شیوه‌های کم‌فروشی اپراتورها از بسته اینترنت کاربران
به گزارش کارگروه فناوری اطلاعات سایبربان ، بررسی نارضایتی مشترکان اپراتورهای اینترنت و موبایل از اتمام زودهنگام بسته‌های اینترنتی، نشان می‌دهد که اپراتورها از سیاست «مصرف منصفانه اینترنت»، راهی برای کم‌فروشی از کاربران پیداکرده‌اند.
کم‌فروشی اپراتورها در کنار کیفیت نامناسب اینترنت
موضوع افت سرعت و کیفیت نامناسب اینترنت از شیوع بیماری کرونا بیشتر موردتوجه کاربران قرارگرفته و مطالبات بسیاری از کاربران در صفحات اجتماعی وزیر ارتباطات و سایر فروم ها و کانال‌های مردمی نشان می‌دهد که کاربران از سرویس دریافتی اینترنت خود به‌هیچ‌عنوان راضی نیستند و نسبت به هزینه‌ای که پرداخت می‌کنند، سرویس مطلوبی دریافت نمی‌کنند.
بررسی سازمان تنظیم مقررات ارتباطات نیز بر این ادعا صحه می‌گذارد که میزان شکایت کاربران از سرویس اینترنت نسبت به قبل از شیوع کرونا افزایش چشمگیری داشته است. به‌نحوی‌که تعداد تماس‌های کاربران با سامانه ثبت و پاسخگویی به شکایات ۱۹۵ در اسفند ۹۸ و فروردین ۹۹ نسبت به زمان مشابه در سال گذشته ۴۹ درصد و تعداد درخواست و شکایت‌های ثبت‌شده در این سامانه ۱۳۳ درصد افزایش‌یافته است.
در این زمینه وزارت ارتباطات افزایش میزان استفاده از اینترنت در دوران کرونا و نبود منابع زیرساختی و فرکانسی را دلیل مشکلات کیفیت اینترنت عنوان کرده است. اما شواهد نشان می‌دهد که علاوه بر مشکل افت سرعت اینترنت، کاربران با مشکل دیگری نیز دست به گریبانند که ارتباطی با افزایش مصرف آن‌ها و اشباع شبکه ندارد و به نبود نظارت بر عملکرد سرویس‌دهی اپراتورها مربوط می‌شود.
کاربران بسیاری اذعان دارند که با کم‌فروشی و حجم خوری اپراتورها دربسته‌های مصرفی اینترنت خود مواجه هستند و اتمام زودهنگام بسته‌ها دلیلی بر این ادعا است.
شواهد نشان می‌دهد که اپراتورها در ارائه اینترنت به کاربران شیوه‌های مختلفی را به کار بسته‌اند که حاکی از کم‌فروشی دربسته‌های اینترنت است و به دلیل آنکه هر یک از اپراتورها تعریف متفاوتی از واژه‌هایی مانند «مصرف منصفانه»، «ترافیک داخلی»، «مصرف خارجی» و «ترافیک نیم‌بها» دارند، این نبود شفافیت باعث نارضایتی کاربران شده است.
سیاستی به نام «مصرف منصفانه»
مصوبه «ارائه اینترنت پرسرعت غیر حجمی و توقف حجم فروشی» از سال ۹۶ باهدف حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان مطرح شد تا کاربران بتوانند با خرید اشتراک ثابت، هر میزان که بخواهند از حجم اینترنت مصرف کنند، اما شواهد نشان می‌دهد که خدماتی که هم‌اکنون اپراتورها ارائه می‌دهند با اهداف اولیه طرح «توقف فروش حجمی اینترنت» بسیار فاصله دارد.
مطابق آن مصوبه از سال ۹۶ تعرفه اینترنت هم افزایش یافت تا مشترکان به هر میزان که بخواهند و به‌صورت نامحدود از اینترنت استفاده کنند، اما این اینترنت نامحدود نه‌تنها مشکل عدم شفافیت در حجم فروشی اپراتورها را حل نکرد، بلکه با تعریفی تحت عنوان «اینترنت نامحدود مبتنی بر مصرف منصفانه»، مشترکان را سردرگم‌تر کرده است.
هم‌اکنون کاربران مجبورند هم هزینه بالایی برای اینترنت پرداخت می‌کنند، هم اینترنت‌شان به معنای واقعی کلمه «حجمی» محاسبه می‌شود و هم بدون وجود شفافیت لازم در میزان مصرف کاربر، این حجم به پایان می‌رسد و اپراتورها هریک از سیاست «مصرف منصفانه»، تعبیر جداگانه‌ای دارند.
