خلاصه اخبار فناوری اطلاعات تا 2 شهریور
1) اینترنت کوانتومی از رویا تا واقعیت
سال میلادی 2016 تقریباً در چنین روزهایی اولین ماهوارهی کوانتومی توسط چین به فضا پرتاب شد. این ماهواره که وزنی معادل 635 کیلوگرم دارد به جای ارسال و دریافت امواج رادیویی، از فوتونهای نور مادون قرمز برای جابهجایی اطلاعات استفاده میکند. به علاوه متخصصان امنیتی بسیاری در زمان آزمایش آن اعلام کردند فناوری مذکور که با نام ارتباطات کوانتومی شناخته میشود، امنترین نوع آن تا این لحظه به شمار میرود.
محققان به آزمایشهای خود ادامه داده و در تابستان سال 2017 اعلام کردند توانستهاند پیامی را با موفقیت بین ماهوارهی «Micius» و چندین ایستگاه زمینی جابهجا بکنند.
جین-وی پان (Jian-Wei Pan) یکی از محققان دانشگاه علوم و فناوری چین و شخصی که تحقیقات مذکور را رهبری میکند، توضیح داد، میخواهد ماهوارههای کوانتومی بیشتری را تا 5 سال آینده به فضا پرتاب کند. وی امیدوار است فناوری ماهوارههای کوانتومی تا سال 2030 در چند کشور دیگر نیز گسترش پیدا کند و انتظار دارد در 13 سال آینده «اینترنت کوانتومی» (quantum internet) به وجود آید.
تحلیل:
اینترنت کوانتومی شامل چندین ماهواره است که دادهها را از طریق سیگنالهای کوانتومی بین یکدیگر جابهجا میکنند؛ اما متخصصان نیز نمیتوانند پیشبینی کنند بعد از آن چه چیزی انتظار آنها را خواهد کشید.
اهوارههای کوانتومی شاید قابلیت ارسال و دریافت سیگنالها را داشته باشد؛ اما قابلیت ذخیرهسازی اطلاعات را ندارد و در بهترین حالت، زیر یک ساعت از اطلاعات نگهداری میکند. از طرفی محققان نیز هنوز نتوانستهاند مادهی مناسبی را برای ساخت بهترین نوع حافظهی کوانتومی کشف بکنند. آنها حتی مطمئن نیستند که نحوهی جابهجایی سیگنالها، مخصوصاً بین گرههای اینترنت کوانتومی آینده به چه طریقی باید صورت بگیرد.
تحت پوشش قرار دادن زمین با این فناوری بسیار هزینهبر است بهگونهای که نمونهی ایجاد شده توسط پان 100 میلیون دلار هزینه داشته است. انجام این کار از طریق ایستگاههای زمینی و فیبر نوری نیز ایدهی مناسبی به نظر نمیرسد؛ زیرا سیگنالهای کوانتومی بعد از هر 96 کیلومتر از بین خواهند رفت.
اینترنت کوانتومی احتمالاً در آیندهی نزدیک میتواند به عنوان شاخهای از اینترنت به حساب آید. همچنین گروههای مختلفی از پژوهشگران سراسر دنیا هماکنون در حال توسعهی تراشههایی هستند که امکان برقراری ارتباط با شبکههای کوانتومی را به رایانههای امروزی میدهد. در چنین شرایطی مردم بیشتر وقت خود را با محاسبات کلاسیک سپری کرده و تنها برای انجام کارهایی خاص به شبکههای کوانتومی مراجعه میکنند.
به صورت کلی عدهای از دانشمندان معتقدند دستیابی به اینترنت کوانتومی با وسعت اینترنت فعلی به زمان بسیار زیادی نیاز دارد و احتمال بسیار کمی وجود دارد که نسل فعلی بتوانند آن را در طول عمر خود مشاهده کنند.
2) بزرگترین قلعهی دادهها در دست ساخت است
شرکت نروژی کولوس (Kolos)، با راهاندازی استارتآپی، قصد دارد بزرگترین مرکز دادهی دنیا را در بالنگن (Ballangen)، در شمال نروژ و روی مدار قطب شمال تأسیس بکند. این پروژه با نام «قلعهی داده» (fortress for data) شناخته شده و تمام انرژی مورد نیاز آن از منابع تجدید پذیر آبی و بادی تأمین میگردد.
مرکز دادهی مذکور در محلی به وسعت 600 هزار مترمربع ساخته خواهد شد که برای محافظت در برابر آسیبهای فیزیکی در محاصرهی آب و تپه قرار دارد.
قلعهی داده در سال 2018 افتتاح خواهد شد و به قارهی اروپا و سواحل شرقی آمریکا خدمات ارائه میدهد.
