تلاش برزیل برای مهار اخبار جعلی

به گزارش کارگروه بین‌‎الملل سایبربان؛ اوایل ماه اکتبر امسال، ادواردو بولسونارو (Eduardo Bolsonaro)، پسر جیر بولسونارو (Jair Bolsonaro)، رئیس جمهور برزیل، به ارتباط با یک شبکه اخبار جعلی متهم شد که مسئول گسترش فریب و خواستار بسته شدن کنگره ملی برزیل، دادگاه عالی فدرال و مداخله نظامی بود.

علاوه بر این، یک دادگاه عالی انتخاباتی در حال بررسی این موضوع است که آیا بازرگانان موافق جیر بولسونارو کمپین‌های اخبار جعلی را با هدف قرار دادن روزنامه‌نگاران و رقبای سیاسی پیش از انتخابات ریاست جمهوری 2018 تأمین کرده‌اند یا خیر.

بنابر ادعای کارشناسان، جای تعجب نیست که برخی مردم از نگرانی بولسونارو در مورد آزادی بیان قانع نشده‌اند. ماریانا والنته (Mariana Valente)، مدیر آزمایشگاه اینترنت، یک مرکز تحقیقات قانون و فناوری در برزیل، در گفتگو با «CyberNews» در مورد احتمال برطرف شدن بحران اطلاعات غلط در برزیل با لایحه به اصطلاح اخبار جعلی، که به‌طور رسمی قانون آزادی، مسئولیت و شفافیت در اینترنت این کشور نامیده می‌شود، صحبت کرد.

مفهوم اخبار جعلی

والنته با اشاره به سخنان جعلی رسانه‌ای دونالد ترامپ، به سایبرنیوز گفت که مفهوم اخبار جعلی بسیار مسلحانه است و از سوی بخش‌های مختلف طیف سیاسی، به‌ویژه دولت‌های راست افراطی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

طرفداران وفادار دولت در برزیل از گفتمان اخبار جعلی استفاده و رسانه‌ها را متهم به تلاش برای حمله به رئیس جمهور و منع حقیقت در مورد موارد مختلف می‌کنند. به عنوان مثال، در مورد آمازون روایت‌های مختلفی وجود دارد. این هرج و مرج اطلاعاتی با چگونگی استفاده عوامل دولتی از این شرایط بدتر می‌شود. همچنین اخبار جعلی درباره بیماری کووید-19 نیز وجود داشت. به عنوان مثال، کلاهبرداری‌هایی که دولت برزیل در حال دفن تابوت‌های خالی برای اغراق در مقیاس همه‌گیری انجام داد.

وی افزود که بحران کرونا بسیار سیاسی است. کووید-19 بسیار مسلحانه است و اطلاعات غلط در مورد آن نیز بسیار وجود دارد. رسانه‌های اجتماعی نقش مهمی در شیوع اخبار جعلی دارند. به گفته ماریانا والنته، افزایش بحران اطلاعات در برزیل ارتباط نزدیکی با انتخابات ریاست جمهوری 2 سال پیش دارد. والنته خاطرنشان کرد :

«مشخص شد که راهبردهای اطلاعات نادرست در شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌شوند و همه نگران واتس‌آپ و نحوه انتشار اطلاعات از طریق واتس‌آپ بودند. به دلیل معماری آن، پیگیری منشأ شایعات امری دشوار و تحقیقات زیادی برای سنجش تأثیر اطلاعات غلط در انتخابات انجام شده است. آنها همیشه ناراضی هستند، زیرا اندازه‌گیری آن واقعاً دشوار است.»

برای مقابله با بحران، لایحه‌ی به اصطلاح اخبار جعلی تصویب شد. منتقدان ابراز ناراحتی می‌کنند که این لایحه احتمالاً بیشتر از آنکه مشکلات را حل کند، آنها را افزایش دهد.

والنته توضیح داد :

«ما در مورد چندین پیشنهاد صحبت کردیم که در مجلس سنا تصویب شدند و اکنون در مجلس در حال بحث و بررسی هستند. اما تاکنون فهمیده نشده که موارد تصویب شده در سنا همان موارد مدنظر هستند یا خیر. ما می‌دانیم که نسخه‌های قبلی لوایح در حال بررسی هستند؛ بنابراین در مورد بسیاری پیشنهادات مختلف بحث می‌کنیم.»

