خطرات ارز دیجیتالی بیت کوین
مقدمه:
در بازار سهام انواع دارایی‌های مختلف در طول سال‌ها و با گذشت مدتی طولانی افزایش یافته است. برای نمونه می‌توان به سرمایه‌گذاری مجدد سود سهام و تورم اشاره کرد که به صورت سالانه 7 درصد از هزینه‌ی در گردش را به خود آن بازمی‌گرداند. این موضوع در حوزه‌ی دارایی‌هایی مانند طلا، نفت و حتی قیمت خانه ماندن یک چرخه عمل می‌کند. با وجود این سال 2017 کمی با گذشته متفاوت بود.
ارزهای رمز پایه در سال 2017، بسیار بیشتر از گذشته مورد توجه قرار گرفتند و به وضوح به یکی از مهم‌ترین مباحث روز تبدیل شدند. در زمان شروع این سال ارزش تمام بازار تمام ارزهای دیجیتالی با یکدیگر 17.7 میلیارد دلار بود؛ اما این عدد در اوایل ماه نوامبر به بیش از 225 میلیارد دلار افزایش یافت. این آمار رشد حدود 1200 درصدی را در کمتر از 11 ماه نشان می‌دهد.
اصلی‌ترین دلیل چنین رشدی را باید در بیت‌کوین، محبوب‌ترین ارز دیجیتالی فعلی جستجو کرد. ارزش بیت‌کوین در شروع سال 2017، کمتر از 970 دلار بود و تا 16 نوامبر به 8 هزار دلار رسد. همچنین در زمان نگارش این مطلب در حدود 18 هزار 500 دلار قیمت‌گذاری شده است. این تغییرات رشدی بیش از 700 درصد را نشان داده و ارزش بازار آن را به 133 میلیارد دلار افزایش داد.
چرا بیت‌کوین در سال 2017 به شدت رشد کرد؟
عوامل زیادی باعث رشد بیت‌کوین در سال 2017 شدند. مهم‌ترین دلیل این موضوع ظرفیت بالقوه‌ی فناوری بلاک‌چین است که بیشتر ارزهای دیجیتالی بر پایه‌ی آن عمل می‌کنند. بلاک‌چین یک بستر توزیع شده است که داده‌های تراکنش‌ها را بدون نیاز به واسطه‌های مالی مانند بانک‌ها ثبت می‌کند. از آنجایی که این فناوری معمولاً منبع باز است، تقریباً غیرممکن است که داده‌های داخل بستر آن بدون اینکه شخصی متوجه شود، تغییر کنند. این موضوع سبب به وجود آمدن یک سامانه‌ی بسیار امن شده و بسیاری از کارشناسان نسبت به آینده‌ی روشن آن امیدوار هستند.
البته باید به قانون (یا به اعتقاد عده‌ای آسیب‌پذیری) 51 درصد اشاره کرد که بر اساس آن اگر شخص یا گروهی بیش از نیمی از گره‌های موجود در شبکه‌ی توزیع شده‌ی بلاک‌چین را در اختیار داشته باشد می‌تواند قوانین آن را تعیین کرده و حتی اگر داده‌ای دروغین در شبکه تزریق می‌کند نیز، آن را اطلاعاتی صحیح جلوه دهد.
از دیگر دلایل رشد بیت‌کوین می‌توان به کاهش ارزش دلار آمریکا، روند رو به رشد پذیرش بیت‌کوین به عنوان معاملات قانونی و سرمایه‌گذاران خرده‌فروشی که نمی‌خواهند از رقابت عقب بمانند، اشاره کرد.
با وجود تمام مطالب ذکر شده سرمایه‌گذاری روی بیت‌کوین با خطرات بسیاری مواجه است. برای مثال تنها در مدت 5 ماه ارزش آن سه مرتبه تا 38، 40 و 29 درصد سقوط کرد. در ادامه می‌توان 6 خطر بیت‌کوین که احتمالاً باعث از دور خارج شدن آن می‌شوند را مشاهده کرد.
