رقابت تنگاتنگ ابرقدرت‌ها در حوزه اینترنت اشیا

به نقل از روزنامه ایران، اینترنت اشیا برای اولین بار سال 1999 توسط کوین اشتون بکار رفت، در عصر رواج اینترنت اشیا همه وسایل محیط پیرامون به اینترنت وصل شده و از طریق اپلیکیشن‌های موبایل یا تبلت این اشیا کنترل و مدیریت می‌شوند. یکی از کشورهایی که به نظر می‌رسد آینده‌ای روشن در بازار اینترنت اشیا خواهد داشت، چین است چراکه کمپانی‌های بزرگ این منطقه ازجمله هوآوی، در زمینه این فناوری تلاش‌هایی شایان توجه دارند و همه توان خود را برای افزایش ارتباط اینترنتی با وسایل، زیرساخت‌های شهری، وسایل نقلیه، حوزه سلامت، آموزش و... به کار گرفته‌اند.

کشورهای مدعی اینترنت اشیا
تحقیق جدیدی که توسط مؤسسه هندی Infosys Ltd با کمک محققانی از دانشگاه Aachen آلمان انجام شد نشان می‌دهد برای نخستین بار چین در زمینه فناوری اینترنت اشیا از ایالات‌متحده امریکا پیشی گرفته است. در این تحقیق که وضعیت اینترنت اشیا در چند کشور موردبررسی قرار گرفت، مشخص شد چین در جایگاه نخست قرار دارد و پس‌ازآن ایالات‌متحده امریکا، آلمان و فرانسه در رده‌های بعدی قرار دارند. البته نتایج این تحقیق نشان داده است ژاپن، کره جنوبی و دانمارک نیز ازجمله کشورهایی هستند که در این زمینه موفق عمل کرده‌اند هرچند هرکدام روی بخش ویژه‌ای تمرکز داشته‌اند. به‌عنوان‌مثال ایالات‌متحده امریکا بیشتر شاهد سرمایه‌گذاری در خودروهای متصل به اینترنت هستیم درحالی‌که کره جنوبی در زمینه وسایل خانگی، خانه هوشمند و البته خودروهای متصل به اینترنت تلاش داشته است.

بازار رو به رشد آسیا پاسیفیک
بازار اینترنت اشیا در آسیا و اقیانوسیه روندی صعودی به خود گرفته است و محققان مؤسسه IDC معتقدند منطقه آسیا پاسیفیک در این زمینه حرف‌هایی برای گفتن دارد. این محققان معتقدند اندازه بازار اینترنت اشیا در آسیا پاسیفیک (به‌جز ژاپن) از 408 میلیارد دلار در سال 2013 به حدود 862 میلیارد در سال 2020 خواهد رسید. همچنین گفته می‌شود تا سال 2020 این فناوری در آسیا پس از سامانه‌های ابری، تلفن همراه و داده‌های کلان (big data) در رتبه چهارم قرار خواهد گرفت که این موضوع نشان می‌دهد فناوری اینترنت اشیا دارای رتبه‌ای مناسب است.

