رویایی جهانی‌شدن اینترنت

به گزارش واحد فناوری اطلاعات سایبربان؛ شبکه جهانی اینترنت مجموعه‌ای از شبکه‌های رایانه‌ای است که با استفاده از قوانین و پروتکل‌های خاصی که به آن TCP.IP می‌گویند و از طریق خطوط تلفنی، ماهواره‌ای و غیره به یکدیگر وصل شده‌اند، تا اطلاعات و داده‌ها بتواند به‌سرعت از یک رایانه به رایانه دیگر در هرکجای گیتی انتقال یابد.

با تحولات اساسی و رشد بی‌نظیر که طی دهه اخیر به وقوع پیوسته است، در حال حاضر اینترنت به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارها، برای انتقال جوامع به جامعه اطلاعاتی مطرح‌شده است که در آن کلیه شبکه‌های کامپیوتری، تلفن‌ها، ویدئوها، کنفرانس‌ها، موبایل‌ها و غیره باهم ارتباط داشته و به تبادل اطلاعات می‌پردازند.
همگانی بودن، کاهش هزینه‌ها، سهولت خریدوفروش بر روی اینترنت، بدون مرز و بدون مالک بودن اینترنت، رشد سریع اینترنت و فراوان بودن تعداد مشترکان ازجمله دلایل محبوبیت اینترنت است.

اینترنت جهانی تخیلی است غیر از جهان ما که در آن می‌توان همه‌چیز یافت از گفتگو با افراد و بخش‌های سرگرمی و لطیفه گرفته تا کسب اطلاعات در مورد فضا، گرفتن مقالات علمی و ارتباط با دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی برای همکاری و یا ادامه تحصیل در کشورهای دیگر، در کنار این موارد امکانات دیگری نیز در اینترنت وجود دارد که می‌توان به نامه الکترونیکی، گفتگو، دریافت نرم‌افزارها اشاره کرد.
امروز همچنین اینترنت از آن‌چنان جایگاهی برخوردار شده است که سالانه برای آن اجلاس جهانی آن‌هم با حضور نمایندگان بلندپایه بسیاری از کشورها برگزار می‌شود، همین آذرماه سال گذشته بود که نمایندگان 120 کشور دنیا در دومین نشست جهانی اینترنت که در کشور چین برگزار شد، خواستار سرعت بخشیدن به توسعه شبکه جهانی اینترنت شدند.

اما افزایش سرعت اینترنت و توسعه قابلیت‌های آن در سراسر جهان همواره به‌عنوان یکی از دغدغه‌های شرکت‌های فعال در این زمینه محسوب می‌شود، چراکه ساختار اینترنت پس از سال‌ها پژوهش هنوز کامل نشده و شاید بتوان گفت این شبکه جهانی به‌صورت روزمره در حال تکامل است.

براساس گزارش بنیاد ملی نخبگان دسترسی به اینترنت سریع، آسان و در همه‌جا ممکن است و ارائه‌دهندگان خدمات مخابراتی بسته‌های حجمی نامحدود را با سرعت‌بالا در اختیار کاربران قرار می‌دهند
حقیقت این است که امکان استفاده از شبکه جهانی اینترنت تقریباً برای کسانی تعریف‌شده است که در کشورهای صنعتی و به‌ویژه شهرهای بزرگ زندگی می‌کنند اما برای میلیاردها انسان دسترسی به اینترنت به‌صورت چیزی لوکس، گران و با مشقت و سرعت‌پایین ممکن می‌شود. 

خوشبختانه شرایط یادشده در حال بهبودی است و به سمت مجموعه‌ای از تحولات اساسی حرکت می‌کند.

**فقط یک درصد تبادل داده‌ها در فضای وب بر دوش ماهواره 

ساختار اینترنت پس از سال‌ها پژوهش هنوز کامل نشده و شاید بتوان گفت این شبکه جهانی دچار نوعی تکامل روزمره است. از قدم‌های بعدی در تکامل اینترنت، استفاده از ماهواره‌ها است، در حال حاضر تنها یک درصد ترافیک وب بر دوش ماهواره‌ها سنگینی می‌کند و مسابقه‌ای در جریان است تا حجم ردوبدل داده به‌وسیله ماهواره را به10 درصد برسانند.

