جنگ لفظی ایالات‌متحده علیه ایران

به گزارش کارگروه بین الملل سایبربان؛ دونالد ترامپ در ماه ژوئیه سال جاری در توئیتی به‌صورت تلویحی به ایران هشدار داد که در صورت ادامه تهدیدات علیه ایالات‌متحده، منتظر عواقبی باشد که کمتر کشوری در طول تاریخ آن را تجربه کرده است. جان بولتون (John Bolton)، مشاور امنیت ملی ایالات‌متحده، نیز با تکرار سخنان تهدیدآمیز ترامپ گفت که ایران باید غرامتی پرداخت کند که کمتر کشوری تاکنون پرداخت کرده است. درعین‌حال، مایک پمپئو (Mike Pompeo)، وزیر امور خارجه آمریکا، در مورد تغییر رژیم در ایران صحبت کرد. پمپئو در سخنرانی 22 ژوئیه سال جاری در برابر مخاطبان عمدتاً ایرانی آمریکایی لس‌آنجلس اعلام کرد که رژیم ایران، مردان مقدس ریاکاری هستند که با جمع‌کردن ثروتشان مردم را در رنج باقی می‌گذارند. وی توئیت هایی به زبان فارسی خطاب به مردم ایران در مورد اتحاد آمریکا با آن‌ها علیه 40 سال حکومت استبدادی منتشر کرد. در این خصوص ریوا گوجان (Reva Goujon)، معاون تجزیه‌وتحلیل جهانی در استراتفورت، مقاله‌ای نوشته که به شرح زیر است:

بررسی دیدگاه ترامپ در مورد ایران

استراتژی ایران در مورد کاخ سفید تا به امروز به راه انداختن جنگ لفظی بوده است. دولت ترامپ همانند کره شمالی، در مورد ایران نیز معتقد است که در بهترین حالت اعمال حداکثر فشار شامل خروج از برجام، بازگرداندن تمامی تحریم‌ها علیه این کشور و انکار شرکای تجاری ایران هم‌زمان با تهدید نظامی، می‌تواند دولت ایران را مجبور به امضای معاهده جدید هسته‌ای کند. کاخ سفید باوجود ناتوانی دولت ترامپ در به دست آوردن نتایج مطلوب هدف خود را ترکیب آشفتگی اقتصادی، تلاش‌های تبلیغاتی و فعالیت پنهانی با همکاری اسرائیل و عربستان سعودی برای ایجاد شرایط تغییر رژیم در ایران اعلام کرده است.

به نظر می‌رسد نتیجه نهایی بعید باشد؛ اقتصاد ایران در حال حاضر تحت‌فشار بسیار زیادی است و این فشار با بازگشت تحریم‌ها در ماه اوت و نوامبر سال جاری نیز افزایش خواهد یافت. ازنظر کاخ سفید تظاهرات گسترده اوایل سال در بخش‌های فقیرنشین ایران، همراه با تظاهرات اخیر بازاری‌های تهران نشانه‌هایی از پتانسیل انقلابی در میان مردم است؛ اما باید دید که آیا نیروهای پشت این اعتراضات دست به جنبش وسیع می‌زنند یا اینکه جنگ‌طلبی ایالات‌متحده باعث می‌شود تا رژیم ایران مردم را علیه نیروهای دشمن تحریک کرده و افزایش اعتراضات سرکوب می‌شود؟

ازنظر ترامپ سیاست ایران جایی برای معامله با رهبری این کشور باقی نگذاشته است. در حال حاضر و با دولت کنونی ایالات‌متحده فضا برای مذاکره دو دولت بسیار اندک است. اگرچه حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران، در جناح عمل‌گرا قرار دارد و برای ارتباط با غرب و عقب راندن دشمنان محافظه‌کار خودش را ثابت کرده است، اما حرکت کاخ سفید برای مقابله مجدد با تهران موقعیت روحانی را تضعیف و توجه دشمنانش را جلب کرده است. درحالی‌که رسانه‌های محافظه‌کار ایران به دنبال بی‌اعتبار کردن رئیس‌جمهور میانه‌رو خود هستند، همان رسانه‌ها به دلیل تهدیدات اخیر روحانی علیه تحریم صادرات نفتی از طریق تنگه هرمز از او قدردانی کردند. یکی از رسانه‌ها روحانی را خدای تنگه نامید؛ حاج قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نیز در نامه اخیرش گفت که این همان دکتر روحانی است که ما او را می‌شناختیم و می‌شناسیم و او باید این‌چنین باشد. روحانی همچنین باید به دلیل فشار سنگین رکود اقتصادی در مجلس پاسخگو باشد و روند فعالیت اعضای کابینه محافظه‌کار خود را خیلی زود به حالت تعادل بازگرداند.

