نقض حاکمیت سایبری ایران پاسخی پشیمان کننده در پی دارد

به گزارش کارگروه بین الملل سایبربان؛ ستاد کل نیروهای مسلح کشور به تازگی با انتشار بیانیه‌ای مواضع خود را در قبال فضای سایبری و تهدیدات موجود در آن به صورت شفاف و قاطع بیان کرد و بازتاب قابل توجهی در میان رسانه‌های خارجی مانند رسانه‌های روسیه، چین و کشورهای غرب آسیا داشته است. این بیانیه در حالی منتشر شد که به عقیده بسیاری از کارشناسان این حوزه، امریکا، رژیم اسرائیل و متحدان آنها انتظار اتخاد چنین موضعی را از سوی جمهوری اسلامی ایران نداشتند.

پرداختن به سیاست‌های حاکمیتی نیروهای مسلح کشور در فضای سایبری که برای اولین بار اتفاق افتاد و اشاره به جزئیاتی که هرچند به صورت کلی بیان شد حاکی از آن است که جمهوری اسلامی ایران با آگاهی کامل پا به عرصه سایبری گذاشته و ظرفیت‌های لازم را برای پاسخ به هرگونه تعرض مداخله جویانه و خصمانه مهیا کرده است.
همانطور که در ماده دوم بیانیه یاد شده، آمده است:

جمهوری اسلامی ایران حوزه‌های حاکمیتی خود را با تمرکز و در انطباق با قابلیت‌های لازم برای حراست از اقتدار راهبردی نظامی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی ملی توسعه داده است، در این مسیر، توسعه تخصص‌ها و ابزارهای پیشرفته سایبری، برای دفاع فعال و بازدارنده سایبری، از جمله اولویت‌های مهم برای تحقق و حفظ اقتدار راهبردی نظام است.

هر کشوری حق استقلال، تامین منافع ملی و برابری، دفاع از خود و اختیار مدیریت داخلی کشور را در فضای سایبر برای خود لازم و حیاتی می‌داند و از این رو چهار اصل اساسی احترام به حاکمیت، عدم تجاوز دوسویه، عدم مداخله به امور داخلی یکدیگر و برابری حاکمیت را از ارکان مهم سیاست‌های سایبری خود محسوب می‌کند.
در ادامه ماده دوم این بیانیه ضمن تاکید این امر، آمده است:

قواعد حقوق بین الملل معاصر حکایت از وجود قلمرو محصور در مرزهای جغرافیایی دولت‌هایی دارد که حاکمیت یا لااقل صلاحیت خود را درون آن مرزهای جغرافیایی اعمال می‌‎کنند. به باور نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران حاکمیت سرزمینی و صلاحیت دولت، بر تمامی اجزای فضای سایبری نیز تسری دارد.

مفهوم حاکمیت به صلح وستفالن در سال 1648 بازمی‌گردد که بر اساس آن، دولت‌ها باید بر سرزمین‌های خود و امور داخلی،حاکمیت داشته تا دیگر دولت‌ها نتوانند در امور آنها دخالت کنند. اصل حاکمیت که از حقوق بین الملل جدا نیست، با اصل برابری هم مرتبط است؛ به این معنا که همه دولت‌ها تحت قانون بین المللی باهم برابرند؛ بنابراین هیچ دولتی بر دولت دیگر برتری ندارد. افزون برآن، حاکمیت یکی از عناصری است که دولت را تحت قانون بین الملل تعریف می‌کند و بر این اساس یک دولت به عنوان یک موجودیت مستقل، باید دارای جمعیت، قلمرو، قدرت سیاسی و حاکمیت باشد.

به همین دلیل با استناد به این موراد یاد شده و تسری بخشیدن آن در فضای سایبر، جمهوری اسلامی ایران با رویکرد خود از هرگونه دخالت در حاکمیت بومی فضای سایبری جلوگیری کرده و با سیاست‌هایی که به دنبال گسترش به اصطلاح «لیبرالیسم غربی» هستند قاطعانه برخورد خواهد کرد. برای نمونه می‌توان از به‌کارگیری زیرساخت‌های بومی برای جلوگیری از نشت اطلاعات در زیرساخت‌های حساس نام برد که  به خودی خود می‌تواند تقریبا بیش از نیمی از مشکلات کشور را برطرف خواهد کرد.

