی معمولی را داشت و به کاربرانش امکان می‌داد به‌سادگی تصاویرشان را در قالب پست منتشر کنند و کارهای مختلفی انجام دهند.
با همه‌ی این‌ها، گوگل معتقد بود سرویس پلاس چیزی فراتر از شبکه‌ی اجتماعی ساده است. این شرکت سرویس مذکور را بهعنوان «قشر اجتماعی» معرفی می‌کرد؛ سرویسی که طراحی‌شده بود تا با تمامی سرویس‌های دیگر گوگل سازگار باشد و با آن‌ها کار کند.
ویژگی‌های مهم گوگل‌پلاس امکان دسته‌بندی دوستان در فهرست‌هایی با نام Circle و نیز امکان برقراری تماس‌های ویدئویی گروهی از طریق Hangouts را شامل می‌شد. تنها چند هفته پس از آغاز‌به‌کار رسمی این سرویس، گوگل اعلام کرد میلیون‌ها نفر در آن عضو شده‌اند؛ اما بعدها مشخص شد این آمار حقیقت ندارد و عده‌ی به نسبت کمی از مردم درحال‌استفاده از گوگل‌پلاس بودند.
پاول تَسی، نویسنده‌ی فوربز، در هفته‌های ابتدایی تولد گوگل‌پلاس، مقاله‌ی مفصلی درباره‌ی آن نوشت. او در بخشی از مقاله‌اش به اتفاق عجیبی اشاره می‌کند:
امروز فید خبری گوگل‌پلاس را باز کردم و با اتفاق عجیبی روبه‌رو شدم: هیچ‌چیزی آنجا نبود، صفحه‌ی سفید خالی. از دیدگاه من، گوگل‌پلاس سرویسی بزرگ، اما توخالی است. گوگل‌پلاس مملو از آدم‌هایی است که در آن ثبت‌نام کرده‌اند؛ اما هرگز به خود زحمت نداده‌اند بخش‌های مختلف را بررسی کنند تا ببیند این سرویس چگونه کار می‌کند.
مشکل از کجا شروع شد؟
مت ناوارا، مشاور فعال در حوزه‌ی شبکه‌های اجتماعی، حرف‌های جالبی درباره‌ی سرویس گوگل می‌زند:
گوگل‌پلاس از همان روز اول برای شکست خوردن متولدشده بود. از مشکلات مربوط به رابط کاربری گرفته تا دیر وارد شدن به حوزه‌ی شبکه‌های اجتماعی در مقایسه با رقبایی نظیر فیسبوک، از تجربه‌ی کاربری شلخته گرفته تا انتشار شایعاتی درباره‌ی بُروز اختلاف در تیم مدیریت گوگل درزمینه‌ی این سرویس، همه‌و‌همه اتفاقات ناگواری بودند که آن را به نابودی کشاندند.
گوگل‌پلاس در ابتدا، قوانین سخت‌گیرانه‌ای برای اسم کاربرانش داشت و کاربران حتماً باید از اسم واقعی استفاده می‌کردند؛ درغیر‌این‌صورت، حساب کاربری آن‌ها مسدود می‌شد. گوگل حتی گاهی اوقات استفاده از برخی سرویس‌هایش نظیر جیمیل را نیز برای این کاربران ناممکن می‌کرد. نکته‌ی عجیب این بود که گوگل سراغ حساب‌های منتسب به کسبوکارها و برندها می‌رفت و آن‌ها را حذف می‌کرد.
البته، این شرکت بعدها اعتراف کرد این کار اشتباه بوده و کسبوکارها نیز می‌توانند در گوگل‌پلاس پروفایل بسازند. بااین‌حال، کسانی که صرفاً ثبت‌نام کرده بودند تا با سرویس‌کار کنند و برای ماندن یا نماندن در آن تصمیم بگیرند، اغلب از چیزهایی که می‌دیدند، شدیداً متعجب می‌شدند. درواقع، برخی ویژگی‌های گوگل‌پلاس کاربران را سردرگم می‌کرد.
درحالی‌که مردم قبلاً در شبکه‌های اجتماعی نظیر فیسبوک با مفهومی همچون «لایک» و در توییتر با مفهوم «توییت‌های محبوب» مواجه شده بودند، در گوگل‌پلاس به گزینه‌ای به‌نام «پلاس وان» (Plus One) برمی‌خوردند. درواقع، داستان از این قرار بود که «اگر از پستی خوشتان می‌آمد، باید آن را پلاس وان می‌کردید».
تدابیر گوگل چه بود؟
گوگل پس‌ازاینکه فهمید استقبال از گوگل‌پلاس آن‌طور که بایدوشاید زیاد نیست، در اقدامی تأمل‌برانگیز و مهم، تصمیم گرفت این سرویس را با سرویس‌هایی نظیر جیمیل «ادغام» یا شاید بهتر باشد بگوییم «یکپارچه» کند. بعدها در سال ۲۰۱۳، اتفاق مشابهی برای یوتیوب رخ داد و گوگل برای محبوبیت گوگل‌پلاس دست به دامان سرویس اشتراک ویدئو محبوبش شد.