مؤسسه پژوهشی IDC همچنین در آخرین گزارش خود آورده است که اینترنت اشیا در سال 2015 رشدی 19 درصدی داشته و در زمینه سلامت، دولت الکترونیک، حمل‌ونقل، تولید، صنعت و... کاربرد خواهد داشت و همچنین انتظار می‌رود ارزش بازار اینترنت اشیا در جهان تا سال 2020 از 5 تریلیون دلار نیز فراتر رفته و به 7.1 تریلیون دلار برسد چراکه مردم سراسر جهان به‌ویژه کشورهای توسعه‌یافته، بیشتر به دنبال استفاده از وسایلی هستند که به اینترنت متصل است و از راه دور برنامه‌ریزی و کنترل می‌شود و البته، بستر این کار نیز در این کشورها فراهم است. در بخش دیگری از این گزارش آمده است در سال 2013 نیز که بازار جهانی اینترنت اشیا ارزشی معادل 1.9 تریلیون دلار داشت بازهم 90 درصد آن مربوط به کشورهای توسعه‌یافته بود. محققان مؤسسه IDC همچنین پیش‌بینی کرده‌اند از سال 2013 تا 2020 رشد سالانه اینترنت اشیا، 17.5 درصد می‌شود و میلیاردها وسیله به اینترنت متصل خواهند شد. مؤسسه گارتنر نیز پیش‌بینی کرده است تا سال 2020 حدود 25 میلیارد وسیله به اینترنت متصل می‌شوند درحالی‌که اکنون این رقم حدود 4.9 میلیارد است و در سال 2009 نیز حدود 900 میلیون وسیله متصل به اینترنت در جهان وجود داشت. در آخرین نشست مایکروسافت نیز عنوان شد هرچند بسیاری، هنوز اینترنت اشیا را یک فناوری مربوط به آینده می‌دانند ولی واقعیت این است که این فناوری 20 سال پیش توسط یک پروفسور دانشگاه MIT طراحی شد و حالا هم مورداستفاده است.

ورود غول‌های فناوری به اینترنت اشیا
برای گسترش اینترنت اشیا، شرکت‌های مختلف تلاش‌هایی فراوان داشته‌اند که ازجمله آن می‌توان به گوگل اشاره کرد که با طراحی سیستم‌عامل Brillo، راه خود را به‌سوی اینترنت اشیا هموار کرد. پیش‌ازاین نیز این غول دنیای فناوری با خرید 3.2 میلیارد دلاری شرکت Nest حضوری گسترده در فناوری اینترنت اشیا داشت؛ اما گوگل تنها شرکتی نیست که به دنبال داشتن سهم بیشتر از فناوری اینترنت اشیا در جهان است و کمپانی تل کام چینی هوآوی نیز با طراحی سیستم‌عامل جدیدی با عنوان LiteOS به این عرصه واردشده و همین موضوع سبب شده است که چین در حوزه اینترنت اشیا به یک قدرت بزرگ و برتر تبدیل شود. از این سیستم‌عامل از فناوری‌های پوشیدنی گرفته تا وسایل نقلیه متصل به اینترنت می‌توان استفاده کرد. این سیستم‌عامل حجمی حدود 10 کیلوبایت دارد که بسیار کمتر از سامانه‌های عامل معمولی تلفن‌های هوشمند است و به‌راحتی می‌توان از آن استفاده کرد.

اپل و سامسونگ نیز در این زمینه بیکار ننشسته‌اند و اپل در اتوماسیون خانه فعالیت داشته و سامسونگ نیز برای تولید پردازشگرهایی که با وسایل هوشمند کار می‌کنند تلاش کرده است. شرکت اینتل هم در زمینه تولید پردازشگرها فعال است و IBM نیز قصد سرمایه‌گذاری حدود 3 میلیارد دلاری در طول 4 سال دارد تا اینترنت اشیای منحصربه‌فرد خود را طراحی کند. مایکروسافت هم به دنبال سهمی از این بازار است و تلاش دارد تا با نرم‌افزار Azure IoT الگوریتم‌های محاسباتی را ساده‌تر کند و به‌این‌ترتیب در زمینه اینترنت اشیا فعالیت کند.