تحلیل:
در وبگاه این شرکت آماده است با توجه به اینکه نروژ بزرگترین کشور در زمینهی استفاده از منابع تجدید پذیر و سبز بوده و 105 درصد از ظرفیت موردنیاز را از این طریق تأمین میکند، بهترین مکان برای مرکز موردنظر است.
نزدیکی قلعهی داده به آب و استفادهی آن از منابع تجدید پذیر باعث میشود تا دمای سختافزارها به شکل طبیعی پایین آمده و هزینههای آن 60 درصد کاهش پیدا کند. این مرکز داده کار خود را با مصرف 60 مگاوات آغاز میکند که در طول یک دههی آینده به بیش از 1000 مگاوات افزایش مییابد.
بسیاری از شرکتهای فناوری از مرکز داده برای ذخیرهسازی و مدیریت دادهها استفاده میکنند. برای نمونه بخشی از مراکز دادهی فیسبوک و گوگل به ترتیب در سوئد و فلاند قرار دارند. این مراکز در مدار قطبی ساخته شدهاند تا بتوان به شکل سادهتری گرمای تولید شده را کنترل کرد.
با وجود این که توان سختافزاری و محاسباتی قلعهی داده اعلام نشده است، با توجه به وسعت آن بخش عظیمی از محاسبات اینترنت پهن باند را بر عهده خواهد گرفت. از طرفی چنین مرکز دادهای احتمالاً به کاهش ترافیک ایجاد شده به علت افزایش ابزارهای اینترنت اشیا کمک خواهد کرد.
3) پژوهشگران خواهان نظارت بر انقلاب سوم جنگافزارها هستند
ایلان ماسک، مدیرعامل تسلا و اپن. اِی.آی (Open AI) و مصطفی سلیمان (Mustafa Suleyman) از الفبت (شرکت مادر گوگل)، به تازگی گروهی 116 نفری از متخصصان هوش مصنوعی از 26 کشور دنیا را رهبری کرده و خواهان ممنوعیت سلاحهای خودمختار شدهاند. این افراد در اجلاس بینالمللی مشترک هوش مصنوعی (IJCAI) نامهای سرگشاده را به سازمان ملل متحد ارسال کرده و هشدار دادهاند مسابقه تسلیحاتی ایجاد شده در زمینهی ساخت روباتهای قاتل باید هر چه سریعتر متوقف شود.
متخصصان توضیح دادهاند که مسابقهی یاد شده بعد از باروت و سلاح هستهای، «انقلاب سوم جنگافزارها» را به وجود میآورد.
در بخشی از نامهی مذکور آمده است: «اگر سلاحهای خودمختار ساخته بشوند، درگیریها در مقیاسی بسیار بزرگتر و زمانبندی سریعتری نسبت به درک انسانها رخ خواهد داد. به علاوه تروریستها و ظالمان از این سلاحها برای حمله به مردم بیگناه استفاده میکنند. همچنین سلاحهای هک شده از خود رفتارهای نامطلوب نشان میدهند.»
پژوهشگران امیدوارند سازمان ملل متحد روباتهایی خودمختاری که فاقد اپراتور انسانی هستند ممنوع بکنند.
تحلیل:
تاکنون گزارشهای بسیاری از آسیبرسانی روباتها - به خصوص نمونههای نظامی آن - به انسانها، منتشر شده است. برای نمونه میتوان به خسارتهای جانی وارد شده توسط خودروهای بی راننده یا کشتار افراد غیرنظامی توسط پهپادها اشاره کرد.
ایلان ماسک یکی از اصلیترین افرادی که نامهی یاد شده را امضا کرده است، در گذشته بارها نسبت به تهدیدات هوش مصنوعی و خطر انقراض انسانها هشدار داده و خواهان تنظیم مقرراتی در این زمینه بود. وی مدتی قبل نیز هوش مصنوعی را تهدید بزرگتری نسبت به کرهی شمالی –که سلاحهای هستهای دارد- معرفی کرد.
این اولین بار نیست که در اجلاس یاد شده در مورد استفاده از سلاحهای خودمختار صحبت میشود. در نشست 2 سال گذشته نیز هزاران کارشناسان هوش مصنوعی و روباتیک مانند ایلان ماسک و استیون هاوکینگ در خواست نامهی سرگشادهی مشابهی را ارائه کردند. در بخشی از این نامه نیز ذکرشده بود «سلاحهای خودمختار تبدیل به کلاشنیکفهای فردا خواهند شد.»
سازمان ملل متحد هماکنون گروهی 123 نفری از کارشناسان را برای بررسی سلاحهای خودمختار ایجاد کرده است تا پیش از انقلاب سوم به بررسی آنها بپردازد.