در این طرح قرار بود مبنای مصرف اینترنت، ترافیک بین‌الملل باشد و چنانچه کاربری از ترافیک داخلی استفاده کرد، این ترافیک نیم‌بها محاسبه شود. اما هم‌اکنون شواهد نشان می‌دهد که اپراتورها در محاسبه نرخ ترافیک اینترنت، مبنا را ترافیک داخلی در نظر گرفته و مصرف اینترنت بین‌الملل کاربران را با هزینه ۲ برابر محاسبه می‌کنند.
چند شیوه مختلف کلاه‌برداری از بسته‌های اینترنتی
این روزها کاربران بسیاری در شبکه‌های اجتماعی نسبت به نحوه محاسبه پهنای باند مصرفی از سوی اپراتورها اعتراض دارند و آن را کاملاً غیرمنصفانه و حاوی تقلب می‌دانند.
در این گزارش به چند نمونه از اعتراضات کاربران در شبکه‌های اجتماعی درباره شیوه‌های مبهم و سؤال‌برانگیز اپراتورها که در برخی مواقع به کلاه‌برداری نیز تعبیر می‌شود، اشاره می‌کنیم:
- کاربران بسیاری معترض به «تعریف ترافیک نامحدود دربسته‌های اینترنت» هستند و برایشان این سؤال مطرح است که برای مثال اینترنت نامحدود چه مفهومی دارد وقتی برای آن آستانه مصرف بسته‌ای ۳۰ گیک تعریف‌شده و حتی قیمت آن گران‌تر از بسته حجمی است؟
- کاربری می‌گوید: ترافیک استفاده از اپلیکیشن‌های بومی پخش فیلم، از ترافیک بین‌الملل محاسبه می‌شود. این را مسئول پاسخگویی و پشتیبانی اپراتور تأیید می‌کند.
- کاربر دیگری معتقد است که در شرایط مشابه استفاده از اپلیکیشن‌های پخش فیلم در دو اپراتور، دریکی از اپراتورها ۱۰ گیک اینترنت یک‌ماهه تمام می‌شود و در همان شرایط در اپراتور دیگر ۳۰ گیک در عرض ۲ هفته تمام می‌شود.
- یک کاربر این سؤال را دارد که چرا اپراتور نرخ بسته اینترنت با حجم مصرف ۹۰ گیک را به قیمت ۱۸۰ گیک محاسبه می‌کند و تاکیدش بر تعریف ترافیک داخلی و خارجی است. این در حالی است که باید از ابتدا به‌صورت شفاف به کاربر بگوید که با این مبلغ که پرداخت می‌کنید، تنها ۹۰ گیک اینترنت می‌توانید مصرف کنید.
- کاربر دیگری اذعان دارد که اپراتور پس از اتمام مصرف منصفانه، اتصال وی را قطع کرده و اطلاع‌رسانی نمی‌کند و اینترنت را به‌سرعت ۲۵۶ کیلوبیت می‌رساند؛ سؤال اینجاست که در شرایط کنونی آیا هنوز این سرعت، اینترنت محسوب می‌شود؟
- کاربر معترضی می‌گوید: اپراتور بدون اطلاع مشترک، حجم مصرف منصفانه بسته خریداری‌شده را کاهش داده و وی دستش به‌جایی بند نیست.
- کاربری می‌گوید: ۳۶ گیک اینترنت موبایل خریده‌ام که در حدود یک هفته با تماشای فیلم در اپلیکیشن‌های داخلی تمام شد.
- یک کاربر معتقد است که نحوه مصرفش تغییر خاصی نکرده اما سرعت تمام شدن اینترنت وی حداقل ۵۰ درصد افزایش پیداکرده است.
- یکی از کاربران می‌گوید: بسته اینترنت گرفتم با حجم ۲.۵ گیک بین‌الملل و ۵ گیک داخلی؛ اما با دو تماس تصویری با پیام‌رسان بومی، حجم بین‌الملل بسته به اتمام رسید.
- کاربر دیگری اذعان دارد که با تماس با پشتیبانی اپراتورها متوجه شده که تماس تصویری از طریق پیام‌رسان‌های داخلی، در مصوبه نیم‌بها نمی‌گنجد و هزینه آن به‌صورت ترافیک خارجی محاسبه می‌شود و به نظر می‌رسد هاست پیام‌رسان‌های داخلی، در خارج از کشور میزبانی می‌شود.
