والدین رباتیک برای انسان‌ها

مقدمه:
تعداد بسیار زیادی از دانشمندان علم ستاره‌شناسی و علوم رایانه، از سال‌ها قبل نظریه‌های متفاوتی را در مورد وجود سیاره‌های قابل سکونت دیگر یا نابودی زمین و نژاد انسان در قرن‌های آینده ارائه می‌دهند. آن‌ها بیان می‌کنند ممکن است روزی فرا برسد که یک انسان بدون وجود پدر و مادر به دنیا آمده و تکامل پیدا کند. در ادامه‌ی این مقاله دو عدد از این نظریه‌ها و راه کارهای احتمالی ارائه شده برای مقابله با آن توضیح داده شده است.

نظریه‌های مقابله نابودی زمین

در اولین نوع نظریه‌های ذکر شده در بالا، زمین به دلایلی مانند پایان منابع، جنگ اتمی، تهدید از سوی یک سیارک بزرگ، گرمای جهانی یا بیماری همه‌گیر، دیگر توانایی پشتیبانی از زندگی انسان‌ها را نداشته و غیرقابل سکونت خواهد شد. یکی از روش‌های مقابله با این شرایط، قرار دادن تخمک‌ها و اسپرم‌ها در محفظه‌ی مخصوصی است که بتواند آن‌ها را تا قابل سکونت شدن مجدد زمین سالم نگه دارد. در حال حاضر چندین بانک ژن در سراسر زمین با هدف مقابله با چنین خطرهایی ایجاد شده‌اند.
دومین  نظریه، بسیار به ایده‌ی فضاپیمای فیلم «میان ستاره‌ای» (Interstellar) شباهت دارد. در این فیلم نشان داده شد یک فضاپیمای عظیم که انرژی آن به‌صورت خورشیدی تأمین می‌شود با هدف پیدا کردن سیاره‌ای قابل سکونت، زمین را ترک می‌کند. در این حالت ژن‌های ذخیره شده تنها زمانی شروع به رشد می‌کنند که یک سیاره‌ی قابل سکونت پیدا شود.
در هر دو نظریه‌ی بالا، فرض بر این است که انسان‌ها در یک رحم رباتیک، به‌صورت خودکار رشد پیدا کرده و زنده می‌مانند. این موضوع بیان می‌کند نسل اول انسان‌ها توسط ربات‌ها رشد می‌کند و در واقع پدر و مادری رباتیک دارند.
سوالی که مطرح می‌شود این است که آیا فناوری تا این اندازه پیشرفت کرده است؟ آیا در آینده به این سطح از پیچیدگی یک فناوری دست پیدا خواهیم کرد؟

بارداری در یک ماشین:
دانشمندان برای تکامل و رشد یک جنین در یک فرایند کاملاً خودکار، 3 مرحله در نظر گرفته‌اند.
اولین مرحله ایجاد لقاح مصنوعی است. در این مرحله که در حال حاضر نیز در آزمایشگاه‌ها انجام می‌گیرد، سلول‌های تخمک با اسپرم بارور می‌شوند. محققان اعلام کرده‌اند انجام این کار در آینده‌ی نزدیک بدون دخالت انسان و تنها با استفاده از فناوری رباتیک ممکن خواهد بود. بنابراین دانشمندان هم‌اکنون موفق شده‌اند مرحله‌ی اول را با موفقیت پشت سر بگذارند.
مرحله‌ی دوم در اویل زمان بارداری و هفته‌های 22 تا 24 اتفاق می‌افتد. در این زمان ریه‌های جنین شروع به شکل گرفتن کرده؛ اما توانایی عملکرد مناسبی ندارد. به همین منظور جنین باید در یک رحم مصنوعی قرار داده شود. محققان برای دست‌یابی به رحم مصنوعی شاخه‌ای جدید از علم را به نام اکتوجنسیس  (ectogenesis) ایجاد کرده‌اند.