1- از بین رفتن جذابیت بلاک‌چین بیت‌کوین
ارزش واقعی ارزهای دیجیتالی به علت بلاک‌چینی است بر پایه‌ی آن ایجاد شده‌اند. با شروع ماه آگوست یک انشعاب (Fork) رخداد و باعث شد بیت‌کوین به ارز جداگانه‌ی بیت‌کوین و «بیت‌کوین کش» (Bitcoin cash) تبدیل شود. همین موضوع بلاک‌چین بیت‌کوین را ارتقا داد. این ارتقا در تلاش برای جذب شرکت‌های بیشتر، بخشی از اطلاعات بلاک‌چین بیت‌کوین را به منظور افزایش ظرفیت کاهش هزینه و زمان معاملات منتقل کرد.
چه اتفاقی خواهد افتاد، اگر بلاک‌چین بیت‌کوین نتواند خود را به عنوان بستری مناسب برای کسب و کارها معرفی کند؟ هم‌اینک بیش از 150 سازمان در حال آزمایش بلاک‌چین اتریم (Ethereum)-دیگر ارز دیجیتالی محبوب هستند- که از قراردادهای هوشمند پشتیبانی می‌کند. پروتکل‌های این ارز به ساده شدن، تأیید و اجرایی شدن مذاکره کمک کرده و نسبت به بیت‌کوین از مزایای قابل توجهی برخوردار است.
در نتیجه اگر بلاک‌چین بیت‌کوین در رقابت شکست خورده و کنار گذاشته شود، قیمت بیت‌کوین به شدت کاهش پیدا خواهد کرد.
2- احتمال عدم پذیرش بیت‌کوین توسط شرکت‌های بزرگ
از سال 2014 شرکت‌های بزرگی مانند مایکروسافت و پی‌پل، بیت‌کوین را به عنوان روشی برای انجام پرداخت‌ها به رسمیت شناختند. همچنین تعدادی از سرمایه‌گذاران رشد بستر پرداخت این ارز را دلیلی خوبی برای خرید آن دانستند. در مقابل تعدادی از کسب و کارهای کوچک در سال‌های اخیر با آن مخالفت کردند.
با وجود این بیت‌کوین می‌تواند به منبعی برای سرخوردگی سرمایه‌گذاران تبدیل شود. اگر همان‌گونه که در بالا گفته شد بیت‌کوین همچنان بی‌ثبات باقی بماند، این احتمال وجود دارد که کسب‌وکارها از پذیرش آن خودداری کنند. همچنین عدم پذیرش یا کنار گذاشتن آن توسط شرکت‌های بزرگ باعث کاهش ارزش آن خواهد شد.
3- شمشیر دو لبه به نام قوانین
از بعضی جهات به وجود آمدن محیطی قانونمند برای بیت‌کوین با بازخوردهای مثبتی در سال 2017 مواجه شد. برای نمونه ژاپن در اوایل همین سال شروع به پذیرش قانونی بودن آن کرد. همچنین «گروه سی.ام.ای1» (CME Group) تا پایان سال اقدام به پشتیبانی از این ارز خواهد کرد. این موضوع به سرمایه‌گذاری روی بیت‌کوین اعتبار می‌بخشد.
از طرفی محیط قانونمند یاد شده می‌تواند بیت‌کوین را از بازارهای سودآور دور نگاه دارد. برای مثال چین و کره‌ی جنوبی به مخالفت با آن پرداخته و آن را ممنوع اعلام کردند. در نتیجه فعالیت این ارز به شدت محدود خواهد شد.
4- حمله‌ی سایبری
یکی دیگر از خطراتی که بیت‌کوین و تمام ارزهای رمز پایه را تهدید می‌کنند، احتمال بالای حمله‌ی سایبری به آن‌ها است. برای نمونه، در سال 2013، به شرکت «Mt. Gox» که 70 درصد معاملات بیت‌کوین را مدیریت می‌کرد، حمله شد. در این هجوم 850 هزار بیت‌کوین معادل 6.8 میلیون دلار امروزی به سرقت رفت و باعث ورشکستگی این شرکت در مدت‌زمان کوتاهی شد. به دنبال این حادثه، ارز مورد بحث برای دو سال بعد از آن، بیش از 80 درصد ارزش خود را از دست داد.
