اتحاد سایبری (بخش دوم)

به گزارش کارگروه بین الملل سایبربان؛ مقابله با تهدیدات در فضای سایبری از جانب دولت های متخاصم، یکی ازنگرانی های این روزهای همه دولت ها است. آمریکا و رژیم صهیونیستی که خود از بزرگترین تهدیدات در فضای سایبری هستند، با سوء استفاده از زیرساخت هایی که در اختیار دارند، دائما در حال ایجاد تهدید و دست درازی به منافع دیگران در این حوزه هستند و در پاسخ، با ایجاد جو روانی و بزرگ نمایی در برخی اخبار، کشورهای دیگر نظیر ایران، چین و روسیه را به عنوان تهدید برای آزادی اینترنت و زیرساخت های حیاتی دیگر کشورها معرفی می کنند.

پگاسوس و جاسوسی اسرائیل از کشورهای مختلف جهان، جاسوسی اسرائیل از مذاکرات هسته ای سال 2015 و اعتراف این رژیم به راه اندازی حمله استاکس نت علیه ایران، گواهی بر این مدعاست که قطعا رژیم صهیونیستی و متحد اصلی این رژیم یعنی آمریکا، صلاحیت مدیریت بر فضای اینترنت را ندارند و رسمیت بخشیدن به حکمیت آمریکا در فضای سایبری، آمریکا را غیرقابل مهارتر خواهد کرد.

همین موضوع، بر ضرورت ایجاد اتحادی بین المللی بین سایر کشورهای جهان برای مقابله با این تهدید رو به رشد، تاکید می کند. ابتدای سال جاری میلادی، خبری مبنی بر انقعاد قرارداد همکاری های سایبری میان ایران و روسیه منتشر شد.

این خبر که موج نگرانی غرب و طبیعتا خبرسازی منفی آنها علیه این همکاری را بر عهده داشت، امیدهایی مبنی بر گسترش همکاری بین کشورهای مشترک المنافع در برابر آمریکا را پررنگ کرد.

همکاری سایبری دو کشور ایران و روسیه، بدان معنی خواهد بود که روسیه می تواند به عنوان یک ناظر بر فضای سایبری کشور عمل کند و در صورت مشاهده تهدید علیه منافع ملی کشورمان، نسبت به صدور هشدار و رفع تهدید اقدام کند.

این موضوع می تواند برای ایالات متحده، به عنوان یکی از کشورهای متخاصم علیه منافع سایبری جمهوری اسلامی ایران، بسیار خطرناک باشد؛ چرا که در صورت کشف یک بدافزار توسط روسیه و ایران و اشتراک گذاری اطلاعات آن بین دو کشور و یافتن جزئیات یک حمله احتمالی از طریق مهندسی معکوس، هزینه های مالی و روانی بسیاری به آمریکا تحمیل شده و این موضوع، می تواند سیاست های این کشور در بسیاری از زمینه ها را چالش بکشد.

از سوی دیگر، یکی از مسائلی که نگرانی های آمریکا از گسترش همکاری بین ایران و روسیه در فضای سایبری را بر عهده داشته است، انتقال فناوری های نوین سایبری از روسیه به ایران و بعد از آن، به سمت کشورها و گروه های محور مقاومت نظیر حزب الله لبنان است.

فناوری های سایبری روسیه، به عنوان کشوری که طی سال های اخیر، بسیاری از پروژه های توسعه طلبانه آمریکا و رژیم صهیونیستی در همه زمینه ها، از جمله فضای سایبری را با شکست مواجه کرده است، می تواند به توانمندی های کشورهایی نظیر ایران بیفزاید و این موضوع، قطعا بر منافع رژیم صهیونیستی در منطقه و همچنین سایر همپیمان های آمریکا نظیر برخی کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس، تاثیر گذار خواهد بود.

از سوی دیگر، تلاش این کشور برای پروژه اینترنت ملی و جدا سازی اینترنت روسیه از اینترنت جهانی در موارد بحرانی، می تواند به توسعه پروژه اینترنت ملی ما نیز کمک شایانی نماید.

سرگئی لاوروف ، وزیر امور خارجه روسیه در این رابطه می گوید:

« این معامله به روسیه و ایران اجازه می دهد با توجه به اهمیت روزافزون مسائل سایبری و تأثیر فزاینده آنها بر" روابط بین الملل "و" شرایط در کشورهای مختلف "فعالیت های را هماهنگ کنند.»

قطعا ایجاد این هماهنگی بین ایران و روسیه، می تواند تاثیر مضاعف و چشم گیری بر نحوه مقابله ایران با تهدیدات کشورهایی نظیر آمریکا و رژیم صهیونیستی داشته باشد.

آندری کروتسکیخ ، دیپلمات ارشد مسکو در مورد امنیت اطلاعات ، توضیح داد که این توافق نامه همکاری گسترده امنیت سایبری ، از جمله هماهنگی اقدامات ، تبادل فناوری ، آموزش متخصصان و هماهنگی در سازمان ملل و سایر سازمان های بین المللی را تعیین می کند.