- کاربری معترض است که اینترنت خانگی با حجم ۳۰۰ گیک در عرض ۱۸ روز تمام‌شده است و مشترک دیگری می‌گوید که از بسته ۷ گیک خریداری‌شده‌اش، بدون هیچ‌گونه استفاده‌ای هرروز حدود ۱ گیک کم می‌شود.
- کاربری می‌گوید: در مورد وضعیت محاسبه حجم آپلود دربسته‌های اینترنت سالهای گذشته ضوابطی وجود داشت اما هم‌اکنون گویا این رویه تغییر کرده و حجم آپلود همانند حجم دانلود از حجم کل بسته اینترنت کم می‌کند.
- ادعای کاربر دیگری جالب است که می‌گوید زمانی که بسته اینترنت یک‌ساعته را فعال کرده است، مرتب با مشکل قطع‌ووصلی مواجه شده اما زمانی که یک ساعت به اتمام رسیده، مشکل کیفیت اینترنت وی در زمان مصرف آزاد، حل‌شده و سرعت به حالت اولیه بازگشته است!
- مشترکی می‌گوید: در عرض یک ماه ۵ بار بسته اینترنتی یک‌ماهه را تمدید کرده‌ام!
- کاربر دیگری می‌گوید: اپراتور به بهانه آنکه صورتحساب‌ها به‌هم‌ریخته است از شارژ بسته‌ام کم می‌کند و جواب قانع‌کننده‌ای نیز نمی‌دهد.
- مشترکی می‌گوید: دوستان درفروش پهنای باند داخل باقیمت بین‌الملل اقدام می‌کنند! من بارها و بارها با نرم‌افزار محاسبه کردم و متوجه شده‌ام حجم داخلی را خارجی محاسبه می‌کنند و زمانی که ثبت شکایت کردم، اپراتور حجم را برگرداند.
- کاربر دیگری معترض است که بسته شبانه برای دانلود ۲ تا ۷ صبح خریداری کرده، اما از حجم روزانه و بین‌الملل وی کم شده است. جواب اپراتور به اعتراض وی جالب است که گفته در صورت خرید بیش از یک بسته، اولویت استفاده با بسته‌ای است که تاریخ انقضای نزدیکتری دارد. اما به‌طورکلی، بسته‌های اینترنت هدیه، شبانه خالص و چندکاربره اولویت مصرف بالاتری دارند.
- یک مشترک می‌گوید: بسته ۷.۵ گیگی بین‌المللی با ۱۵ گیک ترافیک داخلی در عرض ۳ روز تمام شد. در اصل فکر می‌کردم اگر بسته اول ۷.۵ گیک تمام شود، ۱۵ گیک ترافیک داخلی همچنان پابرجاست. اما گویا از شیوه دزدی سر درنمی‌آورم و کلاه سرم رفته است.
تیم ویژه بررسی شکایت کم‌فروشی در رگولاتوری تشکیل شد
حال در پی اعتراض مکرر کاربران به تخلف اپراتورها در عدم تطبیق سرعت فروخته شده و حجم خریداری‌شده اینترنت مشترکان، تیم ویژه بررسی شکایت در رگولاتوری تشکیل شد.
در این زمینه محمدجواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات نیز در پاسخ به این اعتراضات گفت: «شکایتهایی در این خصوص دریافت کردم؛ دادستان کل کشور هم در ستاد ملی مقابله با کرونا، موضوع مشابهی را طرح کرده بودند. براین اساس تیمی را مأمور ارزیابی میدانی کردم. اگر تخلفی رخ‌داده باشد، حتماً برخورد خواهیم کرد.»
در این راستا رگولاتوری نیز از کاربران خواسته در صورت مشاهده عدم تطبیق سرعت فروخته شده و سرعت دریافتی، حجم خریداری‌شده و حجم دریافتی و همچنین رعایت نکردن تعرفه‌های ترجیحی برای سایت‌های داخلی و پیام‌رسان‌های بومی از سوی اپراتورها، موضوع را به‌طور سریع در سامانه ثبت و پاسخگویی به شکایات ۱۹۵ ثبت کنند.
علی ربیعی سخنگوی دولت نیز گفته است که موضوع کم‌فروشی اپراتورها در عرضه بسته‌های اینترنتی به دستور وزیر ارتباطات در حال پیگیری است؛ اگر این موضوع اثبات شود حقوق مردم استیفا و مبالغی که هزینه کرده‌اند به آنان بازپرداخت می‌شود.
