هوش‌های مصنوعی متن‌باز
به گزارش واحد فناوری اطلاعات سایبربان؛ در عصر حاضر، برنامه‌های متن‌باز، مورد توجه شرکت‌ها و افراد بسیاری قرار گرفته است. تا آنجا که تعدادی از شرکت‌های بزرگ فناوری، هوش‌های مصنوعی خود را به صورت متن‌باز در اختیار کاربران قرار می‌دهند.
به صورت عادی، کاربران رایانه‌ها می‌توانند با نرم‌افزارهای منتشر شده، مانند برنامه‌های کاربردی و بازی‌ها کار کنند. به عنوان مثال آن‌ها می‌توانند در مایکروسافت ورد، یک سند ایجاد کنند؛ اما نمی‌توانند از کدهای ایجاد کننده‌ی آن و پس‌زمینه‌ی برنامه مطلع شده و این کدها از دید کاربران پنهان می‌شود. شرکت‌های بسیاری نیز هستند که برنامه‌های خود را به‌صورت متن‌باز منتشر می‌کنند. عده‌ای از کارشناسان معتقدند برنامه‌های متن‌باز مانند یک شمشیر دو لبه است؛ زیرا همان‌طور که کاربران می‌توانند آسیب‌پذیری‌ها و باگ‌های آن را شناسایی کرده و برطرف کنند، عده‌ای نیز می‌توانند از این باگ‌ها سو استفاده کنند.
باز بودن (Openness)، یک مفهوم فراگیر با تأکید روی نامحدود و رایگان بودن دسترسی به اطلاعات است. در رویکرد سنتی، داده‌های علمی در قالب یک مقاله جمع‌آوری، تجزیه‌وتحلیل و منتشر می‌شوند. در برنامه‌های رایانه‌ای نیز به طور معمول، نتایجی کاملاً واضح، اما بدون منبع در اختیار کاربران قرار داده می‌شود.
شرکت‌های مایکروسافت، گوگل، فیس‌بوک، آمازون و یاهو از فناوری هوش مصنوعی پیشرفته‌ای بهره می‌برند. این شرکت‌ها به تازگی، هوش‌های مصنوعی خود را به صورت متن‌باز منتشر کرده‌اند تا کاربران به صورت رایگان به آن دسترسی داشته و به پیشرفت آن کمک کنند.
در مورد اقدام این شرکت‌ها چند سؤال پیش می‌آید. چرا شرکت‌های بزرگ فناوری، هسته‌ی کسب کار خود را برای همه به نمایش می‌گذارند؟ چرا آن‌ها علاقه دارند هوش‌های مصنوعی خود را به صورت متن‌باز منتشر کنند؟
هوش مصنوعی متن‌باز قدرتمند
فناوری هوش مصنوعی پیشرفت بسیاری به خود دیده است. یکی از الگوریتم‌های معروف هوش مصنوعی که شرکت‌های بسیاری در حال توسعه‌ی آن هستند، «یادگیری عمیق» نام دارد که بخشی از شبکه‌های عصبی مصنوعی به حساب می‌آیند. عملکرد هوش مصنوعی توسعه یافته بر پایه الگوریتم یادگیری عمیق، به مرور زمان و بر اساس داده‌هایی که دریافت و تجزیه‌وتحلیل می‌کند، افزایش می‌یابد.
نام تعدادی از شرکت‌ها و فناوری‌های آن‌ها که به تازگی متن‌باز شده‌اند در ادامه آورده شده است:
• آمازون الکسا (Amazon Alexa): دستیار دیجیتالی شرکت آمازون برای بلندگوهای شرکت اکو (Echo)
• گوگل تنسورفلو (Google TensorFlow): هوش مصنوعی متن‌باز گوگل که در زمینه‌های مختلف پردازش تصویر، خدمات ایمیل و بسیاری دیگر از خدمات این شرکت استفاده می‌شود.