در مجموع اگر بخواهیم منافع و فرصت های ایجاد همکاری های سایبری بین ایران و روسیه را برشماریم، می توان به موارد زیر به صورت فهرست وار اشاره کرد: 

•  اشتراک گذاری اطلاعات درمورد عملیات سایبری آمریکا
• ایجاد چالش برای فرماندهی سایبری آمریکا و دفاع در برابر تهدیدات آن
•  پیچیده تر کردن پاسخگویی آمریکا در عملیات سایبری
• برقراری امنیت شبکه
• کمک به توسعه مسائل نظارتی بر اینترنت و ایجاد اینترنت ملی
• پایان دادن به سلطه یکجانبه غرب در فضای سایبری
• مقابله با تروریسم رسانه ای غربی
• آموزش های مختلف درباره مسائل سایبری و رسانه ای و فنون نوین در این زمینه
• گسترش دسترسی به زیرساخت ها و سیستم های سایبری برای افزایش عملیات آفندی
• استفاده از توان روسیه در سازمان ملل برای پیشبرد هنجارهای بین المللی در حوزه سایبری
• گسترش نسل پنجم اینترنت
• کمک به توسعه شبکه ملی اطلاعات
• گسترش همکاری های عملی، فنی، اقتصادی و ... در فضای سایبری
• ایجاد و توسعه زیرساختهای بومی فناوری مانند موتورهای جستجو و شبکه های اجتماعی
• تقویت پدافند سایبری
• گسترش توانایی ها و ظرفیت های نایبان سایبری ایران 

 نباید به قرارداد با روسیه یکجانبه نگریست!

با وجود همه منافع موجود در قراردادهای همکاری دوطرفه بین ایران و روسیه خصوصا درنقطه مقابل فضای سایبری، اما بر اساس منطق، باید نیم نگاهی نیز به مضرات و تهدیدات احتمالی این دست از قراردادها داشت.

بررسی ضررها و تهدیدات احتمالی، می تواند ما را از خطرات جبران ناپذیر، مصون نگه دارد.  تجربه در روابط بین الملل، نشان داده است اعتماد صرف به یک کشور و خوشبینی بیش از حد و افراطی به قدرت های جهانی، همواره خطرناک بوده و مضراتی نیز با خود به همراه داشته است. این موضوع در زمینه برجام، به خوبی خود را نشان داد.

هر گونه عقد قرارداد همکاری با یک کشور، باید با بررسی همه جانبه و اخذ نظر همه کارشناسان باشد و در نهایت، باید با بهره گیری از یک خرد جمعی، یک توافق نامه را پذیرفت یا مردود کرد.

روسیه به عنوان یکی از داعیه داران قدرت سایبری در جهان، علاوه بر همکاری های سایبری با ایران یا چین، با رژیم صهیونیستی یا برخی کشورهای عربی منطقه نیز در این زمینه همکاری می کند.

از این رو، گهگاه ممکن است این همکاری ها جنبه سودجویانه گرفته و خط قرمزهای جمهوری اسلامی ایران در این زمینه نادیده گرفته شود. هرگونه توافقی با روسیه در این زمینه، باید با رعایت موارد فوق باشد.

روسیه نیز همانند هر کشور دیگری در جهان، منافع ملی را قربانی منافع متحدین نخواهد کرد و در مواردی، چنانچه همکاری با ایالات متحده، منافع بیشتری برای این کشور داشته باشد، این همکاری را به ایران ترجیح خواهد داد.

انعقاد قرارداد همکاری با روسیه یا هر کشوری، باید منوط به انعقاد قیودی باشد که کشور مذکور، نتواند در مواقع خاص، منافع قرارداد مشترک را زیر پا بگذارد.

تسلط روسیه یا هر کشور دیگری بر شبکه ها و شریانات فضای مجازی کشور، نباید به گونه ای باشد که همه زیرساخت در اختیار یک کشور قرار بگیرد و حق اختیار تام یا مسدود سازی دسترسی در مواقع خاص و اضطراری، از ایران گرفته شود. نظارت روسیه بر زیرساخت های سایبری کشور، باید با هماهنگی و اطلاع دقیق مقامات ایرانی بوده و هیچ گونه اطلاعات بدون هماهنگی و کسب اجازه، خارج یا داخل نشود.

  مثلث ایران، چین و روسیه، خنثی کننده تهدیدات بین المللی فضای سایبری

در کنار گسترش همکاری های فضای سایبری با کشوری نظیر روسیه، از فرصت همکاری با چین نیز نباید غافل شد.

چین به عنوان قدرت بلامنازع اقتصادی جهان طی سال های آینده، رشد شگرفی نیز در زمینه فضای سایبری داشته و همواره به عنوان یکی از اصلی ترین مخالفین یکجانبه گرایی آمریکا در فضای سایبری محسوب می شود.