بازیگران اصلی این جریان پروژه‌های OneWeb با پشتیبانی ریچارد برنسون و SpaceX متعلق به آلون ماسک هستند، هدف هر دو پروژه ارسال صدها ماهواره در ارتفاعات پایین‌تر برای ایجاد امکان دسترسی به اینترنت برای همگان است.

پروژه مشابه دیگری به‌وسیله مایکروسافت طراحی شد که ادامه آن بدون موفقیت قابل‌توجهی رها شد، آیا این دفعه نتیجه‌ای حاصل می‌شو‌د؟ استفاده از ماهواره برای دسترسی به اینترنت یکی از آخرین روش‌های کاربردی است و بیشتر در مناطق دورافتاده به کار گرفته می‌شود.

بیش از 2 هزار ماهواره در مدار زمین می‌چرخند و خدماتی مانند جی‌پی‌اس، هواشناسی، مخابرات و تلویزیون را ارائه می‌دهند و پرتاب ماهواره و امکان ارتباط دوطرفه با آن حدود 60 میلیون دلار هزینه دارد.
همچنین انتقال داده با کمک ماهواره حدود نیم ثانیه تأخیر خواهد داشت و تکنولوژی در حال تغییر است و اندازه و هزینه ماهواره‌ها به‌صورت معناداری در حال کاهش است.

پرتاب نسل‌های جدید ماهواره شامل Cubesat، Nanosat و Smallsat با ابعادی کوچک (طول، عرض و ارتفاع 10 سانتی‌متر) هزینه‌ای حدود 120 هزار دلار دارد که در مداری بسیار پایین‌تر (حدود 500 کیلومتری سطح زمین) جای می‌گیرند درنتیجه تأخیر انتقال داده از کابل‌های فیبر - اپتیک (امروزه در شهرهای بزرگ برای دسترسی به اینترنت استفاده می‌شود) کمتر می‌شود و آن را وسیله مناسبی برای پوشش زمین در دسترسی به اینترنت می‌سازد.

البته باید تعداد زیادی ماهواره در مدار قرار بگیرند تا دسترسی همگانی از شمال کانادا تا مناطق آفریقایی ممکن شود و اینجاست که پای پروژه‌های SpaceX و Virgin Galactic به این معادله باز می‌شود.

در پروژه OneWeb قرار است 700 ماهواره در مدار زمین قرار بگیرند. اسپانسرهای این پروژه گروه ویرجین، کوکاکولا، بوئینگ، ایرباس، اینتلست و شبکه هیو هستند و آغاز پرتاب ماهواره‌ها سال 2018 خواهد بود. 
موشک‌های پرتاب به‌وسیله ایرباس ساخته می‌شوند و هرکدام 6 گیگابایت پهنای باند خواهند داشت. 700 ماهواره 2/4 ترابیت بر ثانیه حجم دسترسی را ایجاد می‌کنند.

**پروژه SpaceX و پرتاب 4هزار ماهواره به مدار زمین

SpaceX پروژه موازی دیگری است که به‌وسیله بنیان‌گذار سایت خدمات مالی PayPal، میلیاردر معروف آلون ماسک، پیشنهادشده که شامل پرتاب 4 هزار ماهواره به مدار زمین (اندکی بالاتر از پروژه Oneweb) و ایجاد نوعی پوشش جهانی وای فای برای دسترسی همگان به اینترنت است.

با کمک شرکت گوگل، پروژه SpaceX در نظر دارد شگفتی بزرگی در سال 2020 میلادی بیافریند، البته همه‌چیز در حال حاضر به‌صورت طرح و نقشه‌های ابتدایی است.

گفته‌شده است که آلون ماسک حتی در نظر دارد از لیزر برای انتقال داده استفاده کند که در این صورت سرعت دسترسی به داده‌ها به‌صورت تصاعدی افزایش می‌یابد.