بیانیه ستاد کل نیروهای مسلح در بخش دیگری از ماده 2 تشریح کرده است:

هر گونه استفاده عامدانه از زور سایبری با پیامدهای فیزیکی یا غیر فیزیکی که تهدیدی برای امنیت ملی بوده یا منجر به بی‌ثباتی آن به واسطه بی‌ثباتی سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی شود، ناقض حاکمیت دولت است.
عملیات بهره‌‌برداری سایبری در مواقعی که مستلزم نفوذ غیرمجاز به زیرساخت‌های سایبری(دولتی یا خصوصی) تحت کنترل دولت دیگری باشد، می‌تواند نقض حاکمیت دولتِ هدف تلقی شود.

نمونه استفاده عامدانه از زور سایبری با پیامد فیزیکی، انفجار عظیم کارخانه فولاد آلمان بر اثر یک حمله سایبری به شمار می‌رود که نه تنها امنیت ملی این کشور را به خطر انداخت، بلکه به اقتصاد آن نیز میلیارد‌ها دلار آسیب وارد کرد. به همین دلیل امروزه جنایت سایبری، بارزترین علائم یک مشکل رایج در گستره امنیت سایبری به شمار می‌رود. مثال دیگر، حمله سایبری به زیرساخت‌های برق کشور بوده که علاوه بر ایجاد برخی خسارات باعث ایجاد نارضایتی عمومی در سطح مدیریت شهری نیز شده است.

زیرساخت‌های پتروشیمی از دیگر اهدافی هستند که طی چند سال گذشته قربانی حملات گسترده سایبری بوده است و امنیت ملی و اقتصادی را با مخاطراتی مواجه ساخته‌اند. شرکت امنیت سایبری کسپرکی نیز در سال جاری از یک حمله سایبری گسترده به زیرساخت‌های صنعتی کشور خبر داده بود. افزون از بر موارد یاد شده بیش از دوسال گذشته آذری جهرمی، شرکت گلدن لاین اسرائیلی را منبع حملات سایبری به زیرساخت شبکه ارتباطی کشور اعلام کرده و از پیگیری حقوقی آن در مجامع بین المللی از طریق وزارت امورخارجه خبر داده  بود.

بهره‌گیری از زور سایبری با پیامدهای غیر فیزیکی موضوعی است طی سالیان اخیر بسیاری از کشورها را به خود درگیر کرده است و اغلب نیز در زمینه جاسوسی و سرقت اطلاعات اجرا شده است. برای مثال، استفاده از تجهیزات غیربومی در زیرساخت‌های هسته‌ای نظنز یکی از عوامل مهمی بود که باعث بروز رخدادی برگی چون استاکس‌نت شد. اگرچه ممکن است در نگاه اول بسیاری از کارشناسان این رخداد سایبری را یک پیامد فیزیکی تلقی کنند اما نکته‌ای که در قبل این عملیات پیچیده وجود داشته است یک عملیات پیچیده سرقت و شنود سایبری بوده است تا بتواند تاثیر فیزیکی خود را با بهره‌گیری از آن تضمین کنند.

رییس سازمان پدافند غیرعامل نیز اخیرا در سخنانی صیانت از دارایی‌های هوشمند را نیازمند رویکردی هوشمندانه دانسته و از بومی سازی علم حفاظت از زیرساخت‌های حیاتی خبر داده بود. رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور با بیان اینکه برخی از زیرساخت‌ها نیز خطر تولید می‌کنند و خطر آنها بر کارکردشان غالب است تشریح کرد:

مباحث مهمی در این میان وجود دارد ولی با توجه به دانش و نگاه ما برداشت مدیران ما از زیرساخت همان زیرساخت های فیزیکی است و سایر موارد اساسا به درستی تحلیل نمی‌شود و این چالشی اساسی است. در چنین مدل‌هایی اگر مراقبت نکنیم درون این فرصت‌ها تهدیداتی وجود دارد. در حالیکه بسیاری از مسئولان ما که به‌طور کلی به تکنولوژی نگاهی فرصت‌محور و نشات گرفته از خوشبینی دارند از این وجه غافل هستند.

زیرساخت‌های حیالتی در تمام کشورهای جهان همواره اهداف خوبی برای به خطر انداختن امنیت ملی و اقتصادی کشورها به شمار رفته و همین امر باعث شده تا دولت‌های مختلف جهان برا حفاظت و صیانت از آن‌ها ضمن تخصیص بودجه‌های قابل توجه برا امنیت زیرساخت، سیاست‌های اجرایی مناسبی نیز برای اجرایی شدن آنها پیاده سازی کنند. از این رو و باتوجه به بیانیه ستاد کل نیروهای مسلح باید منتظر تحولات عظیمی در خصوص امنیت زیرساخت‌ها و بومی سازی در این حوزه باشیم.