آیا چین در هوش مصنوعی از آمریکا پیشی گرفته است؟ (بخش دوم)

به گزارش واحد فناوری اطلاعات سایبربان؛ هزینه‌های چین ضرورتاً به عنوان تسلط و پیشی گرفتن معنی نمی‌شود. رویکرد بالا به پایین¹ (top-down approach) مقامات، بروکراسی بستن دهان و احتکار اطلاعات می‌تواند تحقیقات را با مانع روبرو کند. به علاوه بسیاری از منابع به سمت درمان بیماری سندروم تنفسی سارس (SARS) سرازیر شد که از 15 سال گذشته در سراسر این کشور گسترش یافته است.
کلی شیرکی (Clay Shirky)، استاد دانشگاه نیویورک شانگهای (New York University Shanghai) گفت: «ویروس سارس در نهایت توسط یک آزمایشگاه کوچک در کانادا مهار گشت. موضوع این نبود که هیچ شخصی سعی ندارد واکسنی برای آن ایجاد کند؛ بلکه عادت "بله بسیار خطرناک‌تر و سخت‌تر از نه است" جلوی این کار را می‌گرفت.»
مقامات چین در حال حاضر برای رفع مشکل کنترل رویکرد بالا به پایین روی آن تمرکز کرده‌اند. وانگ شینگجین (Wang Shengjin)، استاد دانشگاه چینهوا چین (China’s Tsinghua University) توضیح داد، بهبودهایی را حس کرده است. برای نمونه به گروه‌های حرفه‌ای به اشتراک‌گذاری اطلاعات و مقاماتی که محدودیت‌های پیش روی  پژوهشگران - که ادعا می‌کنند  مالکیت اکتشاف‌های خود را برای مقاصد تجاری دارند- به عقب رانده‌اند.
وانگ گفت: «منبع باز نبودن و به عدم اشتراک‌گذاری اطلاعات واقعیتی است؛ اما این موضوع شروع به تغییر کرده است.»
هم‌اکنون امکان همکاری و تعاملات بین آمریکا و چین - حداقل از سمت آمریکا - درباره‌ی هوش مصنوعی تا حد زیادی فراهم شده است، پژوهشگران هر دو کشور نتایج تحقیقات خود را به صورت گسترده در مجله‌ها و جوامع علمی منتشر کرده و در دسترس قرار می‌دهند و محققان چینی نیز اصلی‌ترین افراد حاضر در موسسه‌های آمریکایی به شمار می‌روند.
شرکت‌های بزرگی مانند بایدو، تنسنت² (Tencent) و دیدی چاکسینگ³ (Didi Chuxing)، چندین آزمایشگاه‌های هوش مصنوعی را به عنوان تعدادی استارتاپ چینی در آمریکا افتتاح کرده‌اند.
با توجه به گزارش پنتاگون، سرمایه‌گذاران چینی در طول 6 سال گذشته، به 51 شرکت آمریکایی فعال در زمینه‌ی مذکور 700 میلیون دلار کمک‌های مالی ارائه کردند.
هنوز مشخص نیست همکاری یاد شده تا چه زمانی ادامه پیدا خواهد کرد. سازمان پنتاگون در این زمینه انتظار دارد نظارت بیشتری صورت بگیرد. از طرفی شرکت‌های آمریکایی و خارجی نیز در حال هدایت شدن به خارج چین هستند و  بسیار سخت است که مشخص کرد کی به کی است. به عنوان نمونه می‌توان به بایدو اشاره کرد.
بایدو یکی از رهبران هوش مصنوعی چین محسوب می‌شود و از جمله فعالیت‌های آن می‌توان به تحقیق در زمینه‌ی خودروهای بی راننده، تولید برنامه‌ای برای ایجاد یک واژه‌نامه‌ی تصویری -با عکس‌برداری از اشیا و تشخیص نوع آن توسط تلفن هوشمند- و همچنین یک وبگاه تشخیص چهره برای شناسایی افراد گم شده –در کشوری که یک از بزرگ‌ترین مشکلات آن کودک ربایی گسترده است- اشاره کرد. به عنوان مثالی از خدمات آخر می‌توان به خانواده‌ای اشاره کرد که فرزندشان در 27 سال گذشته دزدیده شد و به کمک وبگاه بایدو توانستند او را پیدا کرده و از طریق آزمایش DNA ارتباط خونی آن‌ها تأیید شد.
نرم‌افزار تشخیص گفتار بایدو –که می‌تواند وظایفی بسیار پیچیده را با شنیدن صدای گویش‌های مختلف مردم چین انجام دهد- در سطح بالای قرار دارد. زمانی که مایکروسافت در اکتبر سال 2016 اعلام کرد برنامه‌ی تشخیص گفتار آن‌ها از سطح انسان‌ها نیز پیشی گرفته است، بایدو به شوخی مطرح کرد در سال گذشته فعالیت مشابه‌ای را در سال قبل از آن انجام داده و به نتیجه رسانده‌اند.
اندرو نگ (Andrew Ng)، پژوهشگر ارشد و مدیر سابق بخش هوش مصنوعی بایدو در توییتر نوشته است: «ما در سال 2015 برنامه‌ی تشخیص گفتاری برای زبان چینی ایجاد کردیم. ما خوشحالیم که مایکروسافت نیز در کمتر از یک سال بعد موفق شد این کار را برای زبان انگلیسی انجام بدهد.»