طرح ارائه شده برای ایجاد رحم رباتیک

در سال 1955 یک محقق، اختراعی را برای ایجاد یک رحم مصنوعی ثبت کرد؛ اما تا این لحظه نشانه‌ای از ساخته شدن این رحم که بتواند کودکی در آن رشد کند، پیدا نشده است. در سال 2011 نیز گروهی از محققان فرصت آزمایش و ارزیابی رحمی مصنوعی که مواد مغزی و اکسیژن را به جنین رسانده و مواد زائد را دفع می‌کند به دست آوردند. آن‌ها در نتیجه‌ی آزمایش خود اعلام کردند دانش امروزی انسان، توانایی ساخت ابزاری که بتواند انسان‌ها را در هفته‌ی 14 و 35 پرورش دهد فراهم می‌کند. با وجود این هنوز هم محدودیت‌هایی برای پرورش کودک تا هفته‌ی 26 وجود دارد.
مرحله‌ی سوم مربوط به رشد جنین بعد از هفته‌ی 26 است. امروزه نیز اگر جنین تا هفته‌ی 26 رشد کند، اما پزشکان مجبور باشند او را زودتر از موعد به دنیا بیاوردن، شانس بسیار بالایی وجود دارد تا با پرورش کودک در دستگاه‌های مخصوصی رشد آن را کامل کنند.
 

پرورش کودکان به ‌وسیله‌ی ربات

توضیحات بخش قبل مشخص کرد، به کمک علم امروزی می‌توان از مرحله‌ی ایجاد لقاح تا تولد کودک را به‌صورت کاملاً خودکار و توسط یک ربات انجام داد؛ اما به دنیا آوردن کودک ساده‌ترین بخش موضوع تلقی می‌شود. مشکل اصلی و بزرگ‌ترین چالش محققان از این لحظه خود را نشان خواهد داد. چگونه کودک رشد کرده و پرورش می‌یابد؟
در حدود 4 هزار مورد گزارش ثبت شده وجود دارد که نشان می‌دهد، کودکان توسط والدینی غیر از انسان‌ها پرورش یافته و داستان‌های بسیاری نیز بر اساس این موارد نوشته شده است. محققان با مطالعه روی این کودکان متوجه شده‌اند جای تعجب نیست که بعد از بزرگ شدن به‌سختی می‌توانند با دیگر انسان‌ها ارتباط برقرار کنند.

دانشمندان بر اساس همین ایده تصمیم گرفته‌اند برای پرورش کودکان از والدینی رباتیک ایجاد کنند. ربات‌های مورد نظر این دانشمندان دارای هوش مصنوعی بسیار بالایی بوده و می‌توانند به کودکان زبان، مسئولیت‌پذیری و دیگر موارد لازم را یاد بدهند. این ربات باید دارای یک هوش مصنوعی بسیار قوی و منبع اطلاعاتی صوتی، تصویری و خواندنی بسیار غنی باشد. به‌عنوان  مثال در یک خانواده‌ی واقعی، افراد هم‌زمان با خوردن غذا، به تماشای برنامه‌ی مورد علاقه‌ی خود پرداخته و با یکدیگر صحبت می‌کنند. همچنین این ربات‌ها باید بتوانند تاریخچه زمین را به کودکان آموزش دهند تا آن‌ها مشکلات به وجود آمده در زمان اجداد خود را تکرار نکنند.
در حال حاضر ربات‌هایی با توانایی محدود در بازار وجود دارند که وظیفه‌ی مراقبت از کودکان را بر عهده گرفته‌اند. این ربات‌ها به روش‌های مختلف به کودکان آموزش می‌دهند؛ اما هنوز فاصله‌ی زیادی تا به دست آوردن توانایی کامل دارند.

نتیجه‌گیری:
موضوع ذکر شده برای پرورش کودکان در نگاه اول جذاب به نظر می‌رسد؛ اما مواردی وجود دارد که ممکن است مشکلات بزرگی را ایجاد کند. در صورت استفاده از ربات، چه نوع فرهنگی به کودکان آموزش داده می‌شود؟
بسیاری از دانشمندان مانند بیل گیتس و استیون هاوکینگ از مدت‌ها قبل در مورد خطرات هوش مصنوعی هشدار داده‌اند. این افراد معتقد هستند پیشرفت بدون نظارت هوش مصنوعی سبب می‌شود تا روزی ربات‌ها بر انسان‌ها غلبه کنند و نژاد آن‌ها به خطر خواهد افتاد. بر همین اساس چه تضمینی وجود دارد ربات‌هایی با این سطح هوشمندی، مسئولیتی که به آن‌ها داده می‌شود را بپذیرند؟ بعد از تکامل کامل نسل اول بر سر ربات‌ها چه خواهد آمد؟ آیا آن‌ها تعلیمات که سازندگان برای آن‌ها تعیین کرده‌اند را آموزش می‌دهند؟

___________________

1- اکتو در یونانی به معنای بیرونی و پیدایش است. اصطلاح اکتوجنسیس برای رشد یک موجود زنده در یک محیط مصنوعی خارج از بدن به کار گرفته می شود.