ماینکرافت؛ ابزار مدرن آموزش کودکان

به گزارش واحد فناوری اطلاعات سایبربان؛ بازی ویدئویی ماینکرافت در سال 2011 توسط شرکت بازی‌سازی مستقل موجانگ (Mojang) منتشر شد. این بازی در حال حاضر به عنوان یکی از بهترین و پرفروش‌ترین بازی‌های جهان باز است که به بازیکن اجازه‌ی اکتشاف محیط و تعامل با جهان بزرگی از بلوک‌ها – با ویژگی‌های متفاوت - را می‌دهد. در حال حاضر، ماینکرافت پایه‌گذار یکی از خلاقانه‌ترین بازی‌های دیجیتالی موجود محسوب می‌شود. بر اساس گزارش‌های منتشر شده، در حال حاضر روزی 10 هزار نسخه از این بازی به فروش می‌رسد.
ماینکرافت هم‌اکنون برای پلتفرم‌های مختلفی مانند کنسول‌ها، رایانه‌ها و تلفن‌های هوشمند در دسترس است و توانسته بیش از 100 میلیون نسخه به فروش برساند.

 
بازی ماینکرافت از گرافیک بسیار ساده و پیکسلی بهره می‌برد؛ اما به علت خلاقیت و وسعت آزادی عمل درون بازی، موفق شد تا نسل جوان را به سوی خود جذب کند. در این بازی، کاربران وظیفه دارند تا با ساخت وسایل مختلف و اکتشاف در محیط برای بقای خود و مقابله با خطرات تلاش کنند؛ زیرا در صورت مرگ تمام پیشرفت آن‌ها از بین خواهد رفت. ماینکرافت به کاربران اجازه می‌دهد تا با میلیون‌ها بلوک با ویژگی‌های مختلف تعامل داشته و آن‌ها را استخراج کنند. مواد استخراج شده از این بلوک‌ها را می‌توان برای ساخت وسایل دفاعی مقابله با دشمنان یا ساخت هر ساختمان یا وسیله‌ی دلخواه به با هر ظاهری استفاده کرد. این ویژگی آزادی عمل گسترده‌ای را برای بازیکن‌ها ایجاد می‌کند.

 
عده‌ای از کاربران خلاق این بازی، موفق به بازسازی فضاپیمای فیلم پیشتازان فضا، بخش عظیمی از ارباب حلقه‌ها و بسیاری موارد مشابه شده‌اند؛ اما برای کودکان، ماینکرافت یک زمین بازی است که به آن‌ها «تفکر محاسباتی»¹ (computational thinking) را آموزش می‌دهد. این موضوع می‌تواند یکی از دلایلی باشد که مایکروسافت، نسخه‌ی «Minecraft: Education Edition» آن را نیز معرفی کرد.
این بازی بسیار گسترده است و در حالت عادی از بیش از 60 میلیون بلوک تشکیل شده است. یکی از این بلاک‌های اصلی «سنگ قرمز» (RedStone) نام دارد که اجازه‌ی ایجاد عملکردهای منطقی و تولید بازی خود در محیط ماینکرافت را به بازیکن می‌دهد. بعضی از کاربران نیز از این سنگ برای تولید عملکردهای رایانه‌ای استفاده کرده‌اند؛ زیرا عملکرد این سنگ بسیار به مدارهای الکترونیکی شباهت دارد. به کمک این ماده می‌توان عملکردهای از پیش تعیین شده‌ای ایجاد کرد که تنها با استفاده از سنگ قرمز فعال می‌شوند. همچنین می‌توان با اتصال این سنگ‌ها به یکدیگر، مدارهایی با سیم‌کشی بسیار پیچیده‌تر ایجاد کرد که همیشه با موفقیت یا مطابق خواسته‌ی کاربر، عمل نمی‌کنند.

کودکان در این بازی و در یک محیط گرافیکی سرگرم کننده یاد می‌گیرند که چطور خطایابی کرده مشکل را پیدا کنند و با انجام آزمایش‌های مختلف به راه‌حل نهایی دست یابند. به‌عنوان مثال یکی از کاربران سعی داشت تا با استفاده از سنگ قرمز یک در تولید کند که در زمان فعال شدن باز شود؛ وی در این کار شکست خورد؛ اما با بررسی مشکل به وجود آمده موفق شد بدون گرفتن کمک این اشکال ایجاد شده را برطرف کند. یکی دیگر از کارهای انجام شده در این بازی ساخته شدن یک تلفن هوشمند توسط شرکت ورایزن (Verizon) است. این تلفن هوشمند لمسی بوده و امکان برقراری تماس صوتی و تصویری و وبگردی را در دنیای واقعی فراهم می‌کند. همچنین یکی از کاربران خلاق موفق شده بود تا مفسری برای زبان برنامه‌نویسی بیسیک در این بازی ایجاد کند.
شرکت مایکروسافت در قالب طرحی به نام «hour of code»، با استفاده از ماینکرافت اصول اولیه برنامه‌نویسی را به کودکان آموزش می‌دهد. این آموزش یک ساعت به طول خواهد انجامید و در طی آن 14 معمای مختلف به کاربر نشان داده می‌شود. حداقل سن مجاز شرکت‌کنندگان 4 سال بوده و تمرکز این برنامه بر روی مردم و دانش آموزان آمریکایی است؛ اما می‌توان از سراسر دنیا نیز در این برنامه شرکت کرد. در تعدادی از مدارس؛ با استفاده از ماینکرافت و طرح hour of code، برنامه‌نویسی آموزش داده می‌شود.
همچنین مدتی قبل اعلام شد دولت انگلیس با اجرای برنامه‌ای به نام کریپینکس (Crypinx) می‌خواهد از طریق ماینکرافت، نیروهای امنیت سایبر خود را آموزش داده و استخدام کند. این برنامه توسط خدمات ابری «Skyscape Cloud» پشتیبانی شده و بر اساس بازی‌های بین‌المللی توسعه داده شده است. استفاده‌کنندگان از این خدمات گروه سنی 12 تا 25 سال هستند. یکی از این بازی‌ها ماینکرافت است. بازیکن باید در محیط بازی جستجو کرده و معماهای سایبری کارگذاری شده را پیدا کند. این معماهای سایبری باید در زمان تعیین شده حل شوند.
با توجه به توضیحات مطرح شده در بالا به نظر می‌رسد، کودکان در این محیط دیجیتالی و در قالب یک بازی ویدئویی یاد می‌گیرند چگونه با مشکلات مقابله کرده و راه‌حل آن‌ها را پیدا کنند. همچنین در این بازی کودکان منطق برنامه‌نویسی را یادگرفته و سریع‌تر از سیستم آموزشی سنتی پیشرفت می‌کنند.

__________________________

1- تفکر محاسباتی فرایندی است که راه‌حلی برای مشکلات بسیار سخت (Open-ended) ایجاد می‌کند. این مشکلات بر اساس متغیرهای مختلف، نتیجه‌ی متفاوتی را به وجود آورده و نیاز به استفاده از تجزیه‌وتحلیل، مدل‌سازی و الگوریتم‌های موجود در تفکر محاسباتی دارند.