لایحه تصویب شده به‌وسیله سنا، با گذشت زمان بهتر شد. در ابتدا، به نظر می‌رسید که این لایحه مشکلات جدید زیادی ایجاد خواهد کرد. به عنوان مثال، پیشنهادی وجود داشت که همه باید از یک شناسه و شماره تلفن برای ثبت نام در رسانه اجتماعی ثبت‌نام کنند. این یک مسئله بزرگ به دلیل قابل جعل بودن به‌وسیله عوامل بد و نابرابری در این کشور به شمار می‌رود. این می‌تواند به معنای حذف بسیاری افراد از شبکه‌های اجتماعی باشد.

در نسخه فعلی این لایحه، برخی اقدامات با هدف شفافیت شبکه‌های اجتماعی و تلاش برای کاهش قدرت آن در کنترل محتوا وجود دارند.

والنته اظهار داشت :

«ما برای برنامه‌های پیام‌رسان تدابیری اندیشیدیم و باعث می‌شود آنها بیشتر شبیه ارتباطات یک به یک یا خصوصی و کمتر شبیه پخش‌کننده‌ها باشند.»

او به‌ویژه در مورد مفهوم قابلیت ردیابی که شرکت‌های رسانه اجتماعی را ملزم به نگهداری فراداده پیام‌های ارسالی جمعی می‌کند، ناراحت است و گفت که ردیابی به دلیل دولت اقتدارگرا نگران کننده است. این اقدامات شرکت‌ها را مجبور به نگهداری داده‌ها در مورد پیام‌هایی می‌کند که به صورت انبوه ارسال می‌شوند. اما درک اینکه چه مواردی ارسال شوند، غیرممکن است. درنهایت، آنها باید فراداده‌ها را در مورد تمام پیام‌های ارسالی حفظ کنند و به یک پایگاه داده عظیم از تمام پیام‌ها تبدیل می‌شوند.

همچنین، پیشنهاد شده است که شرکت‌ها باید دسترسی مستقیم به سرورهای خارج از کشور را حفظ کنند، به این معنی که قانون باید بلافاصله وضع شود و شما نمی‌توانید بگویید مسائل مربوط به صلاحیت قضایی است.

آیا این لایحه، مشکل را حل می‌کند؟

به گفته ماریانا والنته، سیاستمداران تا حد زیادی مسئول انتشار اخبار جعلی هستند. برخی لوایح پیشنهادی، مانند اقدامات شفافیت، نشان دهنده اطلاعات غلط و حداقل موارد خوبی برای بحث هستند. آنها برای اطلاع‌رسانی به ما در مورد عملکرد پلتفرم‌ها و کمک به مقابله با راهبردهای اطلاعاتی به‌صورت آنلاین و نحوه برخورد پلتفرم‌ها با آنها مفید هستند. اما این لایحه ظاهراً اطلاعات غلط را حل نمی‌کند زیرا بسیار پیچیده است.

آیا بولسونارو لایحه را امضا می‌کند؟

رئیس جمهور برزیل با این لایحه مخالفت کرده، زیرا آن را در تضاد با قدرت ارتباطی خود می‌داند. این لایحه بسیار براساس رسانه اجتماعی و تا حدی نیز مبتنی بر هرج و مرج اطلاعاتی و اطلاعات غلط است.

بولسونارو و متحدانش یکی از دلایل اصلی مخالفت با این لایحه را سوءاستفاده از نگرانی‌های مربوط به حریم خصوصی و آزادی بیان گفته است؛ اما والنته قانع نشد.

سانسور عوامل دولتی، پروژه‌های فرهنگی و افراد دارای عقاید مخالف در برزیل بسیار دیده می‌شود؛ سیاست‌های زیادی برای از بین بردن آزادی بیان وجود دارند. ماریانا والنته در مورد وتو شدن لایحه در صورت تصویب از سوی کنگره اطمینان ندارد. وی اعلام کرد :

«درصورت امضا شدن یا نشدن لایحه به‌وسیله بولسونارو، هرج و مرج بزرگ سیاسی به وجود می‌آید. من کاملاً مطمئن هستم که او تمایلی به امضای لایحه ندارد و مشکلات زیادی با کنگره خواهد داشت. این لایحه مهمی است. اگر تصویب شود و او آن را امضا نکند، این به معنای بحران بین قدرت‌ها خواهد بود.»