در حال حاضر شرکت بیتفینکس (Bitfinex) که احتمالاً در هنگ‌کنگ قرار دارد، حدود نیمی از معاملات بیت‌کوین را مدیریت می‌کند. اگر این شرکت با حمله‌ی سایبری مواجه شود، بازار این ارز بی‌ثبات شده و ارزش آن کاهش می‌یابد.
5- دخالت وال‌استریت
گروه سی.ام.ای مدتی قبل اعلام کرد شروع به فهرست کردن آینده‌ی بیت‌کوین تا پایان سال کرده است و بیشتر کارشناسان این پژوهش از وال‌استریت بودند. توانایی شرکت‌های وال‌استریت برای کسب سهام در بیت‌کوین، بدون نیاز به مبادلات غیرمتمرکز ارز دیجیتالی، می‌تواند باعث معرفی ارزی جدید و کاهش نوسانات بازار بشود؛ اما این ویژگی جنبه‌های منفی مخصوص به خود را نیز دارد.
معاملات آینده به وال‌استریت اجازه می‌دهند روی شکست بیت‌کوین شرط‌بندی کند. این موضوع سبب می‌شود، سرمایه گذران به حاشیه رانده شده و در فرصت‌های کوتاه مدت شرکت کنند؛ در نتیجه اگر ارزش این ارز کم یا زیاد بشود، حاشیه‌ی پیرامون آن افزایش یافته و بازاری بی ثبات را به وجود می‌آورد. از طرفی از آنجایی که ارز موردبحث بدون پشتوانه بوده و نمونه‌ی آن وجود ندارد، تنظیم محدودیت برای آن تنها به پایه‌ی حدس و گمان خواهد بود.
6- اقدامات احساسی
اقدامات احساسی سرمایه‌گذاران بیت‌کوین به عنوان یک کاتالیزور می‌تواند باعث رشد یا سقوط ارزش آن بشود. از زمان به وجود آمدن این ارز رمز پایه سرمایه‌گذاران شخصی ارزش آن را کنترل کرده‌اند. خرده‌فروشی‌ها، در مقایسه با شرکت‌های وال‌استریت، معمولا بر اساس احساسات خود تصمیم‌گیری می‌کنند که معمولاً نتیجه‌ی خوبی به همراه دارد.
در حال حاضر نیز بسیاری از نوسانات قیمت بیت‌کوین به علت احساسی رفتار کردن خرده فروشی‌ها برای خرید و فروش بیت‌کوین بر پایه‌ی آخرین اخبار است.
نتیجه‌گیری:
بیت‌کوین ارزی دیجیتالی است که بر خلاف ادعای مطرح شده از بستری ناامن بهره می‌برد و بارها موردحمله‌ی سایبری قرارگرفته است. افرادی که در این ارز سرمایه‌گذاری می‌کنند باید بدانند در صورت هک شدن بلاک‌چین بیت‌کوین و لو رفتن اطلاعات کیف دیجیتالی، سرمایه‌ی خود را از دست داده و دیگر راهی برای بازگرداندن آن وجود ندارد.
از طرفی همان‌گونه که در گذشته ذکر شده است، بیش از 10 هزار دلار از ارزش فعلی بیت‌کوین حباب است که هر لحظه ممکن است بترکد و باعث سقوط ارزش آن بشود. همچنین نوسانات شدیدی در این بازار وجود دارد و تنها در یک سال گذشته بیش از 3 مرتبه با کاهش شدید ارزش مواجه شده است.
______________________________________
1- گروه بورس بازرگانی و کالای شیکاگو، یک شرکت آمریکایی است که بزرگ‌ترین بورس قراردادهای آتی و اختیار معامله جهان به شما می‌رود.