دولت چین در تلاشی آشکار برای پیشرفت بایدو، اعلام کرد در سال جاری میلادی یک آزمایشگاه هوش مصنوعی برای همکاری با این شرکت افتتاح می‌کند. این مرکز وظیفه دارد به رهبری دو محقق یاد شده (که خواهان فاش نشدن نام خود بودند.) در همکاری با دولت محصولات جدیدی تولید کرده و آن‌ها را جایگزین فناوری‌های خارجی بکند. هر دو نفر یاد شده روی پروژه‌ی دیگری با نام «چینهوا موبایل روبات» (Tsinghua Mobile Robot) نیز فعالیت می‌کنند. این پروژه جایزه‌ی «استفاده‌ی ارتشی از روبات‌های زمینی هوشمند» را به دست آورده و برای بهبود توانایی‌های آن در ارتش چین، روی آن سرمایه‌گذاری شده است. همچنین می‌توان به لی وی (Li Wei)، دانشمندی که سعی دارد با بایدو همکاری کند اشاره کرد که زمانی بسیاری را در دانشگاه بیهانگ (Beihang University)، به عنوان یکی از 7 مدرسه‌ی دفاع ملی چین، سپری می‌کند.
سخنگوی بایدو گفت: «بایدو محصولات و خدماتی را توسعه می‌دهد که زندگی مردم را بهبود می‌بخشند. این کار از طریق همکاری با جامعه‌ی مطالعاتی هوش مصنوعی صورت می‌گیرد. هدف این شرکت ساده‌تر کردن جهان پیچیده‌ی موجود از طریق فناوری است.»
وانگ گفت: «تلاش‌های ملی گسترده‌ای با کمک شرکت‌های و دانشگاه‌ها چینی برای دسترسی به حجم بی‌شماری از داده‌ها صورت گرفته است. همچنین تعداد بسیار زیادی از مهندسان چینی در دو طرف اقیانوس آرام آموزش دیده و از سوی دولت حمایت می‌شوند.»
توجه نشان دادن به پیشرفت‌های واقع شده آمریکا به صورت گسترده‌ای در چین ممنوع است. در مارس 2016، شرکت هوش مصنوعی آلفاگو (AlphaGo) گوگل موفق شد یکی از قهرمانان کره جنوبی بازی تخته‌ای گو (Go) را –که یک سرگرمی اصیل چینی محسوب می‌شود- شکست بدهد و مدتی قبل نیز در برابر قهرمان جهان این بازی به پیروزی مطلق دست یافت.
با توجه به گزارش تعدادی از اساتید چینی، رویداد برگزار شده توسط گوگل دیدگاه دولت در زمینه‌ی سرمایه‌گذاری را تغییر داد.
زو هانگبین (Zha Hongbin)، استاد یادگیری ماشینی دانشگاه پکینگ (Peking University) گفت: «بعد از این که آلفاگو معرفی شد و توانست تأثیر بزرگی در صنعت بگذارد. محتوای بحث مقامات چین گسترده‌تر و ملموس‌تر شد.»
هانگبین افزود مدت کوتاهی بعد از رویداد یاد شده، دولت پروژه‌ی جدیدی را با الهام از محاسبات ذهنی راه‌اندازی کرد.
شیرکی گفت: «تمام حمایت‌های دولت، نتیجه‌ی معکوسی در پیشرفت زمینه‌های مختلف به همراه دارد. هوش مصنوعی ممکن است به چینی‌ها در سانسور بهتر اینترنت کمک کند؛ اما از طرفی جلوی دسترسی پژوهشگران چینی اطلاعات حیاتی گرفته می‌شود. به صورت هم‌زمان این فناوری به محققان کمک می‌کند، مقالات و دیگر اطلاعات را ساده‌تر از گذشته خوانده و ترجمه کنند.»
شیرکی افزود: «حقیقت این است که برخلاف مهندسان خودروسازی، هوش مصنوعی شگفتی‌های بسیاری را به وجود می‌آورد و جهانی را به ایجاد می‌کند که به شکل قابل‌توجهی به‌سختی می‌توان آن را پیش‌بینی کرد. پکن به چنین موضوعی هرگز علاقه نشان نمی‌دهد.»

____________________________________

1- رویکرد بالا و پایین یک راه برد پردازش اطلاعات و مرتب سازی دانش است که در زمینه‌های مختلفی مانند نرم‌افزار، انسانی، نظریه‌ی علمی، مدیریت و سازمان‌ها کاربرد دارد.
2- تنسنت، شرکتی چینی است که در زمینه ارائه خدمات شبکه‌های اجتماعی، رسانه‌های گروهی، پورتال‌های وب، تجارت الکترونیک، آنتی‌ویروس‌ها، مرورگر وب، بازی‌های چندنفره آنلاین و خدمات ارزش‌افزوده مخابرات فعالیت می‌کند.
3- دیدی چاکسینگ یک شرکت چینی به اشتراک‌گذاری خودرو (ride-sharing) است که در بیش از 400 شهر این کشور، بالای 400 میلیون کاربر دارد.