نگاهی به مستند بازی دادن والاستریت(Gaming Wall St)
انقلاب شبکههای اجتماعی!
اگر سری به کتب تاریخ جهان زده باشید، یکی از سرفصلهای مهم آنها، مربوط به انقلابهاست. تغییرات سیاسی-اجتماعی که معمولا علاوه بر مرزهای همان جغرافیا، همسایگان را نیز تحت تاثیر قرار میدهد. در میان انقلابهای تاثیرگذار، انقلاب فرانسه، روسیه، امریکا، انقلاب شینهای، کوبا، هائیتی و انقلاب اسلامی ایران در میان مهمترین انقلابهای تاریخ به ثبت رسیدهاند. انقلاب صنعتی، از دیگر دگرگونیهای این لیست است؛ با یک تفاوت عمده؛ دامنه تاثیرگذاری. اگر چه جرقه انقلاب صنعتی از بریتانیا زده شد اما دامنه تاثیرگذاری آن محدود به یک کشور، یک حوزه یا حتی یک قاره نشد؛ موج اجتناب ناپذیری بود که دنیا را تسلیم خود کرد. حتی بالاتر از آن؛ به نقطه عطفی در تاریخ بشر تبدیل شد. اختراعات چشمگیری که در آن زمان ظهور کرد، موجب بالا رفتن سطح رفاه زندگی مردم و ایجاد فرصتهای شغلی متعدد در کارگاهها و کارخانهها شد. نمونه مشابه با آنچه انقلاب صنعتی در تاریخ کرد، شبکههای اجتماعی با تاریخ رسانه در سالهای اخیر انجام دادهاند.
امروزه هر اتفاق بزرگی که قرار است در سیاست، اقتصاد، ورزش و ... رخ دهد، باید حمایت یک ارتش مجازی را به همراه داشته باشد؛ اگر قرار است شانسی برای موفقیت داشته باشد! ویژگی مهمی که باعث شده تولد شبکههای اجتماعی را بتوان به یک انقلاب شبیه دانست در دسترس بودن آن برای عموم است؛ شبکه اجتماعی، رسانه را از یک عنصر لاکچری به یک بازوی قدرتمند برای عموم تبدیل کرد. رسانهای که تا حد بسیار زیادی ابزار ابراز نظر آزادنه را برای کاربر فراهم کرده است. این ویژگی مهم سبب شده بسیاری از حوزههای کمتر شناخته شده که معمولا در اختیار عده خاصی بود، جنبه عمومی پیدا کنند. بازارهای مالی یکی از مهمترین حوزههایی است که درسالهای اخیر با نقشآفرینی شبکههای اجتماعی و البته به کمک بسترهای معاملاتی آنلاین و در دسترس، ضریب نفوذ بیشتری در اقشار مختلف جوامع داشته. قائدتا بروز یک پدیده نوظهور، ممکن است اتفاقاتی را در آن حوزه مطالعاتی رقم بزند که تا پیش از آن مسبوق به سابقه نبوده باشد. اوایل سال 2021 میلادی، بازار بورس امریکا با پدیده عجیبی مواجه شد که جرقه آن از شبکه اجتماعی ردیت زده شد. توبیاس دمل، مستندساز امریکایی در یک مجموعه دو قسمتی با نام «بازی دادن والاستریت - Gaming Wall St» به این موضوع پرداخته است. برک کنس تهیهکننده و کیت باکیک آهنگسازی این مستند را برعهده داشتهاند.
از فروم تا شاخ والاستریت
همه چیز به نخستین روزهای سال 2021 باز میگردد. ایامی که پاندمی کرونا اقتصاد دنیا را تحت تاثیر قرار داده بود و بسیاری از کسب و کارهای خرد رو به ورشکستگی گذاشته بودند. فروشگاههای کوچک یا به اصطلاح خرده فروشیها از مشاغلی بودند که بیشترین آسیب را از ایام قرنطینه دیدند. حیات اقتصادی آنها به عبور و مرور مشتری بستگی داشت و خلوتی آن روزهای خیابانها، مساوی بود با دخلهای خالی! مردم، خرید از فروشگاههای آنلاین و نشستن در منزل را به پاساژگردی با ریسک کووید19 ترجیح میدادند. شرکت گیماستاپ امریکا یکی از همین خرده فروشیهای معروف امریکاست؛ متشکل از 6500 فروشگاه بازیهای رایانهای و نرمافزارهای سرگرمی. همزمان با انتشار گزارشهای کاهش فروش شرکت در والاستریت، معاملهگران ورشکستگی قریبالوقوع گیماستاپ را پیشبینی میکردند. با توجه به ماهیت دوگانه بازار والاستریت، معاملهگران بزرگ روی کاهش ارزش سهام این شرکت سرمایهگذاری کردند؛ اصطلاحا آنها در بازار پوزیشن فروش گرفتند.
فرومهای شبکه ردیت یکی از محبوبترین پلتفرمهای گفتگو در امریکاست. در ایامی که صندوقهای سرمایهگذاری برای ریزش قیمت و ورشکستگی گیماستاپ لحظه شماری میکردند، یکی از اعضای فعال ردیت در انجمن Wallstreetbets متوجه اتفاق عجیبی در مورد سهام شرکت گیماستاپ شد. او ادعا کرد تعداد سهام قرض داده شده به سرمایهگذاران، بیشتر از تعداد کل سهام موجود شرکت است. همزمان با این اطلاعرسانی، او دیگر اعضای Wallstreetbets را به خرید سهام گیماستاپ و ممانعت از جریان فروش شرکت تشویق کرد. موج برخواسته از کاربران انجمن اینترتی والاستریت بتس به ترند شبکههای اجتماعی تبدیل شد. معاملهگران خرد و مردم عادی به این موج ضدسرمایهداری پیوستند تا سرمایهداران بزرگ والاستریت -همانها که روی ورشکستگی گیماستاپ قمار کرده بودند- را به زانو درآورند. در این فرآیند نه تنها شرکت گیماستاپ سقوط نکرد، بلکه ارزش آن در حدود یک ماه، هزار درصد رشد کرد. کار تا جایی پیش رفت که مردم عادی با سرمایههای اندک خود، صندوقهای ثروتمند والاستریت را تا مرز فروپاشی پیش بردند؛ اما یک زد و بند در پشت پرده، میان شرکت رابین هود و سیتادل از فروپاشی جلوگیری میکند؛ زد و بندی که شاید اگر رخ نمیداد، بحران مالی عظیمی در امریکا اتفاق میافتاد؛ چیزی شبیه به آنچه در سال 2008 اتفاق افتاد و اقتصاد دنیا را فلج کرد. توبیاس دمل در این مستند با روایتی دو قسمتی از آغاز تا انجام این اتفاق را بررسی میکند. از نخستین زمزمههای ضدسرمایهداری در یک فروم اینترنتی تا یک قدمی فروپاشی اقتصادی در قلب والاستریت. روایتی از قدرت عجیب و غریب یک اجتماع مجازی!