سرعت بهره برداری این کشور از فناوری سایبری در همه عرصه ها، خیره کننده بوده و ایالات متحده نیز، به دلیل ترس از دست دادن فضای سایبری و افتادن عرصه مدیریت کلان به دست چینی ها، به تکاپو و مقابله با این کشور افتاده است.

درگیری بین آمریکا و چین بر سر فضای سایبری، در زمان ترامپ به اوج خود رسید و همچنان نیز برخی شعله های تنش بین دو کشور در عرصه فناوری، همچنان زبانه می کشد.

رشد و توسعه فناوری های سایبری در چین، می تواند فرصت شگرفی را در اختیار ایران قرار دهد تا با همکاری با این کشور، فضای سایبری خود را بیش از گذشته توسعه دهد.

چین بسیاری از فناوری های نوظهور جهان در فضای سایبری نظیر اینترنت نسل پنجم را بومی سازی کرده و نسبت به تولید تجهیزات آن، اقدام نموده است. در شرایطی که ایالات متحده، به دلیل تحریم های ظالمانه، ایران را از دستیابی به تجهیزات صلح آمیز محروم کرده است، همکاری با چین می تواند دست ایران را در این زمینه باز کرده و بند تحریم را از دست و پای محققان کشور بگشاید.

ایران، روسیه و چین، هر سه کشورهایی هستند که در فضای سایبری تنش آمیزی با ایالات متحده قرار دارند و شاید بتوان تا حدودی، کره شمالی را نیز در زمره کشورهای در تخاصم سایبری با آمریکا قلمداد کرد.

هر گونه همکاری این چند کشور با یکدیگر و تلاش برای به اشتراک گذاری اطلاعات سایبری در مورد آمریکا، می تواند به تقابل موثر با ایالات متحده و متحدین این کشور، نظیر رژیم صهیونیستی منجر شود.

از سوی دیگر، می تواند مضرات قراردادهای یکجانبه را نیز نداشته باشد. چین؛ به دلیل رقابت سنتی با ایالات متحده، برای تقابل با این کشور، منفعت زیادی در تجهیز و آموزش نیروهای سایبری ایران می بیند و این می تواند به نقطه عطفی در انتقال فناوری های سایبری به ایران تبدیل شود.

یکی دیگر از مواردی که باید در مورد لزوم همکاری های بین المللی ایران، روسیه و چین مد نظر قرار داد، پیگیری حق ایران در مجامع بین المللی و کیفری، از طریق مشارکت فعال با کشورهای صاحب نفوذ، نظیر روسیه و چین است. ایران همواره طی سال های گذشته، قربانی حملات گسترده سایبری بوده و تاکنون نتوانسته به طرز موثری این حملات را در دادگاه های بین المللی، مطرح کند و از حق خود در این زمینه، دفاع نماید.

همکاری با کشورهایی نظیر چین و روسیه که دارای حق وتو در شورای امنیت هستند، می تواند به ایران در احقاق حقوق خود در عرصه بین الملل، کمک شایانی کند.

سجاد عابدی، کارشناس ارشد مسائل امنیتی از مرکز علمی امنیت ملی و دفاع جمهوری اسلامی ایران، در این باره معتقد است: 

«از مزایای این موافقتنامه سایبری ایران و روسیه می‌توان به هماهنگی و همکاری طرفین در مجامع بین المللی و منطقه، تضمین امنیت ملی و بین المللی اشاره نمود. از طرفی نیز باید خاطر نشان نمود که در گروه امنیت اطلاعات سازمان ملل، ایران و روسیه تفاهم مشترک و همکاری نزدیکی دارند. تصور بنده بر این است که بحث تقویت امنیت اطلاعات در حوزه سایبری از سمت روسیه برای ایران به شدت می‌تواند حائز اهمیت باشد؛ مبارزه با جرائم سازمان یافته یکی دیگر از مسائلی است که برای ایران می‌تواند اهمیت داشته باشد که مثال بارز آن بحث سال ۲۰۱۰ و ویروس استاکس نت و در ادامه دوکو و فلیم بود که تاسیسات هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران را به شدت تحت تاثیر قرار داد و می‌توان گفت که این ویروس به گونه‌ای ساختار سایبری امنیت اطلاعات ایران در حوزه هسته‌ای را متزلزل نشان داد.»

در هر حال، ایجاد یک کنسرسیوم سایبری یا چیزی شبیه به اتحادیه سایبری کشورهای مشترک المنافع با مشارکت فعال ایران، روسیه و چین و با حضور کشورهایی نظیر کره شمالی، می تواند نقش موثری در خنثی سازی تهدیدات ایالات متحده و رژیم صهیونیستی در پی داشته باشد. گرچه باید تهدیدات همکاری یکجانبه با روسیه، در زمینه چین نیز مد نظر قرار داده شود.