به دنبال این اتفاق، هر کاربری که می‌خواست در زیر ویدئوهای یوتیوب نظر بگذارد؛ مجبور بود الزاماً از حساب کاربری گوگل‌پلاس استفاده کند. این، یعنی عملاً کاربران به ساخت حساب گوگل‌پلاس مجبور می‌شدند. این اقدام گوگل با واکنش منفی تولیدکنندگان محتوای ویدئویی مواجه شد؛ چراکه آنان متوجه شدند تعداد دیدگاه‌های پای ویدئوهایشان به طرز محسوسی کاهش پیدا کرده است.
آنان مدعی بودند گوگل از موفقیت آن‌ها برای محبوب‌تر کردن گوگل‌پلاس سوء‌استفاده می‌کند. اِما بلک‌بری یوتیوبری بود که آهنگ جالبی در‌این‌زمینه نوشت که ویدئو مربوط به آن شدیداً فراگیر شد.
گوگل برای محبوب‌تر کردن گوگل‌پلاس، دست به دامان یوتیوب و پلی‌استور شد.
البته، ماجرا به همین‌جا خلاصه نمی‌شد. کسانی که می‌خواستند در گوگل پلی‌استور برای اپلیکیشن‌ها بررسی بنویسند، به استفاده از حساب کاربری گوگل‌پلاس ملزم بودند. تمامی این اقدامات دست‌به‌دست هم داد و باعث شد جامعه‌ی گوگل‌پلاس پرشمار و فعال شود.
یکی از دلایل مهم فعال شدن جامعه‌ی کاربری این بود که دیدگاه‌های پای ویدئوهای یوتیوب و ویدئوهای پسندیده شده و نیز بررسی‌های نوشته‌شده در پلی‌استور، به‌طور خودکار در گوگل‌پلاس هم منتشر می‌شدند. گوگل در اطلاعیه‌ای اعلام کرد شمار کاربران این سرویس مرز ۵۰۰ میلیون نفر را رد کرده است؛ اما سؤالی که خیلی‌ها از خود پرسیدند، این بود: «از این تعداد چند نفر واقعاً در این سرویس به‌طور منظم فعال هستند و با آن تعامل می‌کنند؟»
روری سلان‌جونز، خبرنگار بی‌بی‌سی، در سال ۲۰۱۱ درباره‌ی گوگل‌پلاس نوشته است:
به پروفایل افرادی سر زدم که برای عضویت در گوگل‌پلاس دعوتشان کرده بودم و متوجه اتفاق جالبی شدم. میزان حضور آن‌ها در دنیای درخشان جدید گوگل خیلی کم بود؛ تاحدی‌که بعضی از آن‌ها اصلاً در این سرویس حضور نداشتند. سؤال مهم اینجا است: ۷۵۰ میلیون نفری که در فیسبوک ثبت‌نام کرده‌اند یا ۱۰۰ میلیون نفری که به گفته‌ی توییتر در این سرویس حضور دارند، به استفاده از سرویس دیگری نیاز پیدا می‌کنند؟
دلیل تعطیلی گوگل‌پلاس چه بود؟
در آوریل۲۰۱۴ و به دنبال جدایی مؤسس گوگل‌پلاس از گوگل، بُروز تغییراتی جدی در این سرویس را شاهد بودیم؛ تغییراتی که با سرعت سریعی رخ دادند. برای مثال، ویژگی‌های موفقی همچون Hangouts و Photos به‌صورت رسمی از گوگل‌پلاس جدا شدند و بهعنوان سرویس‌هایی مستقل شروع به کارکردند.
گوگل کم‌کم از اقدامات پیشین خود برای افزایش محبوبیت گوگل‌پلاس از طریق یوتیوب و گوگل‌پلی دست کشید و تصمیم گرفت این سرویس‌ها را به‌مرورزمان از هم جدا کند. در سال ۲۰۱۵، طراحی گوگل‌پلاس دستخوش تغییر شد تا این بار بیشتر روی جامعه‌ی کاربران متمرکز باشد؛ اما حتی این کار هم باعث نشد سیل مردم به سمت این سرویس سرازیر شود. درنهایت، رسوایی بزرگ درزمینه‌ی فاش‌شدن اطلاعات کاربران بود که گوگل‌پلاس را به تعطیلی کشاند.
در سال ۲۰۱۸، گوگل اعتراف کرد باگ‌های موجود در گوگل‌پلاس باعث شده‌اند اطلاعات شخصی حداکثر ۵۲ میلیون نفر برای توسعه‌دهندگان شخص ثالث در دسترس باشد. دقیقاً همین‌جا بود که گوگل «با خوشحالی» از حقایق اصلی درباره‌ی تعداد کاربران پرده برداشت. در اطلاعیه‌ی گوگل آمده است:
هم‌اکنون کاربران کمی از گوگل‌پلاس استفاده می‌کنند و با آن تعامل دارند؛ ۹۰ درصد از دوره‌های زمانی صرف شده‌ی کاربران در گوگل‌پلاس، به کمتر ۵ ثانیه می‌رسد.
جالب است بدانید گوگل دو وب‌سایت با نام‌های Google Graveyard و Google Cemetery دارد که در آن‌ها، توضیحاتی درباره‌ی سرویس‌های شکست‌خورده‌اش می‌دهد. نام گوگل‌پلاس اکنون در این وب‌سایت‌ها بهعنوان پروژه‌ای شکست‌خورده به چشم می‌‌خورد.