***دسترسی به اینترنت در دورترین مناطق صعب‌العبور با پروژه Outernet 

پروژه خیریه Outernet نیز که در شهر نیویورک ریشه دارد، در نظر دارد اینترنت آزاد، بدون سانسور و مجانی را برای همه نسل بشر فراهم آورد. برای اجرای این پروژه قرار است از ماهواره‌های کوچک Cubesatدر مدارهای پایینی جو استفاده شود که از سلول‌های خورشیدی نیرو می‌گیرند.

این پروژه دسترسی یک‌طرفه (برای دانلود) به اینترنت مجانی را میسر می‌کند اما در این پروژه محدودیت حجمی 10 مگابایت در روز برای هر نفر در نظر گرفته‌شده است.

درواقع این پروژه نوعی کتابخانه دیجیتال بزرگ است که دسترسی به داده‌ها را در دورترین روستاها و مناطق صعب‌العبور دنیا را برای مردم فراهم خواهد کرد.

***پروژه پهپادهای آکیلا

فیس‌بوک و گوگل، دو غول دنیای دیجیتال، هر دو خواستار سهم خود از این مشارکت جهانی برای دسترسی همگان به شبکه اینترنت هستند، فیس‌بوک در نظر دارد از نوعی پهپاد که از سلول‌های خورشیدی برای پرواز انرژی می‌گیرد، استفاده کند.

این پهپادها در فاصله 65 هزار پایی (بالاتر از مسیر پرواز هواپیماهای تجاری)، در منطقه‌ای که باد شدید یا سایر عوامل جوی ایجادکننده اختلال ندارد، قرار می‌گیرند و نوعی پوشش سراسری وایی‌ای ایجاد می‌کنند.

***پروژه استفاده از بالون ها برای پوشش جهانی وای فای

این پروژه در حال حاضر در مرحله آزمایش‌های اولیه به سر می‌برد، بالون‌های انتقال داده برای بهترین فاصله (بین 10 تا 60 کیلومتری سطح زمین) در حال بررسی هستند. این بالون‌ها درنهایت با تجهیزاتی که دارند نوعی پوشش جهانی وای‌فای را ایجاد می‌کنند.

پیش‌بینی می‌شود که این بالون‌ها پس از حوادث غیرمترقبه مانند سیل، سونامی و زلزله به‌خوبی به کار خود ادامه می‌دهند و امکان دسترسی سریع و بدون اختلال به اینترنت را ایجاد می‌کنند و این پروژه با تجهیزات ارزان‌قیمت ساخته‌شده است و سطح وسیعی را به‌ویژه منال محروم و دورافتاده پوشش می‌دهد.

اگر تلاش‌های گوگل در اجرای این پروژه به حقیقت بپیوندد بر ماهواره‌ها برتری خواهد داشت زیرا نیازمند پرتاب پرهزینه موشک‌ها نخواهد بود اما از سوی دیگر عمر بالن‌ها کوتاه است و پس از 100 روز نیاز به تعویض آن‌ها وجود خواهد داشت.

***آیا اینترنت روزی واقعا جهانی خواهد شد؟

بسیاری از این پروژه‌ها عجیب و نشدنی به نظر می‌آیند، به‌هرروی، اولین ارتباطات با کمک کابل‌هایی که در بستر دریا قرارگرفته‌اند هم در نگاه اول به همین صورت امری دشوار فرض می‌شد اما به لطف نوآوری‌های تکنیکی نوعی شبکه جهانی ایجاد شد که همان اینترنت را می‌سازند.

به‌احتمال بسیار زیاد در مورد این پروژه‌های عظیم هم اتفاقات مشابهی رخ خواهد داد، به‌عنوان‌مثال، بالن‌های گوگل تا درجاتی موفق ارزیابی می‌شوند و براساس دانش به‌دست‌آمده از این پروژه تلاش‌ها ادامه می‌یابند تا درنهایت رؤیا یا هدف نهایی محقق شود.

به‌هرحال، وجود پروژه‌های یادشده نشان‌دهنده نیاز به تغییر در ماهیت دسترسی به اینترنت برای همگان است، البته چالش بزرگ دراین‌بین تامین هزینه‌های مالی آن‌ها است.