رشد 30 درصدی وسایل هوشمند در ایتالیا
بازار اینترنت اشیا تریلیون‌ها دلار ارزش دارد و ایتالیا نیز نمی‌خواهد از این قافله عقب بماند. جیووانی میراگلیوتا رئیس بخش تحقیقاتی حوزه اینترنت اشیای این دانشگاه گفت: ما تخمین می‌زنیم در سال 2014 بیش از 8 میلیون وسیله هوشمند متصل به تلفن همراه در ایتالیا وجود داشته است که این رقم نسبت به سال قبل از آن، رشدی 33 درصدی نشان می‌دهد.
به گفته این مسئول، ارزش بازار اینترنت اشیای ایتالیا در سال 2014 حدود 1.15 میلیارد یورو بود. جیووانی میراگلیوتا معتقد است ایتالیا در 3 حوزه به‌طور مشخص رشد فناوری اینترنت اشیا خواهد داشت نخستین حوزه، اپلیکیشن‌های مربوط به خودروهای هوشمند و GPS و GPRS هایی است که توسط شرکت‌های بیمه برای ردیابی و تعیین موقعیت وسایل نقلیه مورداستفاده قرار می‌گیرند. گفتنی است در حال حاضر حدود 4.5 میلیون خودروی متصل به اینترنت در جاده دیده می‌شود که این تعداد، 12 درصد کل خودروهای موجود در جاده هستند.

بخش دیگری از اینترنت اشیا که ایتالیا در آن حرف‌هایی برای گفتن دارد خانه‌های هوشمند است؛ بااینکه در حال حاضر تنها بخش اندکی از اپلیکیشن‌های اینترنت اشیا را در اختیار دارد. در ایتالیا هزار صاحب‌خانه در یک همه‌پرسی شرکت کردند که حدود 46 درصد آنها علاقه‌مند به خرید محصولات یا سرویس‌های هوشمند برای خانه خود در آینده‌ای نزدیک بودند. یکی از هر چهار پاسخ‌دهنده، حداقل یک وسیله هوشمند در خانه داشت و گران‌ترین اپلیکیشن‌ها نیز برای نظارت و مدیریت گرما و سرما و مصرف انرژی برق محسوب می‌شد.

اندازه‌گیری هوشمند یا Smart metering در ایتالیا در صدر فناوری اینترنت اشیا قرار دارد که منجر به اندازه‌گیری مصرف انرژی و همچنین کاهش قیمت‌ها می‌شود. ایتالیا به‌عنوان نخستین کشوری که این فناوری را از سال 2001 مورداستفاده قرار داده است، پیشتاز اندازه‌گیری هوشمند مصرف برق محسوب می‌شود، البته این فناوری فقط به برق محدود نمی‌شود و پس‌ازآن به آب و گاز نیز رسید و اکنون در 9 شهر این کشور ازجمله تورین، جنوا و کاتانیا Smart metering اجرا می‌شود.

شهرهای ایتالیا همچنین طرح‌هایی برای زیرساخت‌های شهری و سنسورهایی برای جمع‌آوری اطلاعات رفتاری شهروندان دارند. در یک تحقیق دیگر نیز مشخص شد از 200 شهر ایتالیا شهرداران حدود نیمی از این شهرها حداقل یک طرح پایلوت اینترنت اشیای شهری دارند و 75 درصد آنها نیز تا پایان 2015 حداقل یک طرح را آغاز خواهند کرد هرچند وضعیت شهرها با یکدیگر متفاوت است. به‌عنوان‌مثال شهرهای کوچک کارآمدتر کردن سرویس‌های موجود را در نظر دارند درحالی‌که شهرهای بزرگ با رویکردی جامع به فناوری اینترنت اشیا می‌نگرند. مثلاً شهر تونرتو در شمال شرق ایتالیا به  نظارت بر بیماران از راه دور تأکید دارد ولی در شهر گروتامار لامپ‌های کنار ساحل مجهز به سنسورهایی هستند تا میزان پارازیت تلفن‌های همراه را اندازه‌گیری کند. به‌هرحال فناوری اینترنت اشیا در همه کشورها روندی رو به رشد دارد و کشورهای درحال‌توسعه نیز باید با افزایش پهنای باند، استفاده از فیبر نوری و... به دنبال افزایش تعداد وسایل متصل به اینترنت باشند تا از جهان ارتباطی که دیگر در آن مرزها معنایی ندارد، جدا نباشند.