• دستیار صوتی فیس‌بوک با نام اِم
• کافه‌آن‌اسپارگ (CaffeOnSpark): هوش مصنوعی یاهو برای جستجوی تصاویر
شرکت‌های نظامی
موج متن‌باز شدن هوش‌های مصنوعی تا اندازه‌ای پیشرفته است که حتی سازمان‌های نظامی نیز، نتیجه‌ی تحقیقات خود را به صورت متن‌باز منتشر می‌کنند. سازمان دارپا که به عنوان بازوی تحقیقاتی وزارت دفاع آمریکا شناخته می‌شود، یکی از این شرکت‌ها است. دارپا بدون نگرانی از نشر اطلاعات خود، سامانه یادگیری ماشینی خود با نام ایکس‌دیتا1 (XDATA) را به صورت متن‌باز عرضه کرده است. همه‌ی کاربران آزاد هستند این هوش مصنوعی را دریافت، بررسی و بازنویسی کنند تا عملکرد آن بهبود پیدا کند.
در حقیقت به اعتقاد سازمان دارپا، مزایای استفاده از پروژه‌های متن‌باز، بسیار بیشتر از معایب ابزارهای پیشرفته توسعه یافته و در اختیار دشمنان است.
پروژه‌های هوش مصنوعی متن‌باز دیگری نیز وجود دارد. به تازگی ایلان ماسک (Elon Musk)، مدیرعامل شرکت تسلا2، اعلام کرد شرکتی با نام اپن ای. آی (OpenAI)، تأسیس کرد. هدف این شرکت توسعه نوعی هوش مصنوعی جدید است که به ربات‌ها کمک می‌کند درک بهتری از انسان‌ها و محیط اطراف خود پیدا کنند.
برنامه‌نویسی منبع باز به بسیاری از مردم کمک می‌کند تا برنامه‌ها را بهتر درک کنند. سامانه‌های هوش مصنوعی با حجم بسیار زیادی از کدها درگیر هستند. حجم این کدها به اندازه‌ای است که هر فرد با توجه به مهارت خود تنها بخشی از آن را می‌تواند درک کند. همین موضوع در برنامه‌های متن‌باز باعث می‌شود تا عیب‌یابی، تصحیح و توسعه‌ی آن‌ها با سرعت بیشتری پیش برود؛ حتی اگر این کار خطر بزرگی برای فاش شدن فناوری به کار رفته توسط یک کشور باشد.
تجارت با استفاده هوش مصنوعی متن‌باز
هیچ‌کدام از شرکت‌های فناوری اطلاعات یا دارپا از انگیزه‌ی دقیق خود برای متن‌باز کردن فناوری هوش مصنوعی را اعلام نکرده‌اند.
شرکت‌های فناوری نگرانی‌های خود را در این مورد دارند. اگر کسی از محصولات آن‌ها استفاده نکند، فایده‌ی بسته نگه‌داشتن کدها و الگوریتم‌ها در چیست؟ این فرض برای شرکت‌های فیس‌بوک و آمازون درست نیست؛ زیرا هرکدام با یک فرض پیش می‌روند. در دراز مدت منبع درآمد خدمات فیس‌بوک و گوگل، تبلیغات و برای آمازون دیگر فروش کالا، نیست. بقای شرکت‌های فناوری و قدرت آن‌ها، توسط حمایت کاربرها و داده‌های آن‌ها تأمین می‌شود؛ به عنوان مثال شرکت گوگل خدمات ایمیل و موتور جستجوگر خود را به صورت رایگان در اختیار کاربران قرار می‌دهد تا با جذب کاربران بیشتر، فروش دیگر محصولات خود را افزایش دهد.
شرکت‌های فناوری اطلاعات با متن‌باز کردن هوش‌های مصنوعی، قصد دارند از فناوری‌ها و ایده‌های کاربران استفاده کنند. عده‌ای معتقدند در آینده‌ی نزدیک، هوش مصنوعی مرکز همه چیز است؛ زیرا می‌تواند طراحی کند، بیاموزد، تصمیم‌گیری کند و خود را با شرایط مختلف سازگار کند. در آینده هوش مصنوعی، دیگر یک محصول مصرفی نیست؛ بلکه می‌تواند فرصت و نوآوری‌های جدید را شناسایی کرده و روی آن‌ها سرمایه‌گذاری کند.
_______________________________
1- ایکس‌دیتا ، یک کتابخانه ی نرم اقزاری برای پردازش ابر داده ها است.
2- تسلا یک شرکت خودروسازی آمریکایی است که خودروهای هیبریدی و باتری‌های لیتیوم یونی برای خودروها تولید می‌کند.
