مقابلهبهمثل روسیه در برابر محدودیتهای رسانهای دولتهای غربی
به گزارش کارگروه بینالملل سایبربان؛ در طول سالیان اخیر کشورهای غربی ازجمله انگلیس، فرانسه و بیش از همه آمریکا بر رسانههای تأثیرگذار روسیه در غرب همچون راشاتودی و اسپوتنیک به بهانه دخالت در انتخابات آمریکا یا اموری دیگر محدودیتهایی وضع کردهاند و تلاش میکنند برای افرادی که برای این رسانهها کار میکنند، مشکلاتی ایجاد کنند. روسها نیز با اصلاح قوانین داخلی خود به دنبال آن هستند تا بتوانند با استناد به قانون، در این جنگ رسانهای هرگاه لازم بود دست به مقابلهبهمثل بزنند. این روند دو سال پیش با عوامل بیگانه شناخته شدن برخی رسانههای خارجی آغاز شد.
قانون عامل بیگانه شناخته شدن رسانههای خارجی دو سال پیش با امضای ولادیمیر پوتین رئیسجمهور روسیه اعتبار اجرایی یافت و تا امروز نیز با جدیت اجرا میشود. مطابق این قانون، رسانههایی در روسیه عامل خارجی شناخته میشوند که خارج از روسیه موردحمایت مالی قرار میگیرند. این رسانهها موظفاند در سایت خود این موضوع را قید کرده و در مورد فعالیت و وضع مالی خود به دولت روسیه گزارش بدهند.
چندی پیش راهکارهای روسیه برای مقابلهبهمثل با دولتهای عمدتاً غربی برای فعالیت خبرنگاران اسپوتنیک و راشاتودی وارد فاز تازهای شد و دومای روسیه قانونی را تصویب کرد که بر اساس آن خبرنگارانی که چه خارجی و چه روس برای رسانههای خارجی مخالف دولت در این کشور خبر تهیه میکنند، عوامل خارجی و نفوذی محسوب میگردند. مطابق این قانون، اشخاص حقیقی یا حقوقی اگر برای رسانههای خارجی که در روسیه عوامل بیگانه شناختهشدهاند گزارش تهیه کنند یا اینکه از خارج پول و اموال دریافت کنند، عوامل بیگانه محسوب میشوند.
ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه نیز در 2 دسامبر 2019، قانون مربوط به تنظیم مقررات مضاعف برای فعالیت رسانههای خارجی بهعنوان «عوامل بیگانه» را امضا کرد که بر اساس آن چنانچه یک شخص حقیقی اخباری برای قشر محدودی از افراد منتشر کرده و یا از خارج تأمین مالی گردد، رسانه گروهی خارجی «عامل بیگانه» شناخته میشود که نقش عامل خارجی را ایفا میکند. فهرست چنین رسانههایی را نیز وزارت دادگستری تهیه میکند.
این قانون همچنین شهروندان و اشخاص حقوقی روس را که اقدام به انتشار اخبار رسانههای خارجی عوامل بیگانه کرده و یا در تولید خبر این رسانهها مشارکت داشته باشند و از سوی اشخاص خارجی یا افراد وابسته به آنها تأمین مالی گردند، عامل بیگانه شناخته میشوند. رسانههای گروهی خارجی عوامل بیگانه موظف خواهند بود برای انتشار اطلاعات خود یک شخصیت حقوقی روس ایجاد کنند. محصولات رسانههای عوامل بیگانه منجمله محصولاتی که از طریق اینترنت منتشر میشوند، میبایست برچسب زده شوند، در صورت نقض این قانون سایت رسانه بر طبق موازین مقرر در قانون مسدود خواهد شد.
پس از تصویب قانون یاد شده، سازمان روسکام نادزور از یک اقدام جدید علیه این رسانهها خبر داده است. بر اساس بخش جدیدی از قوانین رسانههای جمعی روسیه، مطالب و محتوای رسانههای خارجی عامل بیگانه میبایست در روسیه با نشان و برچسب معینی منتشر شوند تا یک خواننده روس اطلاعرسانی گردد محتوای منتشرشده در این رسانهها اهداف کشورهای دیگر را دنبال میکند.
این قانون در پاسخ به اقدامات مشابه دولتهای خارجی نسبت به فعالیت رسانههای روسیه در خارج از کشور در قوانین فدراسیون روسیه گنجاندهشده است. همانطور که اشاره شد فهرست چنین رسانهها را وزارت دادگستری روسیه تهیه میکند.
بر اساس فرمان 124№ روسکام نادزور نحوه نشانگذاری محتوای این رسانهها تأییدشده است، بدینصورت که پیامها و مطالب رسانههای عامل بیگانه میبایست عبارت «این پیام (مطلب) توسط رسانه جمعی خارجی که نقش عامل بیگانه را ایفا میکند، و (یا) شخص حقوقی روسی که نقش عامل بیگانه را ایفا میکند ایجادشده و (یا) منتشرشده است».
در همین راستا سازمان روسکام نادزور نمایندگان رسانههای عامل بیگانه را فراخوانده تا پروتکلهای مربوط به تخلفات اداری را بر اساس ماده 19.34.1 مجموعه قوانین تخلفات اداری تدوین کند. این ماده مسئولیت اداری در قالب اعمال جریمه برای مسئولین 50 هزار روبل و برای اشخاص حقوقی 500 هزار روبل در نظر گرفته است.
محدودیتها علیه رسانههایی که در فهرست وزارت دادگستری قرارگرفتهاند از هماکنون اعمال میشود.