افزایش تهدیدات جنگی

تبدیل جنگ لفظی به جنگ نظامی به عوامل زیر بستگی دارد:

تضعیف سیاسی روحانی و وابستگی روزافزون به سپاه پاسداران برای بازسازی کانال‌های مخفی مقابله با خطرات تحریم‌ها ایران را به‌سوی رفتارهای خطرناک‌تر هدایت می‌کند. به‌عنوان‌مثال، نیروی دریایی سپاه توانایی آسیب به کشتی‌های نظامی ایالات‌متحده و متحدانش، تانکرهای حمل نفت خام عربستان یا امارات، سکوهای تولیدی ساحلی سعودی یا اماراتی و سکوهای بارگیری کویتی و عراقی را دارند. فعالیت‌های سایبری ایران علیه اهداف اقتصادی منطقه نیز در این محیط تهدید جای دارد. تهدید به بستن تنگه هرمز و جلوگیری از تردد تقریباً 30 درصد تجارت دریایی و 18 میلیون بشکه نفت به‌طور روزانه از این تنگه، یکی از این موارد است. ایران با آسیب به تجارت انرژی نه‌تنها خود را ازلحاظ اقتصادی فلج می‌کند بلکه چنین حرکتی منجر به اقدام نظامی از سوی ایالات‌متحده می‌شود. در این شرایط، ممکن است پایگاه نفتی خارک در ایران که 95 درصد نفت ایران را صادر می‌کند موردحمله ایالات‌متحده و متحدان نظامی‌اش قرار گیرد.

در تقابل هسته‌ای، ایران در گسترش ظرفیت غنی‌سازی خود از طریق برجام و حفظ کانال‌های اقتصادی خود با اروپا بسیار محتاط بوده است؛ اما با محدودیت گزینه‌های اروپایی به دلیل تحریم‌های ثانویه ایالات‌متحده، ایران حتی با تحریم بخش‌هایی از برنامه هسته‌ای اقدامات رسمی را برای خروج از معاهده هسته‌ای و همچنین پروتکل الحاقی منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای انجام می‌دهد. خطر تمامی این اقدامات این است که آمریکا با داشتن ارتباط نزدیک با اسرائیل و عربستان سعودی می‌تواند پاسخ نظامی خوبی به ایران بدهد و فشارها روی این کشور به حداکثر برسد. تلاش رهبران ایران برای کم کردن فشار از سوی ایالات‌متحده و جلوگیری از جنگ بستگی زیادی به توازن سیاسی و میزان هماهنگی سیاست در تهران دارد و باید دید دولت ایران تا زمان پایان ریاست جمهوری ترامپ تا چه حد تحمل می‌کند.

ایالات‌متحده توانایی افزایش دارایی‌های نظامی در خلیج‌فارس و تهدید نظامی در برابر اقدامات خصمانه ایران را دارد. مانع اصلی پاسخ نظامی آمریکا در برخورد با ایران در ماه‌های آینده مشکل مذاکره واشنگتن با کره شمالی است. حرکت کاخ سفید برای درگیری دیپلماسی با کره شمالی به چین، کره جنوبی و روسیه اجازه داد تا کانال‌های اقتصادی را با پیونگ‌یانگ بازسازی کنند و به‌این‌ترتیب هر تلاشی برای بازگرداندن فشارهای بیشتر پیچیده می‌شود. پیش‌بینی می‌شود که احتمال مذاکرات میان ایالات‌متحده و کره شمالی با تلاش پیونگ‌یانگ برای تضمین تعهدات سیاسی قوی‌تر و طرح کاخ سفید برای انحلال هسته‌ای کمتر می‌شود. درحالی‌که وضع بغرنج کنونی احتمال مذاکرات را کامل از بین نمی‌برد اما هنوز هم کره شمالی در دستور کار سیاست خارجی ترامپ به‌عنوان یک مشکل باقی می‌ماند و درعین‌حال دولت آمریکا تلاش می‌کند تا مبارزه خود را با ایران حفظ کند. ترس کاخ سفید از افزایش قیمت نفت، محدودیت‌های عربستان سعودی در تعادل بازار نفت و تهدید روزافزون جنگ تجاری برای اقتصاد جهانی، عوامل محدودکننده‌ای هستند که بر روند تهدیدهای نظامی ایالات‌متحده علیه ایران تأثیرگذارند.

روسیه همچنان به دنبال از بین بردن تحریم‌های ایالات‌متحده علیه ایران است. باوجودی که ترامپ به دنبال حفظ گفتگوی سیاسی با مسکو است، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، تلاش می‌کند از نفوذش در خاورمیانه برای تغییر نظرات ترامپ و معامله از سوی او استفاده کند. به‌این‌ترتیب، پوتین اخیراً پیشنهادی را مبنی بر استفاده از ارتش نظامی ایران در جنوب غربی سوریه و ایجاد مرز شمالی با اسرائیل مطرح کرده است. این طرح با عواقب ناشی از محدودیت توانایی روسیه در کنترل اقدامات ایران به‌صورت زمینی همراه است. وقتی مذاکره میان ایالات‌متحده و روسیه میسر نمی‌شود، روسیه می‌تواند به نقش خود بازگشته و تلاش ایالات‌متحده و متحدانش در سوریه را پیچیده‌تر کند. روسیه همچنین می‌تواند سیستم پیشرفته دفاع هوایی را در زمان نیاز برای تضعیف تهدیدات نظامی ایالات‌متحده به ایران بفروشد.